Bạn biết gì về vua Louis XIV, ông hoàng mặt trời làm nên ngành haute couture? | Harper’s Bazaar

Các giai thoại về Louis XIV vẫn luôn là đề tài tranh cãi trong giới sử gia. Người cho rằng ông là bậc đế vương ngông cuồng và hoang phí. Thế nhưng quan điểm chung vẫn ngợi ca Louis XIV cho những khu công trình, tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật vang danh mãi muôn đời .Thuở rất lâu rồi, vào thế kỷ 17 tại vương quốc Pháp, hoàng hậu Anne và vua Louis XIII mãi chẳng có nổi một mụn con. Phải đến 23 năm trời, hoàng hậu mới sinh hạ được một hoàng tử. Thần dân trong vương triều xem đó là món quà quý báu mà Chúa Trời ban tặng. Vì thế, vị hoàng tử ấy ngoài tên hiệu Louis XIV, hay Louis Đại Đế ; còn được gọi là Louis-Dieudonné ( Louis Chúa ban ) .

Có một tên hiệu khác của vua Louis XIV vẫn còn lưu truyền đến ngày nay. Tương truyền rằng, lúc sinh thời, Louis XIV rất thích được gọi là “Vua Mặt Trời”. Tên gọi này bắt nguồn từ vở múa ballet đầu tiên mà Louis XIV tham gia biểu diễn. Vị vua nhỏ khi ấy đóng vai Apollo, vị thần mặt trời trong thần thoại Hy Lạp. Louis XIV thích cái tên này đến mức chọn luôn biểu tượng mặt trời làm phù hiệu hoàng gia của mình.

 

Louis XIV là vị vua có thời hạn trị vì lâu nhất lịch sử dân tộc vương triều Pháp lẫn châu Âu. 72 năm từ 1643 đến 1715. Ngày 1 tháng 9 vừa mới qua ghi lại kỷ niệm 304 năm ngày mất của vua. Ông chính là người đặt nền móng tiên phong cho sự sinh ra của ngành thời trang may đo hạng sang haute couture mà mọi người biết tới ngày này .

Đã có thời Tây Ban Nha là đế chế thời trang của thế giới

Vua Louis XIV chính thức lên ngôi năm 1643. Tại thời gian ấy, TT thời trang của quốc tế nằm ở Madrid. Kinh đô của Tây Ban Nha đã nắm quyền chi phối hàng loạt châu Âu suốt thế kỷ 16 và nửa đầu 17 ở mọi góc nhìn, từ triết học, văn học, mỹ thuật cho đến thương mại, sản xuất vải vóc. Ở thời kỳ này, phục trang của người Tây Ban Nha thường trông khá đơn điệu. Chủ yếu là màu đen. Lý giải cho khuynh hướng này là vì thuốc nhuộm đen vải được lấy từ giống cây huyết mộc ( logwood ) vô cùng đắt đỏ. Cho nên ai muốn phô trương sự giàu sang thì cứ mặc càng nhiều đồ đen .Sự bành trướng văn hóa – kinh tế tài chính của Tây Ban Nha tác động ảnh hưởng đến tổng thể những vương quốc châu Âu khác. Dĩ nhiên Pháp cũng nằm trong guồng quay ấy. Họ phải nhập khẩu vải vóc từ xứ sở bò tót. Dù sản phẩm & hàng hóa sản xuất tại Pháp có chất lượng tương tự, tuy nhiên nền quân chủ Pháp lại không có sức mạnh về chính trị để tác động ảnh hưởng kinh tế tài chính lên những nước láng giềng .

Louis XIV vốn là người tôn sùng tinh hoa nghệ thuật của nước nhà. Vua không chấp nhận sự phụ thuộc mù quáng. Vị hoàng đế 17 tuổi lúc bấy giờ đã quyết chí biến Pháp trở thành cường quốc hùng mạnh bậc nhất. Ông nhận ra sự trì trệ và hạn chế trong ngành hàng dệt may của Tây Ban Nha. Bởi chúng không có bất kỳ sự cải tiến, đổi mới nào. Từ đây, Vua Mặt Trời bắt đầu khai thác thời trang làm công cụ chính trị.

Sự trỗi dậy của kinh đô văn hoá và thời trang mới

Đầu năm 1675, vua thông qua một đạo luật để thành lập phường hội thợ may tại Paris. Hội tập trung những nhóm phụ nữ có thể làm và bán quần áo dành cho phụ nữ và trẻ em. Đó là tiền đề hướng nước Pháp tới việc thành lập haute couture vào thế kỷ 19. Cũng như ngành công nghiệp thời trang Pháp ngày nay.

Sự xa xỉ là mục tiêu hàng đầu của vua Louis XIV. Ông áp dụng nó cho các ngành công nghiệp sản xuất, gồm: đồ nội thất, dệt may, quần áo và trang sức. Cũng phải nói rằng Louis XIV là một vị vua có tình yêu lớn với nghệ thuật; hội họa lẫn thời trang. Ông rất ghét sự nhàm chán, lặp đi lặp lại. Tủ quần áo của Louis XIV luôn được thay đổi liên tục theo mùa.

Bên cạnh đó, sự tăng trưởng của trào lưu Phục Hưng vào cuối thế kỷ 16 đã mang đến một phe phái mỹ thuật mới cho thế kỷ 17, Baroque. Chủ nghĩa Baroque nổi tiếng bởi sự cường điệu và tương phản sắc tố. Với một ông vua chuộng vẻ bên ngoài khoa trương như Louis XIV, đấy là điều không gì tuyệt vời hơn ! Những năm 1660 lưu lại sự tăng trưởng cực thịnh của Baroque trong mọi nghành nghề dịch vụ của vương quốc Pháp .

Sự ra đời của cung điện Versailles, quảng trường Vendôme và đại lộ Champs-Élysées

Dưới triều đại của vua Louis XIV, nước Pháp đã sản sinh ra nhiều khu công trình kiến trúc mãi lưu danh vào lịch sự và trang nhã đương đại. Như : trung tâm vui chơi quảng trường Vendôme, quốc lộ Champs-Élysées hay điện Les Invalides. Công trình nổi tiếng nhất chính là hoàng cung Versailles ( Château de Versailles ). Tọa lạc ở vùng ngoại ô phía Tây thành phố Paris. Đây là nơi ở của hoàng tộc Pháp từ năm 1682, dưới thời vua Louis XIV .

Song song với các công trình nghệ thuật nức tiếng gần xa, vua Louis XIV trở thành hình mẫu thời trang của các bậc vua chúa và tầng lớp quý tộc châu Âu. Louis XIV chính là ông vua đã khai sinh ra nhiều trào lưu lúc bấy giờ. Bao gồm đội tóc giả, diện trang phục gấm thêu họa tiết đồng nhất, cũng như mang giày cao gót bằng da bò nhuộm đỏ. Theo sử sách, Louis XIV sở hữu chiều cao khiêm tốn. Chính bộ tóc giả khổng lồ và đôi giày gót cao trên 12cm được xem là bộ sậu phụ kiện làm nên vóc dáng oai phong cho vua.

Khởi nguồn của phong cách haute couture từ vua Louis XIV

Cách ăn vận của Vua Mặt Trời đã biến thời trang nam trong giới quý tộc trở nên xa hoa và cường điệu hơn. Quần ống rộng phủ qua đầu gối được trang trí nhiều chi tiết. Phổ biến nhất là những đường viền ren ngay bên dưới gấu quần. Cổ áo lớn đã được thay thế bằng diềm đăng ten tổ ong. Những chiếc áo khoác dài thêu hoa văn cầu kỳ trên nền vải cao cấp như lụa, nhung, dạ. Giày cao gót đế vuông thay thế cho bốt.

Khoảng giữa thế kỷ 17 là tiến trình kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống và thời trang Pháp thống lĩnh hàng loạt châu Âu. Thay thế trọn vẹn ảnh hưởng tác động của Tây Ban Nha. Nếu hoàng cung Versailles biểu lộ sức mạnh quyền lực tối cao và sự thịnh vượng ; thì vua Louis XIV là vị hoàng đế hình tượng cho thời trang hạng sang của vương triều Pháp .Bên cạnh hoàng cung Versailles. Danh xưng “ nhà thời thánh của thời trang haute couture ” là di sản lớn nhất mà vua Louis Đại Đế đã trao cho nước Pháp. Bao năm qua đi, haute couture mãi là thước đo giá trị xa hoa và đẳng cấp và sang trọng trong ngành thời trang hạng sang quốc tế .Harper’s Bazaar Nước Ta