Lối tắt tiếp cận thị trường vốn quốc tế

Không chỉ bùng nổ tại Mỹ, SPAC cũng đang là chủ đề “hot” tại thị trường Đông Nam Á. Ảnh: Shutter Không chỉ bùng nổ tại Mỹ, SPAC cũng đang là chủ đề “ hot ” tại thị trường Khu vực Đông Nam Á. Ảnh : Shutter

Được biết, giới đầu tư trên thế giới ưa chuộng mô hình niêm yết qua SPAC. Ông có thể giải thích rõ lý do vì sao?

SPAC là từ viết tắt của “ Special purpose acquisition companies ”, dịch sang tiếng Việt là công ty tóm gọn với mục tiêu đặc biệt quan trọng. Bản chất SPAC là một công ty vỏ bọc, được xây dựng bởi những nhà đầu tư, với mục tiêu duy nhất là kêu gọi vốn trải qua IPO để ở đầu cuối mua lại một công ty tư nhân chưa niêm yết.

SPAC không có một hoạt động kinh doanh nào, không sản xuất hay bán bất kỳ một sản phẩm và dịch vụ nào, tài sản duy nhất của một SPAC thường là tiền huy động được từ thương vụ IPO của chính nó.

Vòng đời của một SPAC thường gồm có những bước : Đầu tiên, SPAC sẽ được xây dựng bởi một nhóm những nhà hỗ trợ vốn, thường là những nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm tay nghề, những ngân hàng đầu tư, những công ty góp vốn đầu tư CP tư nhân, hoặc những nhà đầu tư mạo hiểm. Sau đó, SPAC được chào bán lần đầu ra công chúng ( IPO ), tuân thủ theo đúng quá trình IPO thường thì như toàn bộ những doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, những nhà hỗ trợ vốn của SPAC không có công bố đơn cử nào về những công ty tiềm năng mà họ đang xem xét mua lại. Khi lên sàn, SPAC sẽ có mã CP và hầu hết số tiền kêu gọi được từ những nhà đầu tư sẽ được giữ trong một thông tin tài khoản ủy thác. Tiếp theo, những SPAC thường có 2 năm để tìm kiếm, mua lại hoặc sáp nhập với một công ty tư nhân chưa niêm yết, theo đó đưa công ty tiềm năng trở thành công ty đại chúng và thương vụ làm ăn này phải được sự đồng ý chấp thuận của đa phần cổ đông.

Lối tắt tiếp cận thị trường vốn quốc tế ảnh 1

Để thực thi thương vụ làm ăn, SPAC hoàn toàn có thể phải kêu gọi thêm vốn bằng cách phát hành thêm CP. Sau khi hoàn tất, công ty tiềm năng được mua lại sẽ trở thành một phần của SPAC và niêm yết trên sàn. Trong thời hạn 2 năm đó, nếu một SPAC không hề sáp nhập hay mua lại một công ty tiềm năng nào, tiền sẽ được trả lại cho những cổ đông. SPAC là khuynh hướng niêm yết được ưu thích trong thời hạn qua, vì nó mang lại khá nhiều quyền lợi. Cụ thể là quy trình diễn ra nhanh hơn, nếu thống nhất được với những nhà hỗ trợ vốn thì việc IPO / niêm yết thường chỉ mất từ 2 – 4 tháng, vì tiến trình đánh giá và thẩm định so với một SPAC không khắt khe như của một vụ IPO truyền thống cuội nguồn. Rủi ro ít hơn so với những thương vụ làm ăn IPO truyền thống cuội nguồn, vì tiền được giữ trong những thông tin tài khoản ủy thác do bên thứ ba nắm giữ và được trả lãi. Trong trường hợp SPAC không tìm được thời cơ góp vốn đầu tư theo mong ước của những nhà hỗ trợ vốn, tiền sẽ được trả lại cho cổ đông. Các nhà hỗ trợ vốn thường là những chuyên viên, tổ chức triển khai nhiều kinh nghiệm tay nghề, hoàn toàn có thể giúp những nhà đầu tư của SPAC triển khai thương vụ làm ăn mua lại công ty tiềm năng với giá tốt, cũng như giúp quản trị doanh nghiệp sau sáp nhập hiệu suất cao hơn. Bên cạnh đó, nhà đầu tư vào SPAC hoàn toàn có thể hiểu rõ hơn về triển vọng kinh doanh thương mại của công ty tiềm năng. Trong quy trình sáp nhập vào SPAC, công ty tiềm năng hoàn toàn có thể sẽ bật mý nhiều thông tin về triển vọng kinh doanh thương mại trong tương lai, điều này không thường xảy ra trong những thương vụ làm ăn IPO truyền thống cuội nguồn.

Ông đánh giá thế nào về sự bùng nổ SPAC từ năm 2020 tới tháng 10/2021?

Theo số liệu từ Statista, trong năm 2020, những SPAC tại Mỹ đã kêu gọi được 83,3 tỷ USD trải qua những thương vụ làm ăn IPO. Con số này gần gấp đôi số vốn mà họ kêu gọi được trong 10 năm trước đó cộng lại. Tính đến tháng 10/2021, những SPAC tại Mỹ đã kêu gọi được 138 tỷ USD. Sự bùng nổ của SPAC đạt đến đỉnh điểm khi có đến 298 thương vụ làm ăn IPO của những SPAC được triển khai chỉ trong quý I / 2021. Tuy nhiên, số lượng này giảm xuống chỉ còn 61 trong quý tiếp theo.

SPAC liệu có là xu hướng mới cho các doanh nghiệp của Đông Nam Á?

Không chỉ bùng nổ tại Mỹ, SPAC cũng đang là chủ đề “ hot ” tại thị trường Khu vực Đông Nam Á. Trong năm 2021, 1 số ít doanh nghiệp có tiếng như kỳ lân công nghệ tiên tiến Grab ( Nước Singapore ) niêm yết trên sàn sàn chứng khoán Nasdaq ( Mỹ ) trải qua SPAC. Traveloka đang đàm phán sâu hơn để IPO trải qua việc sáp nhập với Bridgetown Holdings, một công ty SPAC do triệu phú Richard Li và Peter Thiel hậu thuẫn.

Các công ty lớn và tăng trưởng tốt như Tokopedia của Indonesia và một số công ty tại Việt Nam cũng đang được cho là có kế hoạch tìm hiểu để niêm yết thông qua một SPAC ở Mỹ. Quốc gia này đang sở hữu lượng vốn lớn dành cho các công ty đang theo đuổi việc niêm yết tại đây.

Trong tháng 9/2021, Sở Giao dịch sàn chứng khoán Nước Singapore ( SGX ) đã trải qua khung pháp lý lao lý về việc cấp phép niêm yết cho những SPAC trên Sở. SGX đang hướng tới việc trở thành “ điểm đến ” cho những SPAC ở châu Á và chúng tôi cũng biết một vài cái tên được hỗ trợ vốn bởi những công ty góp vốn đầu tư CP tư nhân và quỹ góp vốn đầu tư mạo hiểm của Nước Singapore đang lên kế hoạch nộp hồ sơ niêm yết trên sàn thanh toán giao dịch sàn chứng khoán này. Với khung pháp luật và quá trình đánh giá và thẩm định niêm yết linh động, SGX sẽ tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những công ty trong khu vực, đặc biệt quan trọng là những doanh nghiệp chưa đủ sức để lôi cuốn sự chăm sóc của những nhà đầu tư trên thị trường Mỹ. Nước Singapore cũng là thị trường vốn lớn đáng kể với sự góp mặt của những công ty quản trị quỹ và người mua tư nhân, những người hoàn toàn có thể sẽ để mắt đến những doanh nghiệp châu Á có triển vọng tăng trưởng mê hoặc.

Tương lai nào cho doanh nghiệp Việt niêm yết huy động vốn quốc tế, trong đó có hình thức SPAC?

Một số công ty tại Việt Nam cũng đang được cho là có kế hoạch tìm hiểu và khám phá để niêm yết trải qua một SPAC ở Mỹ. Ông Andy Ho, Giám đốc quản lý và điều hành kiêm Trưởng bộ phận Đầu tư, Tập đoàn VinaCapital

Hiện nay, chúng tôi chưa thể nhìn nhận được liệu những công ty Việt Nam hoàn toàn có thể niêm yết trên những sàn thanh toán giao dịch sàn chứng khoán ở quốc tế, tại Mỹ hay Nước Singapore hay không. Tuy nhiên, có một điều mà chúng tôi chắc như đinh là sự chăm sóc ngày càng lớn của những nhà đầu tư dành cho tiềm năng tăng trưởng của thị trường Việt Nam. Theo đó, những công ty trong nước cũng đang dần bộc lộ được sức mê hoặc và tiếp cận được nhiều người mua và nhà đầu tư trên toàn thế giới. Cuối cùng, sau toàn bộ những ngôn từ kinh tế tài chính rắc rối ở trên, việc niêm yết trên sàn sàn chứng khoán quốc tế hoàn toàn có thể giúp những doanh nghiệp Việt Nam được định giá tốt hơn, quy mô thương vụ làm ăn lớn hơn và nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế.

Theo ông, tại Việt Nam, việc ứng dụng phương thức SPAC có gặp nhiều rào cản pháp lý không? Luật Chứng khoán 2019 kiểm soát chặt hơn việc tăng vốn của các công ty, thì SPAC có phải là đường tắt giúp các công ty thực hiện lên sàn nhanh hơn?

Hiện nay, chưa có pháp luật so với việc xây dựng và niêm yết những SPAC tại Việt Nam. Nhưng như đã đề cập, việc sử dụng SPAC để những công ty Việt Nam được niêm yết tại quốc tế sẽ giúp những doanh nghiệp này tiếp cận nhanh hơn với thị trường vốn quốc tế. Tuy nhiên, với nhiều độc lạ trong những tiêu chuẩn về công bố thông tin và chuẩn mực kế toán tại Việt Nam và quốc tế ( ví dụ điển hình như Mỹ và Nước Singapore ), những doanh nghiệp trong nước cần hoàn thành xong những tiêu chuẩn hoạt động giải trí này để bảo vệ việc niêm yết thành công xuất sắc.

Phan Hằng