Khí khổng là gì? Cấu tạo và cơ chế của khí khổng

Khí khổng (hay còn gọi là lỗ thở) là một loại tế bào quan trọng của thực vật (chỉ có ở thực vật trên cạn, không có ở thực vật thủy sinh). Khí khổng có ở rất nhiều loài thực vật, đặc biệt là những cây sống ở vùng có khí hậu, thời tiết thuận lợi như ở vùng nhiệt đới.

Khí khổng là gì? Cấu tạo và cơ chế của khí khổng Co-che-dong-mo-khi-khong

Khí khổng tập trung chuyên sâu hầu hết qua lá. Trong đó, mặt trên của lá tập trung chuyên sâu ít khí khổng hơn so với mặt dưới. Sở dĩ phải có cấu tạo như vậy là chính do mặt trên của lá tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời nhiều hơn. Nếu mặt trên có nhiều khí khổng thì mặt trên sẽ thoát hơi nước nhanh hơn rất nhiều so với mặt dưới. Khi đó, lá sẽ nhanh khô héo và chết. Khí khổng được sắp xếp xen kẽ trên màng cutin .

Cấu tạo

Khí khổng là các bào quan có hình hạt đậu. Chúng gồm có 2 thành: thành mỏng và thành dày. Thành mỏng ở bên ngoài, còn thành dày nằm ở bên trong. Chính thành dày hình thành một cái lỗ ở giữa không bao giờ đóng hoàn toàn.

Thoát hơi nước

Khi no nước, thành mỏng của khí khổng căng ra khiến thành trong cũng phải cong theo, mở lỗ ở giữa. Còn ngược lại, khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng, đóng lỗ giữa (tuy nhiên khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn). Cơ chế thoát hơi nước qua khí khổng là cơ chế thoát hơi nước chủ yếu và quan trọng nhất của thực vật.

Độ mở của khí khổng càng rộng, thoát hơi nước càng nhanh. Khi cây được chiếu sáng, khí khổng mở : độ mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc chiều tối. Ban đêm khí khổng vẫn hé mở .

Trao đổi khí

Trong quy trình thoát hơi nước, khí khổng mở, tạo điều kiện kèm theo cho khí cacbonic khuếch tán vào bên trong lá, phân phối nguyên vật liệu cho quy trình quang hợp .

Vai trò

Với những hoạt động giải trí nói trên, khí khổng có vai trò quan trọng so với thực vật. Thoát hơi nước có 3 công dụng chính. Một là, giúp luân chuyển nước và khoáng chất từ rễ lên khắp những cơ quan một cách thuận tiện, từ đó tạo link giữa những bộ phận của cây và tạo độ cứng cho cây thân thảo. Hai là, tạo điều kiện kèm theo để khí cacbonic khuếch tán vào lá, mở màn quy trình quang hợp. Ba là, hạ nhiệt cho cây. Trong khi đó, khí khổng lại đảm nhiệm vai trò lớn trong việc thoát hơi nước. Thế nên, khí khổng có vai trò không hề nhỏ so với giới thực vật. Tuy nhiên, đây cũng là đường gây bệnh cho cây .