Cải tạo vườn tạp hướng đi cần thiết trong Chương trình xây dựng nông thôn mới

Một trong những tiêu chuẩn quan trọng, xuyên thấu trong Chương trình thiết kế xây dựng nông thôn mới là nâng cao thu nhập cho người nông dân. Để thực thi tiềm năng này, một trong những hướng đi trọng tâm là yếu tố cải tạo vườn tạp của những hộ mái ấm gia đình nhằm mục đích nâng cao giá trị cây cối, giá trị trên một đơn vị chức năng canh tác. THỰC TRẠNG KINH TẾ VƯỜN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Từ khoảng đầu những năm 90 của thế kỷ 20, diện tích cây ăn quả ở các vùng trong cả nước không ngừng tăng. Song do thiếu quy hoạch và không xác định rõ loại cây ăn quả chính cho từng vùng, từng địa phương, nên chủ vườn ai thích cây gì thì trồng cây ấy, thấy trên thị trường loại cây nào có giá là lập tức tìm mua bằng được để trồng, sau 3-4 năm không ra quả hoặc ra quả không đạt tiêu chuẩn chất lượng như mong muốn thì lại chặt bỏ để trồng cây khác.

Theo ông Đỗ Văn Miền, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, quản trị Hội làm vườn tỉnh : Vườn tạp là vườn quảng canh, hiệu suất cao kinh tế tài chính thấp. Vườn tạp hoàn toàn có thể trồng một loại cây nhưng nhiều giống khác nhau, tuổi cây khác nhau dẫn đến trái to nhỏ, sắc tố quả không như nhau, hiệu suất khác nhau và giá trị kinh tế tài chính kém .Theo tác dụng tìm hiểu khảo sát cho thấy có những mô hình vườn sau : Vườn trồng lẫn lộn nhiều loại cây ăn quả ( có từ 3 giống hoặc loài trở lên ), vị trí trồng sắp xếp tùy tiện, sử dụng khoảng trống không hài hòa và hợp lý ; có sự cạnh tranh đối đầu về ánh sáng, nhiệt độ và nguồn dinh dưỡng. Vườn chỉ có 1-2 chủng loại cây ăn quả, nhưng chất lượng giống không tốt .Do thiếu trình độ, ham giá rẻ nên rất nhiều chủ vườn mua cây giống của người bán sỉ, bán rong nên không trấn áp được tiêu chuẩn, chất lượng cây giống có sạch bệnh hay không ; có trường hợp họ tự chiết lấy từ những cây đã mang bệnh để trồng ( cam, quýt ) .Loại vườn trồng 1-2 chủng loại cây ăn quả đủ tiêu chuẩn về giống tuy nhiên việc góp vốn đầu tư, chăm nom, tưới nước, quản trị vườn cây không đúng kỹ thuật, dẫn đến cây trong vườn sinh trưởng kém, chậm ra hoa, kém đậu quả, sâu bệnh phát sinh không được phòng trừ kịp thời dẫn đến hiệu suất thấp, chất lượng kém ; loại nữa là vườn trồng cây ăn quả xen với nhiều loại cây cối khác như sắn, cây lấy gỗ ( xoan, lát hoa, keo ) hoặc những cây khác như tre, mây … trong vườn không nhận thấy cây cối nào là nòng cốt. Loại vườn này thường cho thu nhập rất thấp. Ông quản trị Hội làm vườn tỉnh cho biết thêm : Trên địa phận tỉnh nhà, những địa phương như Yên Khánh, Nho Quan, Tam Điệp … là những vùng, miền có lợi thế trong tăng trưởng kinh tế tài chính vườn theo hình thức VAC, hoặc vườn đồi ; gia trại, trang trại trồng cây ăn quả … do có đất rộng, tập quán canh tác và điều kiện kèm theo đất đai, khí hậu tương thích .Tính đến hết tháng 7/2018 toàn tỉnh đã có 986 trang trại, gia trại ( quy mô diện tích quy hoạnh từ 5.000 mét vuông trở lên ) ; trong đó có khoảng chừng trên 80 trang trại, gia trại trồng trọt ( trồng cây ăn quả hoặc rau, củ ) và gần 540 gia trại tổng hợp vừa trồng cây ăn quả, rau củ vừa chăn nuôi : đó là chưa kể còn hàng trăm ngàn những vườn nhỏ, diện tích quy hoạnh từ 100 mét vuông đến hàng mẫu của những hộ mái ấm gia đình trong tỉnh .Diện tích cây ăn quả trên địa bàn đạt 5.433 ha, trong đó : Cam, quýt 51 ha ; bưởi 184 ha ; dứa 2.054 ha ; chuối 1.061 ha ; nhãn 499 ha ; vải 384 ha ; na 640 ha, táo 61 ha và tổng diện tích quy hoạnh cây ăn quả có khuynh hướng ngày càng tăng, nhất là những loại cây như bưởi, nhãn, chuối, dứa, na .Nhìn chung những trang trại, gia trại trồng trọt, trồng cây ăn quả và vườn của những hộ mái ấm gia đình trên địa phận tỉnh cũng nằm trong thực trạng chung : Năng suất thấp, chất lượng không cao, loại sản phẩm chưa cung ứng được thị hiếu của người tiêu dùng …Năm 2018 là năm được mùa của cây nhãn. Song do hầu hết là giống nhãn thóc, nhãn nước, quả nhỏ, cùi mỏng dính ; mặt khác, hầu hết những cây nhãn được trồng đã lâu năm lại không được chăm sóc góp vốn đầu tư chăm nom, cắt tỉa, bón phân, phòng trừ sâu bệnh … nên cây trở lên cằn cỗi, thoái hóa dẫn đến chất lượng quả không ngon … giá bán rất thấp, chỉ từ 2 nghìn – 3.000 đồng / kg, thậm chí còn có nơi còn không muốn thu hái ; trong khi đó nhãn của Hưng Yên, Sơn La tại thời gian đó vẫn có giá từ 15.000 – 20.000 đồng / kg .Điều đó cho thấy chất lượng và hiệu suất cao của loại cây ăn quả nói riêng và kinh tế tài chính vườn nói chung trên địa phận còn thấp. Từ đó đặt ra nhu yếu cải tạo và nâng cao chất lượng loại sản phẩm cây ăn quả là rất thiết yếu nhằm mục đích nâng cao hiệu suất cao sản xuất .Tuy nhiên, muốn cải tạo vườn tạp được tốt cần có kỹ năng và kiến thức trình độ của nghề vườn, đối tượng người dùng cây xanh và kinh doanh thương mại trong vườn ; nắm được chủ trương, chủ trương tăng trưởng kinh tế tài chính của địa phương, của ngành nông nghiệp về tăng trưởng cây ăn quả ; có nguồn lực về kinh tế tài chính nhất định để góp vốn đầu tư và cải tạo vườn tạp và phải chớp lấy được thông tin kinh tế tài chính về thị trường cây ăn quả để có giải pháp cải tạo vườn cho đúng hướng. Thực tế cho thấy, thời hạn qua trên địa phận tỉnh cũng đã Open nhiều quy mô cải tạo vườn tạp thành công xuất sắc, góp thêm phần mang lại giá trị kinh tế tài chính cao hơn cho những mái ấm gia đình, làm đa dạng chủng loại thêm thị trường rau quả, phân phối nhu yếu ngày càng cao của người tiêu dùng .MỘT SỐ MÔ HÌNH CẢI TẠO VƯỜN TẠP CHO GIÁ TRỊ KINH TẾ CAO

Xác định việc cải tạo vườn tạp, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hiện nay là cần thiết, Đảng ủy, chính quyền xã Gia Sơn (Nho Quan) đã xây dựng kế hoạch cải tạo vườn tạp gắn với xây dựng nông thôn mới trên địa bàn nhằm bố trí lại không gian vườn, quy hoạch vùng sản xuất tập trung, bố trí loại cây trồng có hiệu quả kinh tế cao, phát triển bền vững, nâng cao thu nhập cho nông dân, từng bước hình thành các vườn mẫu ở các làng quê. Mục tiêu phấn đấu từ năm 2017 đến năm 2020 có 50 ha vườn tạp được cải tạo, hiệu quả kinh tế đạt khoảng 200 triệu đồng/ha/năm.

A

Mô hình cải tạo vườn tạp của mái ấm gia đình ông Lê Quang Thịnh ( xóm 4 Đông-Khánh Hội-Yên Khánh ) được nhiều người dân đến du lịch thăm quan, học tập. Ảnh : Minh ĐườngCụ thể, mỗi thôn, xóm có từ 1 – 2 quy mô điểm cải tạo vườn tạp, đem lại hiệu suất cao kinh tế tài chính cao và vững chắc. Để tạo điều kiện kèm theo cho nông dân quy đổi cây cối, xã đã chỉ huy những hội, đoàn thể và những thôn, xóm tương hỗ nông dân tiếp cận nguồn vốn sản xuất từ những tổ, nhóm tiết kiệm ngân sách và chi phí, vay theo hình thức tín chấp từ Ngân hàng Chính sách xã hội cũng như liên tục chuyển giao khoa học kỹ thuật giúp bà con cải tạo vườn tạp sang vườn mẫu cho hiệu suất cao kinh tế tài chính cao .Địa phương đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT khuynh hướng, khuyến nghị nông dân chỉ nên trồng những loại cây tương thích với thị trường tiêu thụ và thực thi mối link đáp ứng giống cây có chất lượng, uy tín gắn với tiêu thụ mẫu sản phẩm. Gia đình ông Bùi Xuân Minh, thôn Sơn Long ( Gia Sơn ) có vườn cam gần 500 gốc đang khởi đầu ra quả .Ông Minh cho biết : Trước đây, hàng loạt hơn 1 mẫu vườn này mái ấm gia đình trồng nhãn, vải nhưng phần đông chẳng khi nào được thu bởi cây rất ít khi cho quả, đôi lúc được năm sai quả thì giá lại rất rẻ. Sau khi đi thăm quan một số ít quy mô trồng cam ở Hòa Bình về, mái ấm gia đình đã mạnh dạn thay thế sửa chữa nhãn, vải bằng 400 gốc cam, gồm 2 giống cam Canh và cam Vinh .Qua hơn 2 năm chăm nom, hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định đây là loại cây cối tương thích với đồng đất của Nho Quan, cây sinh trưởng, tăng trưởng tốt và đã mở màn cho quả khá sai. Ước tính mỗi cây cho 30 quả, lứa đầu đã có 2,4 tấn cam, nếu bán với giá khoảng chừng 20 nghìn đồng / 1 kg sẽ thu được số tiền gần 50 triệu đồng. Ông Vũ Đình Cẩn ( xóm 13, xã Khánh Thành, Yên Khánh ) là một trong những người đi đầu trong trào lưu cải tạo vườn tạp cho biết : Năm 2001, ông đã mạnh dạn cải tạo hết phần đất vườn hơn 2 sào của mình để trồng mướp đắng và bí xanh và chỉ sau 4 tháng ông đã thu về gần 15 triệu đồng .Nhận thấy đây là quy mô có năng lực đem lại hiệu suất cao kinh tế tài chính cao, ông tận dụng cả diện tích quy hoạnh quanh ao cá, lối đi để làm giàn trồng mướp đắng và chỉ tính riêng giàn mướp mỗi vụ cũng thu gần 5 tạ quả, với giá cả trung bình 12 nghìn đồng / kg thì số tiền thu về cũng khá. Giàn mướp lại tạo bóng mát thuận tiện cho đi lại và tạo điều kiện kèm theo cho nuôi cá, nuôi lợn, gà … Tổng thu nhập hàng năm từ quy mô VAC của mái ấm gia đình xấp xỉ 40 triệu đồng. Đầu những năm 2000, mái ấm gia đình ông Lê Quang Thịnh ( xóm 4 Đông, xã Khánh Hội, Yên Khánh ) mở màn cải tạo vườn tạp. Sau khi đi tìm hiểu và khám phá, những giống cây mới đang có tiềm năng, hoặc có xu thế được người tiêu dùng ưa dùng thì cây hồng xiêm Xuân Đỉnh đã lọt vào tầm ngắm của ông Thịnh .Trong quy mô 3.400 mét vuông vườn, ông đã trồng trên 250 gốc hồng xiêm Xuân Đỉnh. Trung bình mỗi cây cho sản lượng khoảng chừng 1 tạ quả. Với giá ” bán sỉ ” tại vườn xê dịch từ 20-25 nghìn đồng / kg ( tùy quả to, nhỏ ) cũng đem lại cho mái ấm gia đình từ 100 – 125 triệu đồng, trừ ngân sách thu lãi hơn 100 triệu đồng / năm. Từ thành công xuất sắc của quy mô, nhiều mái ấm gia đình trong xã đã học hỏi kinh nghiệm tay nghề, mua giống về trồng và xã Khánh Hội đã có 5 quy mô trồng hồng xiêm Xuân Đỉnh cho hiệu suất cao kinh tế tài chính cao.

Có thể thấy các loại vườn có diện tích nhỏ, đất đai bằng phẳng, màu mỡ, ở vùng đồng bằng thì chủ yếu được dùng để phát triển các loại cây hàng năm: Rau, màu…nhằm giải quyết nhu cầu của chính gia đình và một phần cung ứng ra thị trường. Những vườn có quy mô lớn, đất đai không bằng phẳng, chủ yếu ở vùng đồi núi thì lại phát triển các loại cây lâu năm, mà trọng tâm là cây ăn quả hoặc cây công nghiệp.

Với từng loại cây đơn cử, tùy tình hình thực tiễn của mỗi hộ mái ấm gia đình, địa phương và nhu yếu loại sản phẩm nông nghiệp trên thị trường … mà hoàn toàn có thể ứng dụng những phương pháp cải tạo vườn sao cho tương thích, hiệu suất cao như : Chặt bỏ hàng loạt cây trong vườn, mua loại cây cối mới tại những cơ sở nhân giống đã được kiểm chứng ; lựa chọn những cây trong vườn qua những năm đã cho hiệu suất, chất lượng để lấy mắt, chồi và chiết, ghép cải tạo, thay thế sửa chữa những cây khác ; mua, xin mầm ghép, chồi ghép ở những vườn cây cùng họ đã được kiểm chứng về hiệu suất, chất lượng về ghép cải tạo cho vườn cây nhà mình … Từ sự tương hỗ của Nhà nước, những ngành, đoàn thể ở địa phương và đặc biệt quan trọng là sự năng động của người dân, trên địa phận tỉnh đang hình thành nên những khu vườn mẫu cho giá trị kinh tế tài chính cao, nâng cao thu nhập cho những mái ấm gia đình. Đinh Chúc