Viện Công nghệ California – Wikipedia tiếng Việt

Viện Công nghệ California (tiếng Anh: California Institute of Technology, thường gọi là Caltech)[4] là một viện đại học nghiên cứu tư thục ở Pasadena, California, Hoa Kỳ. Caltech có sáu đơn vị thành viên, hướng trọng tâm vào các ngành khoa học và kỹ thuật và là 1 trong 10 đại học hàng đầu thế giới. Khuôn viên chính rộng 50 hecta, nằm cách trung tâm thành phố Los Angeles chừng 18 cây số về phía đông nam.

Ban đầu được Amos G. Throop xây dựng như một trường dự bị và dạy nghề vào năm 1891, ngôi trường này đã lôi cuốn những nhà khoa học nổi tiếng đầu thế kỷ 20 như George Ellery Hale, Arthur Amos Noyes, và Robert Andrews Millikan. Hệ giảng dạy dự bị và dạy nghề xóa bỏ từ năm 1910 và trường có tên như thời nay từ năm 1921. Năm 1934, Caltech được gia nhập Thương Hội Viện Đại học Bắc Mỹ. Những cơ sở tiền thân của Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của NASA sau này được xây dựng trong khoảng chừng từ 1936 đến 1943 ; thời nay Caltech vẫn liên tục quản trị và quản lý và vận hành phòng thí nghiệm này. [ 5 ] [ 6 ] Caltech là một trong số một nhóm nhỏ những viện công nghệ ở Hoa Kỳ có khuynh hướng tập trung chuyên sâu đa phần vào những ngành kỹ thuật và khoa học ứng dụng .Mặc dù có quy mô nhỏ, 72 cựu sinh viên và giảng viên Caltech đã được trao 73 giải Nobel ( Linus Pauling là người tiên phong trong lịch sử vẻ vang nhận 2 giải cá thể ), 4 huy chương Fields, 6 Giải Turing và 72 người đã nhận Huy chương Khoa học Quốc gia hay Huy chương Công nghệ và Sáng kiến Quốc gia của Hoa Kỳ, 112 giảng viên là viện sĩ của những Viện Hàn lâm Quốc gia Hoa Kỳ, 4 trưởng khoa học gia của Không quân Hoa Kỳ. [ 2 ] Caltech quản trị 332 triệu đô-la tiền hỗ trợ vốn điều tra và nghiên cứu năm 2011 và nhận 2.93 tỷ đô-la tiền hiến Tặng Ngay trong năm 2018. [ 3 ] [ 7 ] Caltech cũng là một đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu lâu năm của Viện Công nghệ Massachusetts. Năm 2012 – 2013, Caltech xếp thứ nhất quốc tế trong bảng xếp hạng những viện ĐH của Times Higher Education. [ 8 ]

Trường Đại học Throop[sửa|sửa mã nguồn]

Viện Bách khoa Throop, 1908; khuôn viên ban đầu nằm ở khu trung tâm Pasadena.

Khởi đầu, Caltech là một trường dạy nghề do Amos G. Throop, một chính trị gia và một doanh nhân, thành lập ở Pasadena vào năm 1891. Ngôi trường sau đó được biết đến với các tên gọi Viện Đại học Throop (Throop University), Viện Bách khoa Throop (Throop Polytechnic Institute and Manual Training School),[9] và Trường Đại học Công nghệ Throop (Throop College of Technology), trước khi được đổi thành tên gọi Viện Công nghệ California (Caltech) vào năm 1920.[7][10] Ngôi trường dạy nghề ban đầu bị giải tán và chương trình dự bị đại học được tách ra để thành lập Trường Bách khoa (Polytechnic School) độc lập vào năm 1907.

Vào lúc mà điều tra và nghiên cứu khoa học ở Hoa Kỳ chỉ mới mở màn nhen nhóm, George Ellery Hale, một nhà thiên văn học từ Viện Đại học Chicago, đã xây dựng Đài Quan trắc Thiên văn Mount Wilson vào năm 1904. Ông tham gia hội đồng quản trị của Throop vào năm 1907, và mở màn ngay vào việc tăng trưởng cơ sở này và hàng loạt vùng Pasadena thành một khu vực văn hóa truyền thống và khoa học quan trọng. Ông giúp đưa James A. B. Scherer, một học giả văn học không có trình độ trong nghành khoa học nhưng là một nhà quản trị có năng lượng và một người gây quỹ hiệu suất cao, vào chức vụ viện trưởng của Throop vào năm 1908. Scherer thuyết phục Charles W. Gates, một thành viên hội đồng quản trị và một người kinh doanh đã về hưu, hiến khuyến mãi 25.000 USD để thiết kế xây dựng Phòng Thí nghiệm Gates, tòa nhà khoa học tiên phong trong khuôn viên. [ 11 ]

Hai cuộc cuộc chiến tranh quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Sinh viên Viện Công nghệ California, Hoa Kỳ .Năm 1910, Throop chuyển đến khu vực lúc bấy giờ, khu đất do Arther Fleming hiến Tặng Kèm. Theodore Roosevelt có bài phát biểu ở Viện Bách khoa Throop vào ngày 21 tháng 3 năm 1911, trong đó ông công bố : ” Tôi muốn thấy những cơ sở như Throop huấn luyện và đào tạo 100 sinh viên thì có 99 sinh viên làm những việc làm kỹ nghệ nhất định giỏi hơn bất kể ai khác ; tôi muốn thấy những sinh viên này làm được như những gì đang được triển khai ở khu công trình kênh đào Panama và ở những khu công trình thủy lợi kỳ vĩ trong nước – còn người sinh viên còn lại thì tôi muốn thấy kiểu đào tạo và giảng dạy văn hóa truyền thống khoa học sẽ khiến anh ta và những người như anh ta tạo nên một thế hệ mà nhiều lúc sản sinh ra một người như nhà thiên văn xuất chúng của quý vị, George Ellery Hale. ” [ 12 ]Cùng năm đó, một dự luật được trình ở Cơ quan Lập pháp California lôi kéo xây dựng một ” Viện Công nghệ California ” được hỗ trợ vốn bằng quỹ công, với ngân sách bắt đầu một triệu đô-la, gấp 10 lần ngân sách của Throop vào lúc đó. Hội đồng quản trị ý kiến đề nghị giao Throop cho tiểu bang, nhưng những viện trưởng của Viện Đại học Stanford và Viện Đại học California trải qua hoạt động hiên chạy dọc đã đánh bật dự luật này, do đó Throop tăng trưởng với tư cách là một viện giáo dục xu thế nghiên cứu và điều tra khoa học duy nhất ở miền nam California, tính cả công lập và tư thục, cho đến lúc khởi đầu Chiến tranh quốc tế thứ hai khi thiết yếu phải lan rộng ra hoạt động giải trí giáo dục dựa trên điều tra và nghiên cứu. [ 13 ] Triển vọng của Throop đã lôi cuốn nhà hóa lý Arthur Amos Noyes từ MIT đến tăng trưởng cơ sở này và tương hỗ trong việc biến nó thành một TT khoa học và công nghệ .Với việc nổ ra Chiến tranh quốc tế thứ nhất, Hale xây dựng Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia để điều phối và tương hỗ nghiên cứu và điều tra khoa học nhằm mục đích giải những bào toán trong quân sự chiến lược. Mặc dù Hale ủng hộ sáng tạo độc đáo chính quyền sở tại liên bang cấp tiền cho điều tra và nghiên cứu khoa học, ông đã không đi theo lối sử dụng một dự luật liên bang vốn đã hoàn toàn có thể giúp cấp hỗ trợ vốn cho điều tra và nghiên cứu kỹ thuật ở những trường ĐH được cấp đất, thay vì vậy ông tìm cách quyên góp được một triệu đô-la cho quỹ nghiên cứu và điều tra vương quốc từ những nguồn tư nhân .Thông qua Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia, Hale hoạt động để khoa học đóng một vai trò lớn hơn trong những yếu tố vương quốc, và cùng lúc để Throop đóng một vai trò mang tầm vương quốc trong khoa học. Những khoản hỗ trợ vốn mới được dành cho điều tra và nghiên cứu vật lý, vốn dẫn đến việc thiết lập Phòng Thí nghiệm Norman Bridge, nơi đã lôi cuốn nhà vật lý thực nghiệm Robert Andrews Millikan đến từ Viện Đại học Chicago vào năm 1917. [ 14 ] Trong suốt Chiến tranh quốc tế thứ nhất, Hale, Noyes và Millikan cùng thao tác với nhau ở Washington D.C. trong Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia. Sau đó họ liên tục cộng tác trong việc tăng trưởng Caltech. [ 15 ]
Bên trái là Phòng Thí nghiệm Vật lý Norman Bridge và bên phải là Phòng Thí nghiệm Toán và Vật lý Alfred Sloan .

Dưới sự lãnh đạo của Hale, Noyes và Millikan (cùng với sự hỗ trợ của nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ của vùng Nam California), Caltech đã được danh tiếng ở phạm vi quốc gia vào thập niên 1920. Vào ngày 29 tháng 11 năm 1921, các thành viên hội đồng quản trị tuyên bố chính sách của Caltech là theo đuổi những nghiên cứu khoa học có tầm quan trọng đặc biệt và cùng lúc đó “tiếp tục có những khóa học được thiết kế và giảng dạy cẩn thận trong lĩnh vực kỹ thuật và khoa học thuần túy dựa trên các ngành khoa học cơ bản gồm toán, vật lý, và hóa học; mở rộng và làm phong phú chương trình học với nhiều thời lượng giảng dạy trong các môn như ngôn ngữ và văn chương tiếng Anh, lịch sử, và kinh tế học; và tiếp sức mạnh cho tất cả các hoạt động đó bằng tinh thần nghiên cứu mạnh mẽ.”[12]

Năm 1923, Millikan được trao giải Nobel Vật lý. Năm 1925, Caltech thiết lập khoa địa chất và tuyển dụng William Bennett Munro, lúc đó là trưởng phân khoa Lịch sử, Quản lý Nhà nước, và Kinh tế học ở Viện Đại học Harvard, để giúp tạo ra phân khoa nhân văn và khoa học xã hội ở Caltech. Năm 1928, một phân khoa sinh học được thiết lập dưới sự chỉ huy của Thomas Hunt Morgan, nhà sinh học khét tiếng nhất của Hoa Kỳ vào lúc đó và là người đã mày mò ra vai trò của gene và chromosome trong di truyền. Năm 1930, Phòng Thí nghiệm Hải dương Kerckhoff được thiết lập ở Corona del Mar dưới sự quản lý của Giáo sư George MacGinitie. Năm 1926, trường sau đại học về hàng không ( aeronautics ) được xây dựng, nơi đã lôi cuốn Theodore von Kármán. Kármán sau này giúp xây dựng Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực ( Jet Propulsion Laboratory ) và đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa Caltech thành một trong những TT khoa học tên lửa của quốc tế. Năm 1928, Đài Quan trắc Thiên văn Palomar khởi đầu được thiết kế xây dựng .Millikan thao tác với tư cách ” quản trị của Hội đồng Điều hành ” ( có vai trò như viện trưởng của Caltech ) từ năm 1921 đến 1945. Ảnh hưởng của ông lớn đến nỗi nhiều lúc người ta nhắc đến Caltech với tên ” Ngôi trường của Millikan. ” Ngày sau khi gia nhập Caltech, Millikan đã khởi sự một chương trình học giả-khách mời. Các nhà khoa học đã đồng ý lời mời của ông đến giảng dạy và nghiên cứu và điều tra thời gian ngắn ở caltech gồm có những nhân vật nổi tiếng như Paul Dirac, Erwin Schrödinger, Werner Heisenberg, Hendrik Lorentz và Niels Bohr. [ 16 ] Albert Einstein đã đến Caltech lần đầu vào năm 1931 để triển khai xong Lý thuyết tương đối tổng quát của mình ; ông trở lại Caltech sau đó với tư cách giáo sư thỉnh giảng vào năm 1932 và 1933. [ 17 ]Trong Chiến tranh quốc tế thứ hai, Caltech là một trong 131 trường ĐH và viện ĐH trên toàn nước tham gia Chương trình Đào tạo cho Hải quân ( V-12 Navy College Training Program ) theo đó chuẩn bị sẵn sàng cho sinh viên để họ trở thành sĩ quan Hải quân. [ 18 ] Hải quân Hoa Kỳ cũng đã duy trì trong khuôn viên của Caltech một trường giảng dạy thủy quân về kỹ thuật hàng không, nhân viên cấp dưới tại chỗ để giám sát vũ khí đạn dược và phương tiện đi lại thủy quân, và một sĩ quan làm trách nhiệm liên lạc với Ủy ban Nghiên cứu Quốc phòng. [ 19 ]

Giai đoạn tăng trưởng thời hậu chiến[sửa|sửa mã nguồn]

Viện Beckman ( Beckman Institute ) .Trong những thập niên từ 1950 đến 1970, Caltech là nơi có Murray Gell-Mann và Richard Feynman, hai người có khu công trình đóng vai trò TT trong việc thiết kế xây dựng Mô hình chuẩn của vật lý hạt cơ bản. Bên ngoài hội đồng những người làm vật lý, Feynman còn được biết đến như một nhà giáo xuất chúng và một nhân vật mê hoặc và khác thường .Trong thời kỳ Lee A. DuBridge làm viện trưởng Caltech ( 1946 – 1969 ), số giảng viên Caltech tăng gấp đôi và diện tích quy hoạnh khuôn viên tăng gấp ba. Không giống như những người nhiệm kỳ trước đó của mình, DuBridge rất nghênh đón những khoản hỗ trợ vốn của chính quyền sở tại liên bang dành cho điều tra và nghiên cứu khoa học. Những nghành nghề dịch vụ nghiên cứu và điều tra mới nở rộ, gồm có sinh hóa học, khoa học về những hành tinh, vật lý thiên văn hạt nhân, và địa hóa học. Một kính thiên văn đường kính 500 cm ( 200 inch ) được thiết kế xây dựng gần Núi Palomar vào năm 1948 ; đây là kính thiên văn mạnh nhất quốc tế trong khoảng chừng thời hạn hơn 40 năm. [ 20 ]Caltech Open đón những nữ sinh viên bậc ĐH vào năm 1970, trong nhiệm kỳ viện trưởng của Harold Brown ; số nữ sinh này chiếm 14 % tổng số sinh viên năm nhất. [ 21 ] Kể từ đó, tỷ suất sinh viên nữ ở Caltech đã tăng dần lên. [ 2 ]
Trung tâm Annenberg về Khoa học và Công nghệ tin tức

Sinh viên bậc đại học ở Caltech trước nay được biết là ít quan tâm đến chính trị; chỉ có một cuộc biểu tình phản đối có tổ chức của sinh viên vào tháng 1 năm 1968 bên ngoài phòng thu của NBC ở Burbank, khi nghe tin đồn là NBC sẽ ngừng chiếu phim Star Trek. Năm 1973, các sinh viên sống trong Dabney House biểu tình nhân một chuyến thăm của tổng thống Hoa Kỳ, với biểu ngữ mang dòng chữ đơn giản “Impeach Nixon” (Phế truất Nixon). Trong tuần lễ sau đó, Ross McCollum, chủ tịch Công ty Dầu lửa Quốc gia (National Oil Company), viết thư ngỏ gởi các sinh viên ở Dabney House nói rằng vì những hành động đó của sinh viên, ông quyết định sẽ không hiến tặng một triệu đô-la cho Caltech. Gia đình Dabney, vốn là những người theo Đảng Cộng hòa, ly khai với Dabney House (khu nhà được xây bằng tiền của gia đình Dabney) sau khi nghe nói đến cuộc biểu tình.[22]

Thế kỷ 21[sửa|sửa mã nguồn]

Kể từ năm 2000, Dự án Trước tác của Einstein ( Einstein Papers Project ) được đưa về Caltech. [ 23 ] Dự án này được thiết lập vào năm 1986 nhằm mục đích kết tập, bảo tồn, phiên dịch, và xuất bản những trước tác trong di sản Albert Einstein để lại sau khi mất và từ những bộ sưu tập khác .Vào học kỳ mùa Thu năm 2008, trong khóa sinh viên năm nhất có 42 % là nữ, đây là số lượng cao kỷ lục ở Caltech. [ 2 ] Cũng trong năm đó, Caltech kết thúc chiến dịch hoạt động gây quỹ lê dài sáu năm. Chiến dịch này thu được hơn 1,4 tỉ dô-la từ hơn 16.000 tổ chức triển khai và cá thể. Gần 50% số tiền đó được dùng để tương hỗ những chương trình giáo dục và những dự án Bất Động Sản của Caltech. [ 24 ]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

• History of Caltech (Lịch sử Caltech)

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Công Nghệ