Ẩm thực có vai trò như thế nào trong phát triển Du lịch Việt Nam?

Tổng cục Du lịch xác lập ẩm thực là yếu tố quan trọng, góp thêm phần tạo nên chất lượng và tên thương hiệu du lịch nhằm mục đích lôi cuốn khách, tạo lệch giá, kiến thiết xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và giúp nâng cao năng lượng cạnh tranh đối đầu cho du lịch Nước Ta .

Lời giới thiệu: Hội thảo xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật nghề chế biến món ăn là một trong những sự kiện quan trọng của VITM Hà Nội 2020. Tại Hội thảo, đã có nhiều ý kiến được đưa ra nhằm hoàn thiện khung tiêu chuẩn kỹ thuật nhằm xếp hạng đầu bếp du lịch Việt Nam.

Sau đây chúng tôi xin giới thiệu bài tham luận “Tầm quan trọng của ẩm thực trong phát triển Du lịch Việt Nam” của bà Nguyễn Thanh Bình – Vụ Khách sạn, Tổng cục Du lịch Việt Nam tại hội thảo này.

TẦM QUAN TRỌNG CỦA ẨM THỰC TRONG PHÁT TRIỂN DU LỊCH VIỆT NAM

Ngành du lịch Nước Ta đã hình thành và tăng trưởng được 60 năm, dần trở thành một trong những ngành kinh tế tài chính quan trọng ở nhiều địa phương. Nếu vào năm 1990, Nước Ta mới chỉ đón khoảng chừng 250.000 lượt khách du lịch quốc tế thì đến năm 2019 đã đón được 18 triệu lượt khách quốc tế và ship hàng 85 triệu lượt khách trong nước. Trong quy trình tăng trưởng, có những quy trình tiến độ đầy khó khăn vất vả thử thách do suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính toàn thế giới, cuộc chiến tranh, bệnh dịch nhưng du lịch vẫn lan rộng ra thị trường, cùng đó là sự ngày càng tăng của mạng lưới hệ thống dịch vụ ẩm thực, phân phối thức ăn đồ uống cho khách. Tổng cục Du lịch xác lập ẩm thực là yếu tố quan trọng, góp thêm phần tạo nên chất lượng và tên thương hiệu du lịch nhằm mục đích lôi cuốn khách, tạo lệch giá, kiến thiết xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và giúp nâng cao năng lượng cạnh tranh đối đầu cho du lịch Nước Ta. Học giả Maslow khi điều tra và nghiên cứu và đưa ra quy mô về tháp nhu yếu của con người đã chỉ ra, nhà hàng siêu thị là nhu yếu tối thiểu, chỉ khi được thỏa mãn nhu cầu toàn vẹn, con người mới chăm sóc tới những nhu yếu khác. Đối với du lịch, dịch vụ nhà hàng siêu thị là yếu tố cấu thành, có vai trò quan trọng để tạo ra sự thành công xuất sắc, tạo sức mê hoặc và là yếu tố để tiếp thị điểm đến, đôi lúc còn là động cơ và mục tiêu du lịch của khách. Ẩm thực Việt Nam tại Hội chợ Triển lãm quốc tế lần thứ 9 về Du lịch và Ẩm thực HORECA ở Hy Lạp. (Ảnh: ĐSQVN tại Hy Lạp cung cấp).

Ẩm thực Việt Nam tại Hội chợ Triển lãm quốc tế lần thứ 9 về Du lịch và Ẩm thực HORECA ở Hy Lạp. (Ảnh: ĐSQVN tại Hy Lạp cung cấp).

Tại những TT du lịch, vai trò của dịch vụ này càng lớn. Nơi nào có dịch vụ ẩm thực ăn uống độc lạ, rực rỡ, có truyền thống, chất lượng …, nơi đó có những dấu ấn tốt so với hành khách, qua đó tạo niềm tin và giúp họ thỏa mãn nhu cầu nhu yếu tò mò văn hóa truyền thống ẩm thực của địa phương, đồng thời giúp điểm đến lôi cuốn thêm khách du lịch, lê dài thời hạn lưu trú, tăng mức tiêu tốn trung bình của khách, tăng lệch giá du lịch và tạo nguồn thu cho địa phương. Trong nhiều trường hợp, dịch vụ nhà hàng còn làm biến hóa thói quen của chính người dân bản xứ. Đời sống kinh tế tài chính được nâng lên, văn hóa truyền thống tiêu dùng đổi khác, năng lực thanh toán giao dịch và những điều kiện kèm theo thuận tiện khác đã làm tăng nhu yếu so với dịch vụ nhà hàng, khiến nó ngày càng trở nên tinh xảo hơn. Với khách du lịch, ẩm thực ăn uống không chỉ để thỏa mãn nhu cầu nhu yếu thiết yếu mà cần được nâng lên thành thẩm mỹ và nghệ thuật. Ẩm thực là một thẩm mỹ và nghệ thuật đặc biệt quan trọng. Nếu những môn nghệ thuật và thẩm mỹ khác như tranh vẽ, nhạc họa cung ứng nhu yếu niềm tin của con người thì ẩm thực lại có cái đích tiên phong là để thỏa mãn nhu cầu … cái dạ dày. Sau đó mới đến nhu yếu chiêm ngưỡng và thưởng thức : món ăn ngon, trình diễn đẹp … Ẩm thực thời nay là tổng hòa của những yếu tố như món ăn ngon, thực phẩm bảo đảm an toàn, vệ sinh, nụ cười của người chiêm ngưỡng và thưởng thức và hứng khởi của người chế biến. Nhiều khách quốc tế nhìn nhận cao món ăn của Nước Ta qua thưởng thức của bản thân hoặc thông tin từ bạn hữu. Trong những liên hoan, hành khách tới dự từ nhiều nơi, tạo ra cầu cao so với ẩm thực. Hoạt động thi nấu ăn những món ngon truyền thống lịch sử, pha chế đồ uống độc lạ hay tìm ra những món ngon vật lạ, dâng lễ vật ( thường là những món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng miền ) là cách để tiếp thị hình ảnh du lịch của địa phương. Theo tác dụng nghiên cứu và điều tra của Tiến sĩ Trịnh Xuân Dũng : “ Các nhà kinh tế tài chính đã tổng kết khi GDP tăng 1 % thì lệch giá của ngành dịch vụ Giao hàng món ăn và đồ uống tăng thêm 1,5 %. Điều quan trọng, những dịch vụ này là nơi “ xuất khẩu tại chỗ ” và làm ngày càng tăng giá trị của những mẫu sản phẩm nông nghiệp, chăn nuôi, thuỷ món ăn hải sản và công nghiệp chế biến thực phẩm. Giá 1 kg cà chua khi bán trên thị trường chưa được 1 USD, nhưng khi đem vào nhà hàng quán ăn, khách sạn chế biến thành món salat sẽ tăng gấp chục lần. Giá một kg thịt gà khoảng chừng 5 USD, nhưng khi được chế biến thành món ăn trong khách sạn sẽ tăng lên gấp gần mười lần. Sản phẩm của cafe Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên xuất hiện trên những nước trong không chỉ là Cafe Trung Nguyên mà là Nước Ta. Giá 1 kg cafe hạt là 1 USD, nhưng chế biến 1 kg cafe để bán cho người tiêu dùng cho vào cốc cafe thì giá sẽ lên tới 600 USD. Theo hiệu quả nghiên cứu và điều tra, dịch vụ Giao hàng ăn, uống làm ngày càng tăng giá trị của những loại sản phẩm trên tới 300 % và thu được doanh thu từ 40-50 % trong tổng doanh thu ”. Nghệ thuật nấu ăn và cách siêu thị nhà hàng của người Nước Ta ngày càng được biết đến nhiều hơn trên quốc tế. Không phải ngẫu nhiên bè bạn năm châu khen món ăn Nước Ta ngon, nhiều nhà hàng quán ăn của người Nước Ta mở ra ở những nước lôi cuốn phần đông thực khách bản xứ. Tại những festival tiếp thị văn hóa truyền thống Nước Ta ở quốc tế, quầy bán hàng ẩm thực Nước Ta luôn là một trong những điểm dừng chân mê hoặc nhất. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử vẻ vang, dân cư Nước Ta đã phát minh sáng tạo và để lại một kho tàng đồ sộ những món ăn, đồ uống rực rỡ, đa dạng và phong phú. Nguyên liệu, gia vị, thực phẩm chế biến rất phong phú và đều là sản vật của vạn vật thiên nhiên … Với khuyến mại về khí hậu, điều kiện kèm theo tự nhiên, sự phong phú của những dân tộc bản địa cùng sinh sống nên Nước Ta có một nền ẩm thực khá đa dạng chủng loại, phong phú, mê hoặc, tương thích khẩu vị nhiều đối tượng người dùng khách, trừ những món có đặc trưng vùng miền như ăn cay theo thói quen người Huế, ăn ngọt theo thói quen người Nam Bộ. Món ăn của Nước Ta ít dầu, mỡ hơn món Trung Quốc, ít cay hơn món xứ sở của những nụ cười thân thiện và Nước Hàn, ít thịt hơn những món của châu Âu – châu Mỹ và dễ tiêu hoá sau khi ăn. Trong chế biến cũng như trang trí, sự tích hợp gia vị đã ứng dụng nguyên tắc điều hoà Âm-Dương. Nhiều món ăn có công dụng chữa 1 số ít bệnh của thời đại như : béo phì, gút, tiểu đường, mỡ trong máu … Mỗi miền đất, mỗi vùng quê đều có những đặc sản nổi tiếng và phong thái ẩm thực riêng. Ẩm thực miền Bắc : thường không đậm vị cay, béo, ngọt bằng những vùng khác, hầu hết sử dụng nước mắm loãng, mắm tôm, nhiều rau và những thủy hải sản nước ngọt dễ kiếm như tôm, cua, cá, trai, hến, không có quá nhiều thịt, cá trong mỗi món ăn … Khu vực vùng núi cao có nhiều món sử dụng được dài ngày như thịt gác bếp, lạp xường. Khu vực đồng bằng có phở, bún thang, bún chả, những món quà như cốm, bánh cuốn … cùng rau muống, quả cà hay gia vị rực rỡ như tinh dầu cà cuống, rau húng Láng đã đi vào thơ ca từ ngàn đời xưa Anh đi anh nhớ quê nhà

Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương. Ẩm thực miền Trung : biểu lộ qua mùi vị riêng không liên quan gì đến nhau, nhiều món cay hơn đồ ăn miền Bắc và miền Nam, sắc tố đa dạng chủng loại, thiên về màu đỏ và nâu sậm, nổi tiếng với mắm tôm chua và những loại mắm ruốc. Do ảnh hưởng tác động từ phong thái ẩm thực hoàng gia, ẩm thực Huế không chỉ nhiều sắc tố mà còn chú trọng vào số lượng món ăn, tuy mỗi món chỉ được bày một chút ít trên đĩa nhỏ. Ẩm thực miền Nam : có những nét tương đương với ẩm thực Campuchia, xứ sở của những nụ cười thân thiện, sử dụng nhiều đường, sữa dừa, những loại mắm khô ( mắm cá sặc, mắm bò hóc, mắm ba khía v.v. ), nhiều món ăn hải sản nước mặn và nước lợ hơn miền Bắc. Những món ăn dân dã đặc trưng của một thời mở cõi, đã trở thành đặc sản nổi tiếng : chuột đồng khìa nước dừa, cá lóc nướng trui, lẩu mắm … Sự phong phú của đồng bằng Nam Bộ đã tạo ra những miệt vườn cung ứng nhiều cây trái, làm phong phú thực đơn ship hàng khách. Trong khoảng chừng 20 năm trở lại đây, cùng với sự vững mạnh không ngừng của ngành Du lịch, mạng lưới hệ thống cơ sở siêu thị nhà hàng, đặc biệt quan trọng là nhà hàng quán ăn và quán bar ngày càng được củng cố, tăng trưởng mạnh cả về số lượng, quy mô, mô hình Giao hàng, trong đó tăng mạnh nhất là tại những khu du lịch, khu đô thị và những tỉnh duyên hải miền Trung, miền Nam. Giao thông đang từng bước tăng trưởng, những đường bay thẳng mới mở, những chuyến bay tăng thêm tới những tỉnh như Quảng Bình, Phú Yên, Quy Nhơn, Phú Quốc, Côn Đảo, Điện biên, đã tạo ra những mẫu sản phẩm du lịch có sức cạnh tranh đối đầu cao, góp thêm phần đưa khách đến và mở ra thời cơ cho những chủ góp vốn đầu tư kinh doanh thương mại dịch vụ ẩm thực ăn uống Giao hàng du lịch. Hàng ngàn những nhà hàng quán ăn, quán bar, quán cafe … quy mô lớn từ 100 – 1000 chỗ, chất lượng cao sinh ra Giao hàng hành khách, cùng với đó, dịch vụ ẩm thực trong những cơ sở lưu trú du lịch được tăng cấp và lan rộng ra quy mô, phát minh sáng tạo về trang trí phong cách thiết kế. Tính đến hết năm 2020, cả nước có hơn 30.000 cơ sở lưu trú du lịch với khoảng chừng gần 1000 cơ sở lưu trú du lịch 3 sao trở lên, trong đó đều có tối thiểu một nhà hàng quán ăn, quầy bar đạt chuẩn, nơi thực khách hoàn toàn có thể thuận tiện tìm kiểu đồ ăn mình ưa thích. Ngoài ra, hành khách còn có thời cơ được chiêu đãi trong những chương trình ẩm thực đặc trưng tổ chức triển khai hằng năm do ngành du lịch và những địa phương tổ chức triển khai như : Liên hoan ẩm thực, món ngon những nước, liên hoan trái cây, tiệc tùng trà, cafe, rượu vang … Ngoài nhà hàng quán ăn, Nước Ta còn có thế mạnh về ẩm thực đường phố với nhiều món ăn mê hoặc tại bất kể vùng miền nào, được thực khách quốc tế nhìn nhận cao, trình làng trên những trang ẩm thực và những kênh thông tin nổi tiếng của quốc tế. Năm 2018 CNN đã vinh danh 23 khu ẩm thực đường phố rực rỡ nhất quốc tế, trong đó Nước Ta có đại diện thay mặt là phở, bánh mỳ, cơm sườn, bánh tôm, bánh xèo. Năm 2017, New York Times, trang WEEK trình làng top 10 tour du lịch ẩm thực đường phố mê hoặc trên quốc tế cũng có Nước Ta. Năm năm nay bánh xèo của Nước Ta từng lọt top những món ăn được yêu dấu tại Đại hội ẩm thực đường phố quốc tế. Tổng thống Mỹ Obama trong chuyến thăm Nước Ta cũng đã dành thời hạn để thưởng thức bún chả, món ẩm thực đường phố nổi tiếng của Thành Phố Hà Nội TP. Hà Nội. Bên cạnh đó, do sự giao thoa văn hóa truyền thống và thuận tiện trong giao thông vận tải luân chuyển, những địa điểm du lịch của Nước Ta không riêng gì phân phối đặc sản nổi tiếng của địa phương mà trở thành nơi quy tụ ẩm thực của những vùng miền trong nước và trên quốc tế, vừa khai thác tinh hoa vừa có thêm nhiều phát minh sáng tạo mới. Trong quy trình hội nhập, ẩm thực quốc tế gia nhập ngày càng nhiều vào Nước Ta. Nhiều nhà hàng quán ăn Âu ( Italia, Pháp ), Á ( Trung Quốc, Nước Hàn, Nhật Bản, xứ sở của những nụ cười thân thiện … ) mở tại những thành phố lớn ( TP Hồ Chí Minh, TP.HN, Thành Phố Đà Nẵng … ) và những khu du lịch với những đầu bếp và quản trị là người quốc tế. Bên cạnh nỗ lực của những nhà đầu tư và quản trị trong nước, sự hiện hữu của những chủ góp vốn đầu tư quốc tế, những tập đoàn lớn quản trị số 1 quốc tế, với quy mô kinh doanh thương mại dịch vụ cung ứng thức ăn và đồ uống mang những tên thương hiệu như Pizza, KFC, Lotteria, Jollibee … đã góp thêm phần đưa dịch vụ nhà hàng của Nước Ta ngang tầm với những nước du lịch tăng trưởng trong khu vực, cung ứng nhu yếu của hành khách trong và ngoài nước với nhiều mô hình khác nhau. Thực khách hoàn toàn có thể ngồi một chỗ để chiêm ngưỡng và thưởng thức những sơn hào hải vị của rất nhiều vương quốc và vùng chủ quyền lãnh thổ, từ susi, thịt bò Kobê ở xứ mặt trời mọc, cá hồi, cá tuyết của vùng biển Nauy, trứng cá Nga, rượu vang Pháp, nho Ý, táo Mỹ hay phở, nem, gỏi cuốn, tôm hùm, trà xanh của Nước Ta …Rất nhiều món ăn đồ uống dân dã ở những góc chợ như bánh đúc, tào phớ, bún, nước vối của miền Bắc, những loại bánh lọc, chè của miền Trung, những loại gỏi, mắm, lẩu, sinh tố của miền Nam … được đưa vào thực đơn ship hàng khách nhưng nâng lên thành thẩm mỹ và nghệ thuật trải qua cách bài trí và phong thái ship hàng đặc biệt quan trọng. Ông đầu bếp trứ danh Didier Courlou và nhiều vị khác đã phối hợp nguyên vật liệu, gia vị, cách chế biến của Việt nam và Pháp để phát minh sáng tạo ra rất nhiều món mới, được những thực khách tán thưởng. như kem ớt, bánh trưng nhân tôm, gỏi đu đủ ô liu … Bên cạnh đó, những đơn vị chức năng cũng thiết kế xây dựng thực đơn riêng cho những khách có chính sách ăn đặc biệt quan trọng như món ăn chay, món ăn đạo hồi, món ăn đạo Hindu … Những nhà bếp bánh Âu mở ra ngày càng nhiều, phân phối nhu yếu khách châu Âu, châu Mỹ. Nhận thức được tầm quan trong của ẩm thực so với du lịch, Tổng cục Du lịch đã có nhiều chương trình tuyên truyền tiếp thị về ẩm thực Việt Nam bằng nhiều hình thức, tập trung chuyên sâu tại những thị trường trọng điểm như Nhật, Pháp, Úc, Khu vực Đông Nam Á, gần đây là Đài Loan và sẽ liên tục diễn ra trên khắp mọi miền quốc gia, trong những sự kiện của ngành du lịch tổ chức triển khai, cũng như những forum về ẩm thực quốc tế.

Sản phẩm du lịch liên quan đến ẩm thực đã được thực hiện từ nhiều năm. Chương trình du lịch dạy nấu ăn (cooking class) đưa vào thành một nội dung trong tour du lịch đã cho khách những trải nghiệm đặc biệt, thay vì vào nhà hàng thưởng thức đồ ăn, họ được tự chế biến và thưởng thức thành quả của mình dưới sự hướng dẫn của các đầu bếp, nghệ nhân nổi tiếng. Đây là loại hình du lịch không mới nhưng rất thu hút du khách quốc tế, vừa góp phần truyền bá văn hóa của điểm đến, vừa góp phần tăng sự thú vị của chuyến đi, đem lại doanh thu, hiệu quả cho người tổ chức, góp phần phát triển loại hình du lịch nông nghiệp. Khách không đơn thuần học nấu ăn mà sẽ thỏa mãn nhu cầu hiểu biết văn hóa của mỗi vùng miền thể hiện trên những sắc màu văn hóa ẩm thực họ được trải nghiệm, khám phá khu chợ đông đúc cùng hướng dẫn viên, học cách mua sắm như người dân khi gặp gỡ người bán hàng, tìm hiểu cách nấu những món ăn dinh dưỡng của Việt Nam, làm quen với nghệ nhân khi chia sẻ thành quả sau lớp học, tận hưởng không gian đầy màu sắc và cảnh quan tươi đẹp yên bình của những trang trại, cánh đồng…

Ẩm thực luôn cần đến sự phát minh sáng tạo. Con đường mòn vốn có sẵn, nhưng mỗi người đầu bếp luôn tìm tòi tạo phong thái, hướng riêng để khám phá, phát minh sáng tạo ra những lối đi mới. Nhờ sự góp phần của từng cá thể, ẩm thực thêm nhiều mẫu mã. Những nghệ nhân chế biến món ăn giỏi, những bartender tay nghề cao đã được tôn vinh, trao giải trong những kỳ thi tài ở những địa phương, những TT du lịch vương quốc và quốc tế. “ Nước Ta nên là nhà bếp của quốc tế ” – câu nói của chuyên viên Marketing nổi tiếng quốc tế Philip Kotler tại buổi hội thảo chiến lược “ Marketing mới cho thời đại mới ” ngày 17/8/2007 trong chuyến đi thăm Nước Ta lần tiên phong đã cho thấy lợi thế cạnh tranh đối đầu của Nước Ta, cần tập trung chuyên sâu góp vốn đầu tư, khai thác, tăng trưởng nhằm mục đích tiếp thị hình ảnh quốc gia nói chung và ngành du lịch Nước Ta nói riêng. Theo cách tiếp cận này, không ai giỏi mọi thứ. Mỗi vương quốc nên khai thác thế mạnh của mình để tiếp thị hình ảnh, tạo sự phồn vinh cho doanh nghiệp, cho vương quốc. Trung Quốc được coi là công xưởng của quốc tế, Ấn Độ được coi là văn phòng của quốc tế. Và Nước Ta, với khét tiếng về nghệ thuật và thẩm mỹ ẩm thực, với nguồn thực phẩm dồi dào, trọn vẹn hoàn toàn có thể trở thành căn phòng nhà bếp hay kho lương thực quốc tế. Đó là tương lai không xa của du lịch Nước Ta.