Cuộc khủng hoảng tại Venezuela – Wikipedia tiếng Việt

Cuộc khủng hoảng tại Venezuela là cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội và chính trị mà Venezuela đã trải qua từ năm 2010 dưới thời tổng thống Hugo Chávez và tiếp tục dưới thời tổng thống Nicolás Maduro. Tình hình hiện tại là cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử Venezuela[22] và một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất có xảy ra ở châu Mỹ.[23][24] Cuộc khủng hoảng là kết quả của những người theo chính sách dân túy của Cách mạng Bolivaria[25] bắt đầu dưới chính quyền Chávez. Vào ngày 2 tháng 6 năm 2010, Tổng thống Chávez tuyên bố “cuộc chiến kinh tế” do Nạn khan hiếm nhu yếu phẩm tại Venezuela ngày càng tăng.[2] Cuộc khủng hoảng tăng cường theo chính phủ Maduro, ngày càng nghiêm trọng hơn do giá dầu sụt giảm vào đầu năm 2015.[25][26][27]

Sự sụt giảm GDP quốc gia và GDP bình quân đầu người từ năm 2013 đến 2017 đã nghiêm trọng hơn so với Hoa Kỳ trong thời kỳ Đại suy thoái, hoặc của Nga, Cuba, và Albania sau sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản.[28][29] Trong những năm gần đây, tỷ lệ lạm phát hàng năm cho giá tiêu dùng tăng tới hàng trăm thậm chí hàng ngàn phần trăm, trong khi nền kinh tế suy thoái ở mức gần 20% mỗi năm.[30] Nạn đói leo thang đến mức cuộc Khảo sát điều kiện sống của Venezuela (ENCOVI) cho thấy gần 75% dân số đã mất trung bình ít nhất 8,7 kg (19,4 lb) về trọng lượng do thiếu dinh dưỡng hợp lý.[31] Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2018 bởi ba trường đại học Venezuela, gần 90% dân số Venezuela hiện đang sống trong cảnh nghèo khổ.[32]

Kể từ khi cuộc khủng hoảng cục bộ nổ ra vào năm 2017, hơn 2,3 triệu người Venezuela đã rời khỏi quốc gia [ 33 ]. Venezuela hiện đứng vị trí số 1 quốc tế về tỷ suất giết người, với 90 vụ giết người trên 100.000 người dân vào năm năm ngoái ( so với 5,35 trên 100.000 ở Mỹ hoặc 1,68 trên 100.000 ở Canada ) khiến nó trở thành một trong những vương quốc đấm đá bạo lực nhất quốc tế .

Venezuela đã thiết lập được một nền dân chủ ổn định kể từ năm 1958 và đất nước này đã trải qua một thời kỳ phát triển thịnh vượng. Sự thịnh vượng này đã được tăng cường đáng kể vào những năm 1970, khi giá dầu tăng vọt và Venezuela, một quốc gia xuất khẩu xăng dầu hàng đầu thế giới, đã thu được lợi nhuận rất lớn, khiến cho thu nhập bình quân đầu người của Venezuela tăng tới 40% trong thập niên này [34][35]. Venezuela đã trải qua quá trình hiện đại hóa và trở thành một trong những nước có GDP bình quân đầu người cao nhất trong lịch sử, đồng tiền của nước này có có tỷ giá hối đoái là 4 bolivares trên 1 đô la Mỹ [34].

Tuy nhiên, vào những năm 1980, những quốc gia sản xuất dầu khác ( đặc biệt quan trọng là Ả Rập Saudi ) đã tăng sản lượng dầu của họ và khiến cho giá dầu giảm mạnh. Nguồn thu từ dầu của Venezuela giảm đáng kể và thu nhập trung bình đầu người của nước này giảm tới 25 %. Điều này khiến cho Venezuela trải qua sự không ổn định về kinh tế tài chính – xã hội ở trong nước [ 36 ]. Bội chi của cơ quan chính phủ gây ra mức nợ lớn với tỉ lệ nghèo khó, lạm phát và thất nghiệp ngày càng tăng trong khi thu nhập của người dân lại giảm [ 34 ]. Tham nhũng cũng lan rộng với tỉ lệ tội phạm ngày càng tăng hàng năm, khiến công chúng Venezuela trở nên phẫn nộ. [ 34 ]IMF đã phân phối tương hỗ cho Venezuela trải qua những khoản cho vay lớn, nhưng với điều kiện kèm theo là cơ quan chính phủ Venezuela phải phát hành cải cách ngân sách và tài khóa để hạn chế thâm hụt. Năm 1989, Tổng thống Pérez đã vận dụng những chủ trương kinh tế tài chính tân tự do, giảm tiêu tốn dành cho phúc lợi xã hội, và vô hiệu những giải pháp trấn áp giá lâu bền hơn so với nhiều loại sản phẩm & hàng hóa. Những chủ trương này được những tầng lớp thượng lưu và trung lưu rất ủng hộ, nhưng nó lại gây ảnh hưởng tác động lớn đến những tầng lớp lao động của Venezuela. Sự bất mãn đã nổ ra trong cuộc bạo loạn ” Caracazo ” ngày 27 tháng 2 năm 1989. [ 37 ]

Nhiệm kỳ của Tổng thống Hugo Chávez[sửa|sửa mã nguồn]

Hugo Chávez là một cựu sĩ quan quân đội có tiếng tăm đáng chú ý quan tâm tại Venezuela, ông ta đã chỉ huy một cuộc thay máu chính quyền không thành công xuất sắc nhằm mục đích lật đổ chính quyền sở tại Tổng thống Perez vào năm 1992. Sau đó, vào năm 1998, Chavez đã được bầu làm Tổng thống Venezuela, ông ta giành được thắng lợi trong cuộc bầu cử nhờ vào những chiến dịch và tuyên truyền dân túy .Giá dầu tăng vào đầu những năm 2000 đã giúp cho nền kinh tế tài chính của Venezuela đạt được sự tăng trưởng chưa từng thấy kể từ những năm 1980. Với dự tính duy trì quyền lực tối cao chính trị trải qua những chương trình cải cách xã hội [ 38 ], Chavez xây dựng những Công tác Bolivar ( Missión Bolivar ) nhằm mục đích cải tổ những điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống và xã hội của quốc gia. Chavez công bố chương trình của ông nhằm mục đích chống lại dịch bệnh, nạn mù chữ, sự kém dinh dưỡng, bần hàn, và những tệ nạn xã hội khác [ 39 ] [ 40 ] [ 41 ] [ 42 ]. Các công tác làm việc Bolivar lên kế hoạch kiến thiết xây dựng hàng ngàn phòng khám y tế không tính tiền cho người nghèo, cũng như phân phát thực phẩm và trợ cấp nhà ở cho họ. Một báo cáo giải trình của OAS năm 2010 [ 43 ] đã chỉ ra những thành tựu quan trọng trong việc xử lý nạn mù chữ, chăm nom sức khỏe thể chất và bần hàn [ 44 ], cùng những tân tiến về kinh tế tài chính và xã hội ở Venezuela trong quy trình tiến độ cầm quyền khởi đầu của Chávez [ 45 ]. Chất lượng đời sống của người Venezuela cũng được cải tổ đáng kể theo Chỉ số của Liên Hiệp Quốc [ 46 ]. Tuy nhiên, tiến trình thịnh vượng này của Venezuela đã diễn ra vô cùng ngắn ngủi. Vào đầu thập niên 2010, quốc gia đã mở màn đương đầu với những khó khăn vất vả về kinh tế tài chính gây ra bởi chủ trương dân túy của Chávez và vào ngày 2 tháng 6 năm 2010 Chavez đã công bố mở màn một ” đại chiến kinh tế tài chính ” .Các chương trình cải cách xã hội do chính phủ nước nhà của Chávez khởi xướng nhờ vào rất nhiều vào nguồn thu có được từ việc xuất khẩu dầu mỏ, nền tảng chính của nền kinh tế tài chính Venezuela, dẫn tới hệ quả là nền kinh tế tài chính của quốc gia này bị mắc phải bệnh Hà Lan [ 47 ] [ 48 ] ( Nói ngắn gọn, một nền kinh tế tài chính bị coi là mắc căn bệnh Hà Lan khi nó tự nhiên trở nên quá nhờ vào vào một nguồn tài nguyên, dẫn đến sự sa sút của những ngành kinh tế tài chính khác ). Nghèo đói, lạm phát và thực trạng thiếu vắng ở Venezuela tăng chóng mặt trong những năm cuối nhiệm kỳ của Chavez [ 41 ] [ 46 ] [ 49 ] [ 50 ] [ 51 ] [ 52 ] [ 53 ] [ 54 ] [ 55 ] .

Ngày 7 tháng 1/2009, Ngân hàng Trung ương Venezuela cho biết tỷ lệ lạm phát đã tăng 25,1% trong năm 2009. Đây là tỷ lệ lạm phát cao nhất tại khu vực châu Mỹ. Tuy nhiên mức lạm phát này vẫn không bằng mức lạm phát 30,9% của năm 2008. Mức lạm phát của Venezuela cao hơn rất nhiều 1 nước cũng thường hay bị lạm phát rất cao là Argentina. Trong khi cùng bị khủng hoảng kinh tế như Venezuela nhưng tỷ lệ lạm phát của Argentina chỉ từ 7-15% năm 2009.
Người tiêu dùng Venezuela cho việc đi chợ mua sắm ngày càng khó khăn. Theo họ thì “Có rất ít hàng hóa giảm giá, và điều này là không đủ. Dù ngân sách của bạn có bao nhiêu tiền thì mọi việc mua sắm vẫn khó khăn. Tôi không biết làm thế nào mà những người nghèo có thể có đủ lương thực và cũng không biết họ sẽ làm thế nào.”[56]

Hugo Chavez đêm ngày 8/1 năm 2009 công bố phá giá đồng Bolivar của Venezuela khiến tỷ giá của đồng nội tệ giảm còn 50% so với USD. Trước đây, Hugo Chavez vẫn liên tục phủ nhận chuyện nhà nước của ông hoàn toàn có thể phá giá đồng xu tiền. Tuy nhiên kinh tế tài chính Venezuela đã giảm 2,9 % trong năm 2009 gây ra những áp lực đè nén về kinh tế tài chính buộc ông phải đi tới quyết định hành động phá giá đồng xu tiền. Các chương trình trợ cấp của Chavez như duy trì giá xăng ở mức dưới 0,1 USD / gallon ( tương tự hơn 500 VND / lít ), đang làm những nguồn tài nguyên của Venezuela dần hết sạch trong khi những doanh nghiệp tư nhân không dám tăng mức góp vốn đầu tư do quan ngại về những vụ quốc hữu hóa và sung công thường hay xảy ra giật mình thời Chavez khiến nền kinh tế tài chính càng thêm khó khăn vất vả giữa lúc vận tốc tăng trưởng ngưng trệ mà tỷ suất lạm phát lại cao. [ 57 ]
Hugo Chávez ( 2008 )Năm 2010, tỉ lệ lạm phát lên mức đỉnh điểm 27 %, nằm trong số những nước có tỉ lệ lạm phát cao nhất quốc tế, mặc dầu nhà nước Venezuela nỗ lực trợ giá những mẫu sản phẩm lương thực và xăng dầu. Hãng tin AAP dẫn nguồn thống kê của cơ quan chính phủ cho biết lạm phát ở Venezuela năm 2011 sẽ tăng 28-30 %. Trong những tháng đầu năm 2011, giá một phần bánh ngô đã tăng gấp đôi, từ 3,5 lên đến 7,5 bolivar ( 71.000 đồng ). [ 58 ]Người dân đã tổ chức triển khai những cuộc phản đối can đảm và mạnh mẽ hơn. Cùng với nguyên do thiếu vắng điện nước, những người phản đối cũng nói đến thực trạng mất trấn áp so với tội phạm khiến cho Venezuela đang có tỷ suất tội phạm cao nhất quốc tế. Người biểu tình án ngữ trong sân vận động khi diễn ra một trận đấu bóng chày để lôi kéo ông Chavez từ chức. Người biểu tình đã giương cao khẩu hiệu đậm chất thể thao : ” Chavez, ông đã bị loại ! ” [ 59 ]

Theo các nhà phân tích, thảm họa về kinh tế mà Venezuela đang tiếp tục phải chịu đựng dưới thời Tổng thống Nicolás Maduro hiện nay vẫn sẽ xảy ra ngay cả trong trường hợp Chávez còn nắm quyền [60]. Đầu năm 2013, ngay sau cái chết của Chávez, tờ Foreign Policy đã tuyên bố rằng bất cứ ai kế nhiệm Chávez đều sẽ “thừa hưởng một trong những nền kinh tế rối loạn nhất ở Châu Mỹ” [47][48].

Nhiệm kỳ của Tổng thống Nicolas Maduro[sửa|sửa mã nguồn]

Sau cái chết của Chávez, Nicolás Maduro đã trở thành tổng thống của Venezuela sau khi vượt mặt đối thủ cạnh tranh của mình là Henrique Capriles Radonski chỉ với 235.000 phiếu bầu, tỷ suất chênh lệch là 1,5 %. [ 61 ] Maduro liên tục duy trì hầu hết những chủ trương kinh tế tài chính của người nhiệm kỳ trước đó Chávez. Khi nhậm chức tổng thống, Maduro đã phải đương đầu với tỷ suất lạm phát cao và thực trạng thiếu vắng sản phẩm & hàng hóa tiêu dùng trên khắp cả nước, [ 62 ] [ 63 ] những yếu tố bắt nguồn từ những chủ trương của Chávez. [ 47 ] [ 64 ]Maduro đổ lỗi cho đầu tư mạnh tư bản đã thôi thúc tỷ suất lạm phát cao và gây ra sự thiếu vắng phổ cập những nhu yếu phẩm cơ bản tại Venezuela. Ông ta nói rằng ông ta đang chiến đấu trong một ” đại chiến kinh tế tài chính “, coi những giải pháp kinh tế tài chính mà ông ta mới phát hành là ” đòn phản công kinh tế tài chính ” chống lại những đối thủ cạnh tranh chính trị của ông ta, Maduro thậm chí còn còn cáo buộc những đối thủ cạnh tranh của mình đang đứng sau một ” thủ đoạn kinh tế tài chính quốc tế ” [ 65 ] [ 66 ] [ 67 ] [ 68 ] [ 69 ] [ 70 ]. Tuy nhiên, Maduro đã bị chỉ trích vì chỉ tập trung chuyên sâu vào dư luận, mà không hề chăm sóc đến những yếu tố trong thực tiễn mà những nhà kinh tế tài chính đã cảnh báo nhắc nhở hoặc có bất kể sáng tạo độc đáo gì để cải tổ thực trạng khó khăn vất vả của nền kinh tế tài chính Venezuela [ 71 ] [ 72 ] .Vào năm năm trước, Venezuela chính thức lâm vào suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính [ 73 ] và đến năm năm nay, vương quốc này có tỷ suất lạm phát là 800 %, tỷ suất cao nhất trong lịch sử dân tộc [ 74 ] [ 75 ]. Quỹ tiền tệ quốc tế dự báo tỉ lệ lạm phát ở Venezuela sẽ là một triệu % vào năm 2018 [ 76 ] [ 77 ]. Tỷ lệ thất nghiệp được dự báo sẽ lên tới 44 % trong năm 2019 ; IMF công bố rằng đây là tỷ suất thất nghiệp cao nhất trên quốc tế kể từ khi kết thúc Chiến tranh Bosnia năm 1995 [ 78 ] .

Cuộc khủng hoảng kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Kể từ giữa những năm 2000 trong nhiệm kỳ tổng thống của Chávez, Venezuela đã phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng cục bộ nhà ở [ 79 ]. Năm 2005, Phòng Xây dựng Venezuela ( CVC ) ước tính rằng quốc gia thiếu vắng 1,6 triệu ngôi nhà, mặc dầu chính quyền sở tại Chavez đã hứa hẹn sẽ thiết kế xây dựng 120.000 căn nhà để cấp cho người dân nhưng trên thực tiễn mới chỉ có 10.000 căn nhà được thiết kế xây dựng [ 80 ]. Do sự thiếu vắng nhà tại, nhiều người Venezuela nghèo đã cố gắng nỗ lực tự xây nhà cho chình mình mặc kệ những rủi ro đáng tiếc. [ 80 ]Đến năm 2011, Venezuela bị thiếu vắng 2 triệu căn nhà [ 79 ] [ 81 ]. Tình trạng thiếu nhà tại càng trở nên trầm trọng hơn khi những công ty tư nhân dừng việc thiết kế xây dựng thêm nhà ở do quan ngại về việc chiếm đoạt gia tài và nhà nước thì không có năng lực kiến thiết xây dựng và phân phối nhà ở [ 79 ]. Đến năm 2012, sự khan hiếm vật tư thiết kế xây dựng cũng khiến cho việc xây thêm nhà ở cho người dân trở nên bất khả thi, với sản lượng sắt kẽm kim loại ở mức thấp chưa từng thấy trong 16 năm [ 82 ]. Vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của Chávez vào năm 2013, số người Venezuela bị thiếu nhà ở đã tăng lên số lượng 3 triệu người, rất nhiều người ở TP. hà Nội Caracas phải sống trong những khu ổ chuột [ 82 ] .Dưới thời chính phủ nước nhà Maduro, thực trạng thiếu nhà ở liên tục trở nên tồi tệ hơn. Maduro công bố vào năm năm trước rằng do thiếu thép, tổng thể những xe xe hơi và phương tiện đi lại giao thông vận tải bị bỏ không sẽ được chính phủ nước nhà mua lại và nấu chảy để phân phối thép cho việc thiết kế xây dựng nhà ở [ 82 ]. Vào năm năm nay, những người dân được cư trú tại những ngôi nhà do chính phủ nước nhà phân phối, thường là những người ủng hộ nhà nước, do cảm thấy vô cùng bất bình về thực trạng thiếu vắng nhu yếu phẩm, đã tổ chức triển khai những cuộc biểu tình. Một người phụ nữ Venezuela tên là Anna Karena công bố : ” Chúng tôi đã chịu đựng đủ rồi. Điều này phải chấm hết “. Theo Karena, trong hàng loạt khu phức tạp nhà ở do cơ quan chính phủ kiến thiết xây dựng, không một căn nhà nào có mạng lưới hệ thống dẫn nước. Đi cùng với đó là sự khan hiếm cực độ của những loại sản phẩm cơ bản, ví dụ điển hình như gạo, xà phòng và thuốc men khiến cho mái ấm gia đình cô trớ trêu. Không có đủ điều kiện kèm theo để mua những loại sản phẩm này trên thị trường chợ đen, Karena đã phải xếp hàng hàng giờ, đôi lúc từ trước bình minh, chỉ để mua đủ ăn [ 83 ] .

Nợ của Venezuela[sửa|sửa mã nguồn]

Nợ của Venezuela, năm năm trướcTheo Ngân hàng Trung ương Venezuela, nợ quốc tế của nhà nước Venezuela năm năm trước được chia thành :

• Nợ công của Venezuela: nó chiếm 55% tổng số nợ và là khoản nợ về trái phiếu nợ trong và ngoài nước, tín phiếu kho bạc và các khoản vay ngân hàng.
• Nợ tài chính của PDVSA (Công ty Dầu khí Venezuela, do nhà nước sở hữu), chiếm 21% tổng số nợ.
• Nợ nước ngoài, chiếm 15% tổng số nợ.
• Nợ của CADIVI, chiếm 9% tổng số nợ.

Vào tháng 11 năm 2017, tờ The Economist ước tính tổng số các khoản nợ của Venezuela là 105 tỷ đô la Mỹ và dự trữ của nó ở mức 10 tỷ đô la Mỹ [84].

Một người Venezuela đang chiêm ngưỡng và thưởng thức ngon lành món ăn kiếm được từ một bãi rácSự thiếu vắng nhu yếu phẩm trên diện rộng ở Venezuela đã diễn ra kể từ khi phát hành những giải pháp trấn áp Chi tiêu và những chủ trương khác trong thời kỳ cầm quyền của cơ quan chính phủ Hugo Chávez [ 85 ]. Đến thời kỳ cầm quyền của Tổng thống Nicolas Maduro, thực trạng khan hiếm nhu yếu phẩm đã ở mức độ vô cùng trầm trọng [ 86 ] .
Một người dân Venezuela lục tìm thức ăn tại một bãi rácNgười dân Venezuela đã phải đương đầu với nỗi thống khổ của thực trạng thiếu vắng những loại thực phẩm cơ bản, ví dụ điển hình như sữa, những loại thịt, gà, cafe, gạo, dầu, bột sơ chế, bơ ; cũng như những mẫu sản phẩm tiêu dùng thiết yếu như giấy vệ sinh, loại sản phẩm vệ sinh cá thể và thuốc men [ 85 ] [ 87 ] [ 88 ]. Thực phẩm trở nên khan hiếm đến nỗi nhiều người dân Venezuela đã phải ăn cả hoa quả dại hoặc thậm chí còn cả rác, nhiều người khác thì phải xếp hàng chờ đón trong vô vọng tại những shop thực phẩm mà ở đầu cuối chẳng thể mua được bất kỳ thứ gì – hầu hết những shop và nhà hàng cũng đều nhanh gọn hết sạch sản phẩm & hàng hóa [ 89 ] [ 90 ] [ 91 ] [ 92 ] [ 93 ] .Vào tháng 1 năm năm nay, người ta ước tính rằng tỷ suất khan hiếm thực phẩm tại Venezuela là từ 50 % đến 80 %. Quốc hội mới được bầu, gồm có đa phần là những đại biểu phe trái chiều, công bố rằng một cuộc ” khủng hoảng cục bộ lương thực vương quốc ” đang diễn ra. Hơn 500 phụ nữ Venezuela đã liều mang vượt biên giới trái phép sang Colombia để tìm kiếm thức ăn vào ngày 6 tháng 7 năm năm nay [ 94 ]. Đến ngày 10 tháng 7 năm năm nay, Venezuela trong thời điểm tạm thời Open biên giới với Colombia trong vòng 12 giờ. Hơn 35.000 người Venezuela đã đổ xô vượt biên giới sang Colombia để kiếm thức ăn trong khoảng chừng thời hạn đó [ 95 ]. Chỉ trong hai ngày, hơn 123.000 người Venezuela đã vượt biên giới sang Colombia để tìm kiếm thức ăn. nhà nước Colombia đã thiết lập cái mà họ gọi là ” hiên chạy nhân đạo ” để giúp sức người dân Venezuela [ 95 ]. Cũng trong khoảng chừng thời hạn đó vào tháng 7 năm năm nay, đã Open một số ít báo cáo giải trình về việc nhiều người Venezuela vô vọng lục lọi những bãi rác để kiếm thức ăn [ 91 ] [ 92 ] .

Là quốc gia sở hữu trữ lượng dầu lửa lớn nhất thế giới, thế nhưng từ cuối tháng 10, đầu tháng 11 năm 2018, các thành phố đông dân ở miền Trung của Venezuela như Valencia và thủ đô Caracas bắt đầu xuất hiện tình trạng khan hiếm xăng dầu. Đó là kết quả của tình trạng sụt giảm mạnh sản lượng khai thác dầu thô và hoạt động của các nhà máy lọc dầu trong bối cảnh Venezuela bước vào năm suy thoái kinh tế thứ 5 liên tiếp [96]. Các chương trình trợ cấp của Chavez như duy trì giá xăng ở mức dưới 0,1 USD/gallon (tương đương hơn 500 VND/lít), làm các nguồn tài nguyên của Venezuela bị phung phí trong khi các doanh nghiệp tư nhân không dám tăng mức đầu tư do lo ngại về những vụ quốc hữu hóa và sung công thường hay xảy ra bất ngờ thời Chavez khiến nền kinh tế càng thêm khó khăn giữa lúc tốc độ tăng trưởng trì trệ mà tỷ lệ lạm phát lại cao.[97] Ngành khai thác dầu thô, ngành công nghiệp quan trọng nhất của Venezuela, đang gặp khó khăn nghiêm trọng vì tổng thống Hugo Chávez đã quốc hữu hóa các công ty dầu mỏ nước ngoài, cố gắng khai thác quá mức từ công nghiệp dầu mỏ để tài trợ cho những chương trình trợ cấp của ông trong khi không tái đầu tư đúng mức do đó đã hy sinh khả năng phát triển của ngành này khiến sản lượng khai thác được ngày càng thấp do hạ tầng công nghiệp dầu mỏ đang xuống cấp quá nhanh. Hiện ngành công nghiệp này đang gặp khủng hoảng đẩy toàn bộ nền kinh tế Venezuela vào khủng hoảng vì nước này quá phụ thuộc vào dầu mỏ.[98][99]

Venezuela cũng phải trải qua thực trạng thiếu điện và sự cố mất điện ở những thành phố lớn là chuyện diễn ra hàng ngày. Vào ngày 20 tháng 4 năm năm nay, cơ quan chính phủ đã buộc phải phân phối điện cho những hộ mái ấm gia đình ở mười bang thuộc Venezuela, gồm có thành phố thủ đô hà nội Caracas ; Một số nỗ lực khác của chính phủ nước nhà nhằm mục đích hạn chế việc sử dụng điện, gồm có cả đổi khác múi giờ của Venezuela hay lôi kéo toàn bộ những người phụ nữ trên toàn quốc gia Venezuela ngừng sử dụng máy sấy tóc, đã trọn vẹn thất bại [ 100 ]. Vào tháng 3 năm 2019, một sự cố mất điện trên diện rộng cực kỳ nghiêm trọng đã xảy ra ở 16/23 bang và khu vực thủ đô hà nội của Venezuela, khiến cho 43 người dân thiệt mạng do thiếu nguồn cung ứng nước, những bệnh viện bị ngừng hoạt động giải trí và mạng lưới hệ thống giao thông vận tải bị ngưng trê .

Tình trạng khan hiếm nước ngọt ở Venezuela khiến cho chính phủ buộc phải phân phối nước cho người dân. Nhà ở của rất nhiều người dân Venezuela không còn được tiếp cận với đường ống dẫn nước và thay vào đó họ phải dựa vào lượng nước ít ỏi do chính phủ cung cấp cho họ vài lần mỗi tháng. Thiếu nước ngọt để sinh hoạt, nhiều người Venezuela bắt đầu ăn cắp nước ngọt từ các bể bơi, tòa nhà công cộng và thậm chí cả xe tải chở dầu [101]. Do tình trạng khan hiếm nước ngọt, “các trường hợp mắc bệnh ghẻ lở, sốt rét, tiêu chảy và amip ở Venezuela đã tăng vọt”, theo Miguel Viscuña, Giám đốc Dịch tễ học của Tập đoàn Y tế Trung ương Miranda [102]. Tình trạng thiếu lương thực và thuốc men vốn đã vô cùng tồi tệ lại càng trở nên trầm trọng hơn [103]. Các loại thực phẩm đông lạnh bị hư hại, và nhiều cửa hàng bán lẻ thịt, cá và sữa phải đóng cửa do không thể bảo quản được sản phẩm [104]. Sản lượng thịt, sữa và rau quả bị cắt giảm một nửa. Trường học, siêu thị, ngân hàng và các tòa nhà chính phủ phải tạm ngừng hoạt động. Tại bệnh viện, một trong những bác sĩ đã dành cả đêm để cố gắng cứu sống bệnh nhân phải bật khóc: “Hôm qua tôi cảm thấy hoàn toàn bất lực, suốt đêm dài tôi đã cố gắng giúp đỡ và cứu sống bệnh nhân mà không có thiết bị thích hợp để làm việc đó. Tôi đang vô cùng tức giận. Lần này, đó là bệnh nhân của tôi, nhưng nếu sau này, đó là gia đình tôi thì sao?” [105]. Do thiếu điện, hệ thống cung cấp nước cũng bị ảnh hưởng. Theo The Washington Post, khoảng hai phần ba dân số Venezuela (20 triệu người) không có nước hoặc không đủ nước để sinh hoạt trong vài tuần sau sự cố mất điện [106]. Tại Caracas, từ ngày 11 tháng 3, đã có hàng trăm người tràn ra dòng sông Guaire bị ô nhiễm với những chiếc thùng phi để múc nước sông mang về sử dụng [107]. Nhiều người khác đã cố gắng lấy nước từ các cống thoát nước của thành phố [108]. Hàng trăm người xếp hàng dưới chân đồi El Ávila để lấy nước từ các con suối [109]. Trong khi đó ở bang Lara, người dân thậm chí còn phải tắm rửa trong các cống rãnh do không được cung cấp nước sạch [110].

Tình trạng thiếu vắng thuốc men cũng ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất của người dân Venezuela [ 111 ]. Sự khan hiếm những loại thuốc kháng vi-rút để điều trị HIV / AIDS khiến cho hàng ngàn người nhiễm HIV đã tăng trưởng sang quy trình tiến độ AIDS dù điều này trọn vẹn hoàn toàn có thể ngăn ngừa được nếu có đủ thuốc [ 112 ]. Nhiều người Venezuela cũng cho biết thực trạng khan hiếm thuốc men khiến họ không thể nào kiếm nổi acetaminophen để ngăn ngừa virus chikungunya, một bệnh truyền qua muỗi có năng lực gây tử trận [ 113 ]. Bệnh bạch hầu, một loại bệnh gần như không còn ai ở Venezuela mắc phải kể từ những năm 1990, đã Open trở lại vào năm năm nay do thiếu những loại thuốc cơ bản cũng như vắc-xin [ 114 ] .

Tổng sản phẩm trong nước[sửa|sửa mã nguồn]

Do ảnh hưởng tác động của cuộc khủng hoảng cục bộ, năm năm ngoái nền kinh tế tài chính Venezuela đã suy thoái và khủng hoảng ở mức 5,7 %. Đến năm năm nay, mức suy thoái và khủng hoảng đã lên tới 18,6 %, theo Ngân hàng Trung ương Venezuela. [ 74 ]Nền kinh tế tài chính Venezuela nhờ vào can đảm và mạnh mẽ vào nguồn lợi thu được từ dầu mỏ, chiếm khoảng chừng 96 % lệch giá xuất khẩu của nước này. Giá dầu giảm đã xảy ra vào thời gian vương quốc Nam Mỹ này đương đầu với lạm phát phi mã, tỉ lệ lạm phát lên tới 63,9 % trong tháng 11 và dẫn tới sự khan hiếm nghiêm trọng của những loại sản phẩm & hàng hóa cơ bản .
Tỉ giá hối đoái giữa đồng USD và đồng Bolivar của VenezuelaLạm phát ở Venezuela vẫn luôn ở mức rất cao trong suốt nhiệm kỳ của tổng thống Chávez. Đến năm 2010, lạm phát đã khiến cho việc tăng lương cho người lao động trở nên trọn vẹn vô ích bởi đồng xu tiền mất giá liên tục [ 115 ]. Tỷ lệ lạm phát năm năm trước đạt 69 % [ 116 ] và là mức cao nhất trên quốc tế thời gian đó [ 117 ] [ 118 ]. Tỷ lệ lạm phát sau đó tăng lên tới 181 % vào năm năm ngoái [ 119 ], 800 % vào năm năm nay [ 74 ] [ 120 ], 4.000 % vào năm 2017 [ 121 ] và 1.698.488 % vào năm 2018 [ 122 ] .Vào tháng 11 năm năm nay, Venezuela chính thức bước vào thời kỳ siêu lạm phát [ 123 ]. nhà nước Venezuela ” về cơ bản ” đã ngừng đưa ra những ước tính chính thức về lạm phát kể từ đầu năm 2018 .Lạm phát đã ảnh hưởng tác động đến người dân Venezuela đến nỗi vào năm 2017, nhiều người trong số họ đã ồ ạt tham gia những game show điện tử trực tuyến, ví dụ điển hình như game show RuneScape với mục tiêu kiếm được thật nhiều tiền ảo trong game show, rồi đổi số tiền ảo đó cho những người chơi khác ở quốc tế để nhận lấy tiền thật. Trong nhiều trường hợp, những game thủ này kiếm được nhiều tiền hơn cả những người làm công ăn lương ở Venezuela mặc dầu họ chỉ kiếm được vài USD mỗi ngày [ 124 ]. Trong mùa Giáng sinh 2017, 1 số ít shop ở Venezuela đã quyết định hành động không sử dụng thẻ làm giá so với những loại loại sản phẩm được bày bán vì Chi tiêu tăng quá nhanh, vì thế người mua được nhu yếu hỏi nhân viên cấp dưới tại những shop số tiền của mỗi món hàng mà họ muốn mua [ 125 ] .Vào tháng 8 năm 2018, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro công bố rằng để chống lại siêu lạm phát, nước này sẽ phát hành một loại tiền tệ mới, được gọi là Sovereign Bolivar ( đồng Bolivar tối cao ). Đồng tiền mới này ít hơn năm số 0 so với đồng xu tiền cũ của Venezuela ( nghĩa là 1 đồng Bolivar mới có giá trị bằng 100.000 đồng Bolivar cũ ), gồm có những mệnh giá là 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200 và 500. Đồng tiền mới này đã chính thức được phát hành vào ngày 20 tháng 8 năm 2018 [ 126 ] .

Cuộc khủng hoảng cục bộ xã hội[sửa|sửa mã nguồn]

Khủng hoảng lương thực[sửa|sửa mã nguồn]

Theo ” Khảo sát điều kiện kèm theo sống hàng năm ” của Venezuela ( ENCOVI ), gần 75 % dân số cho biết họ đã giảm trung bình tối thiểu 8,7 kg trong năm năm nay ( 19,4 lb ) do [ 25 ] và 64 % cho biết họ đã giảm 11 kg ( 24 lbs ) trong năm 2017 do thiếu lương thực thực phẩm [ 121 ] [ 127 ]. Khi giá dầu tăng cao, Venezuela trở nên phụ thuộc vào vào nhập khẩu thực phẩm và một khi giá dầu giảm, cơ quan chính phủ không hề đủ năng lực nhập khẩu. Theo Al Jazeera, sau khi giá xăng dầu giảm, cơ quan chính phủ buộc phải phân phối lương thực thực phẩm cho người dân theo khẩu phần, người dân Venezuela đã phải dành cả ngày dài xếp hàng chờ đón. Các bệnh viện nhi khoa chứa đầy những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng, và nhiều người trước đó thuộc những tầng lớp trung lưu giờ đây phải lục tìm những thùng rác công cộng để kiếm thức ăn do thực phẩm trở nên quá khan hiếm [ 128 ] .Thực phẩm bị thiếu vắng khiến nhiều người dân Venezuela phải giết cả những loại động vật nuôi như chó, mèo, lừa, ngựa và chim bồ câu để lấy thịt, một số ít loại động vật hoang dã hoang dã cần được bảo vệ như chim hồng hạc và thú ăn kiến khổng lồ cũng đã bị giết để làm thức ăn [ 129 ] .Tham nhũng là một yếu tố lớn trong việc phân phối thực phẩm. Theo một giám đốc hoạt động giải trí tại một doanh nghiệp nhập khẩu thực phẩm của Venezuela, ” Giờ đây bạn thậm chí còn phải trả một khoản tiền cho quân đội để xem xét sản phẩm & hàng hóa của bạn. Đó là một chuỗi hối lộ liên tục kể từ lúc tàu của bạn cập bến cho đến khi thực phẩm được đưa ra khỏi xe tải ” [ 92 ] [ 128 ] .Các bác sĩ tại 21 bệnh viện công trên khắp 17 tiểu bang của Venezuela nói với những nhà tìm hiểu của tờ New York Times năm 2017 rằng ” những phòng cấp cứu của họ đã bị tràn ngập bởi những đứa trẻ bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng. Hàng trăm người đã chết ” [ 130 ] .
Tỉ lệ tội phạm tại Venezuela từ 1998 đến năm nay

Tội phạm bạo lực, đặc biệt là giết người, được coi là “mối quan tâm lớn nhất” của người Venezuela trong cuộc khủng hoảng. Theo Đài quan sát Bạo lực Venezuela, đã xảy ra 27.875 vụ giết người ở Venezuela trong năm 2015, tỷ lệ khoảng 90 vụ trên 100.000 người (so với tỉ lệ 5 vụ trên 100.000 người ở Hoa Kỳ và 30 vụ trên 100.000 người ở Brazil). Đã có 23.047 vụ giết người xảy ra trong năm 2018, tỷ lệ là 81,4 vụ trên 100.000 người [131]. Theo tạp chí The New Yorker thì Venezuela chính là nước có tỉ lệ tội phạm bạo lực cao nhất thế giới”. Ít hơn hai phần trăm các trường hợp giết người được báo cáo bị truy tố [132]. Theo Thời báo Los Angeles: “Trước đây những tên trộm [ở Venezuela] thường sẽ chỉ cướp bạn. Còn giờ chúng chắc chắn sẽ giết bạn” [133]

Người tị nạn Venezuela đang ngủ trên đường phố tại ColombiaCuộc di cư ồ ạt của hàng triệu người Venezuela đến những nước láng giềng trong cuộc khủng hoảng cục bộ đã được coi là ” rủi ro tiềm ẩn cho hàng loạt khu vực ” [ 33 ]. Hàng triệu người dân Venezuela đã rời khỏi quốc gia trong thời kỳ cầm quyền của cả tổng thống Chávez và tổng thống Maduro [ 134 ] [ 135 ]. Vào tháng 11 năm 2018, Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn ( UNHCR ) và Tổ chức di cư quốc tế ( IOM ) cho biết số người tị nạn Venezuela đã lên tới số lượng 3 triệu, hầu hết những người tị nạn này đã chạy đến những nước Mỹ Latinh khác và những vương quốc vùng Caribbean [ 136 ]. Tình trạng này trọn vẹn trái ngược với tỷ suất nhập cư cao của Venezuela trong thế kỷ 20. Di cư đã được thôi thúc bởi sự sụp đổ của nền kinh tế tài chính, sự trấn áp ngày càng ngặt nghèo hơn của nhà nước so với nền kinh tế tài chính, tỉ lệ tội phạm cao, tỉ lệ lạm phát cao, thực trạng không ổn định, và nỗi vô vọng về một sự đổi khác của cơ quan chính phủ [ 134 ] [ 137 ]. Tập đoàn PGA ước tính có hơn 1,5 triệu người Venezuela di cư ra quốc tế từ năm 1999 đến năm năm trước [ 134 ] đến năm năm ngoái số lượng này lên tới 1,8 triệu người [ 138 ] [ 139 ]. Trong 6 tháng tiên phong của năm 2018, ước tính mỗi ngày có tới 5.000 người dân Venezuela rời bỏ quốc gia [ 140 ] .Năm 1998, chỉ có 14 người Venezuela được cấp phép tị nạn tại Hoa Kỳ, trong khi đến tháng 9 năm 1999, 1.086 người Venezuela đã được cấp tị nạn theo Sở Nhập tịch và Di trú Hoa Kỳ [ 141 ]. Làn sóng di cư tiên phong của Venezuela là những người dân Venezuela giàu sang thuộc những tầng lớp thượng lưu hoặc trung lưu rời bỏ quốc gia do lo lắng với những lời hứa của Chavez về việc ” lấy của cải người giàu chia cho người nghèo ” [ 142 ]. Một bức điện được gửi vào tháng 5 năm 2002 từ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Caracas đến những cơ quan tại Hoa Kỳ đã bày tỏ sự quá bất ngờ về số lượng người Venezuela cố gắng nỗ lực nhập cư vào Hoa Kỳ, trong đó bức điện cũng khẳng định chắc chắn thực trạng này hoàn toàn có thể có ảnh hưởng tác động đáng kể đến tương lai của Venezuela [ 143 ] .Số lượng người Venezuela rời bỏ quốc gia đã tăng đáng kể trong những năm sau cuối của nhiệm kỳ tổng thống của Chávez và đặc biệt quan trọng là trong nhiệm kỳ tổng thống của Nicolás Maduro [ 144 ]. Làn sóng di cư thứ hai này gồm có những người dân Venezuela thuộc những tầng lớp thấp hơn chịu thiệt hại trực tiếp từ cuộc khủng hoảng kinh tế mà quốc gia đang phải đương đầu ; do điều kiện kèm theo kinh tế tài chính tồi tệ, thực trạng khan hiếm lương thực và thuốc men, và tỷ suất tội phạm đấm đá bạo lực ngày càng tăng [ 142 ]. Theo ước tính của những học giả nghiên cứu và điều tra về cuộc di cư này, ước tính chỉ riêng trong năm năm nay, hơn 150.000 người Venezuela đã di cư ra quốc tế, tờ New York Times công bố rằng đây là số lượng ” cao nhất trong hơn một thập kỷ ” [ 142 ]. Người Venezuela đã di cư ra quốc tế theo nhiều cách khác nhau, mặc dầu hình ảnh những người Venezuela chạy trốn khỏi quốc gia bằng đường thủy cũng đã dẫn tới nhiều so sánh mang tính hình tượng với cuộc di cư của người dân Cuba [ 142 ]. IOM cho biết hơn 1,6 triệu người Venezuela đã rời khỏi quốc gia kể từ năm năm ngoái [ 145 ] .Nhiều người Venezuela đã vượt biên giới qua những nước láng giềng. Hội Chữ thập đỏ Colombia đã dựng lều nghỉ ngơi với thức ăn và nước uống bên đường cho người tị nạn Venezuela [ 146 ]. Nhiều người dân Venezuela cũng di cư vào phía bắc Brazil [ 146 ], nơi UNHCR đã thiết lập 10 nơi trú ẩn để chứa hàng ngàn người tị nạn Venezuela [ 146 ] .
Các bác sĩ Venezuela biểu tình trên đường phố TP. hà Nội CaracasSau cuộc Cách mạng Bolivar, cơ quan chính phủ của Tổng thống Hugo Chavez đã thiết lập một mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất không tính tiền với sự tương hỗ của những chuyên viên y tế tới từ Cuba. Tuy vậy Chávez đã trọn vẹn thất bại trong việc cải tổ mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất cho người dân Venezuela. Những năm sau đó, cơ quan chính phủ đã liên tục giảm tiêu tốn cho mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất, trong khi thực trạng tham nhũng thì tràn ngập không hề trấn áp nổi. Hệ quả là rất nhiều người dân Venezuela đã phải chịu cái chết từ những căn bệnh trọn vẹn hoàn toàn có thể chữa được do sự thiếu vắng nghiêm trọng những loại thiết bị và dụng cụ y tế cùng với đó là sự di cư của rất nhiều chuyên viên y tế sang những nước khác [ 147 ] [ 148 ] .

Sự phụ thuộc của Venezuela vào hàng hóa nhập khẩu và tỷ giá hối đoái phức tạp do Hugo Chávez khởi xướng đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt thuốc men và các loại thiết bị khám chữa bệnh ở hầu hết các bệnh viện của Venezuela vào cuối những năm 2000 và đầu những năm 2010. Aspirin, insulin, vitamin, bao cao su, thậm chí băng y tế cũng dần trở nên ngày một khan hiếm. Tờ Foreign Policy nhận định: “Hệ thống chăm sóc sức khỏe miễn phí đang biến thành cơn ác mộng đối với Venezuela“. Aurelia Loudres, một bà mẹ 28 tuổi ở làng El Consejo bên ngoài La Victoria, cho biết:” Bác sĩ sản khoa nói với tôi rằng tôi phải bỏ tiền ra để mua găng tay cao su cho [anh ấy] và các y tá, cùng với gạc, băng và thuốc kháng sinh… Bác sĩ của tôi nói rằng bệnh viện đã hết sạch và tôi phải có trách nhiệm chuẩn bị tất cả những thứ đó” [148]. Đến năm 2010, Chính phủ đã ngừng công bố các số liệu thống kê y tế [149]. Trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của Chávez, Bộ Y tế Venezuela đã thay đổi bộ trưởng nhiều lần. Theo một quan chức cấp cao của Bộ Y tế Venezuela, các bộ trưởng luôn trở thành vật tế thần mỗi khi có vấn đề về sức khỏe cộng đồng phát sinh ở Venezuela. Các quan chức của Bộ Y tế cũng sẽ sẵn sàng thực hiện các hành vi bất hợp pháp để làm giàu cho bản thân, chẳng hạn như đem giao bán các loại thuốc men và vật tư y tế [148]. Vào tháng 2 năm 2014, các bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Y khoa Caracas đã phải ngừng thực hiện các ca phẫu thuật do thiếu dụng cụ, mặc dù vào thời điểm đó có gần 3.000 người đang cần phẫu thuật [150].

Vào đầu năm năm ngoái, tại những bệnh viện của Venezuela, chỉ có 35 % số giường bệnh hoàn toàn có thể dùng được và 50 % phòng mổ không hề hoạt động giải trí do thiếu những loại dụng cụ thiết yếu. Vào tháng 3 năm năm ngoái, một tổ chức triển khai phi chính phủ của Venezuela, Red de Medicos por la Salud, đã báo cáo giải trình rằng 68 % những loại dụng cụ phẫu thuật và 70 % những loại dược phẩm thiết yếu đang bị thiếu vắng ở Venezuela [ 148 ]. Vào tháng 5 năm năm ngoái, Liên đoàn Y tế Venezuela cho biết có tới 15.000 bác sĩ đã rời khỏi mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất của nước này bởi thực trạng thiếu thuốc men, thiếu trang thiết bị và mức lương quá thấp. Vào cuối năm năm ngoái, một báo cáo giải trình của cơ quan chính phủ chỉ ra rằng trong số những người dân Venezuela đến khám chữa bệnh ở những bệnh viện công trong năm đó, có tới 1/3 số người đã chết [ 151 ]. Năm năm nay, tỷ suất tử trận ở trẻ sơ sinh đã tăng 30,12 % so với năm trước đó, lên tới 11.466 ca tử trận. Tỉ lệ tử trận của những bà mẹ tăng 65,79 % với 756 ca tử trận và tỉ lệ mắc bệnh sốt rét tăng 76,4 % lên 240.613 trường hợp [ 152 ] .

Vào năm 2015, một cuộc thăm dò cho thấy tình trạng thiếu hụt thực phẩm và lạm phát đã vượt qua tội phạm bạo lực để trở thành mối lo ngại hàng đầu của người dân Venezuela. Theo giám đốc điều hành của cơ quan thăm dò Datanalisis là Luis Vicente Leon thì tình trạng bạo lực triền miên đã làm khổ người Venezuela trong quá nhiều năm trời khiến cho họ giờ đây đã trở nên quen với nó và không còn hy vọng về một giải pháp cho nó [153]

Bất chấp mối rình rập đe dọa về những cuộc biểu tình đấm đá bạo lực xảy ra trên khắp Venezuela, trẻ nhỏ bị tác động ảnh hưởng nhiều về mặt tâm lý do cuộc khủng hoảng kinh tế hơn là do thực trạng đấm đá bạo lực. Abel Saraiba, một nhà tâm lý học và là thành viên của một tổ chức triển khai bảo vệ quyền trẻ nhỏ đã nói rằng ” Những đứa trẻ của chúng tôi từ khi còn rất nhỏ đã phải tâm lý xem làm thế nào để sống sót “, và 50% số người mua trẻ tuổi của Abel đã phải điều trị tâm ý kể từ khi khủng hoảng cục bộ diễn ra. Đáng buồn hơn, nhà tâm lý học của Tổ chức Trẻ em Amerita Protección ( Fundana ) là Ninoska Zambrano bật mý rằng, rất nhiều trẻ nhỏ dưới 18 tuổi tại Venezuela đã rơi vào tình cảnh khốn cùng đến nỗi phải đi bán dâm thì mới có được cái ăn [ 154 ] .Vào năm 2018, những báo cáo giải trình cho thấy tỷ suất tự tử đã ngày càng tăng nhanh gọn ở Venezuela do những tác động ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng cục bộ so với đời sống của rất nhiều dân thường. Năm 2017, tỷ suất tự tử ở người cao tuổi tại Venezuela tăng 67 % trong khi tỷ suất này tăng 18 % ở trẻ vị thành niên. [ 155 ]

Ý kiến của công chúng[sửa|sửa mã nguồn]

Theo một cuộc khảo sát vào tháng 11 năm năm nay bởi DatinCorp, 25 % người được hỏi đổ lỗi cho cố tổng thống Hugo Chavez đã gây ra cuộc khủng hoảng cục bộ này, 19 % đổ lỗi cho Nicolas Maduro, 15 % đổ lỗi cho những chủ trương kinh tế-xã hội của Chavez, trong khi chỉ có 16 % đổ lỗi cho phe trái chiều, 4 % đổ lỗi cho những doanh nghiệp và 2 % đổ lỗi cho Hoa Kỳ [ 156 ]. Một cuộc khảo sát của Meganalisis vào tháng 9 năm 2018 cho thấy 84,3 % người Venezuela chấp thuận đồng ý một sự can thiệp của quốc tế nhằm mục đích xử lý cuộc khủng hoảng cục bộ với điều kiện kèm theo là dân chúng được cung ứng lương thực và thuốc men [ 157 ] .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường