Podcast ở Việt Nam: Một thị trường hứa hẹn | https://laodongdongnai.vn

TTCT – Đã có những chương trình podcast thuần Việt và thể loại này cũng có một lượng người theo dõi nhất định ở Việt Nam. Tuổi Trẻ Cuối Tuần tìm gặp những người trong cuộc để thử phác họa bức tranh podcast thị trường được nhìn nhận nhiều tiềm năng này .Mỗi ngày 40-60 phút vận động và di chuyển từ nhà đến chỗ làm và ngược lại mà chỉ nghe nhạc mãi cũng chán, Tuấn Hoàng muốn tìm cách gì đó hoàn toàn có thể giúp vừa thư giãn giải trí vừa đỡ tiêu tốn lãng phí khoảng chừng thời hạn nói trên. Tìm hiểu rồi biết đến podcast, Hoàng thử cài vào iPhone, rồi nhanh gọn trở thành fan của một loạt chương trình .Vì sở trường thích nghi cá thể và nhờ có năng lực ngoại ngữ, Hoàng chọn nghe podcast về công nghệ tiên tiến của Đài truyền hình BBC và tạp chí Wired mỗi sáng, chiều về thì nghe những show kỹ năng và kiến thức như Stuff You Should Know hay Ridiculous History. Mỗi hai lượt, không cần đọc sách báo hay lướt mạng mà vẫn nạp được bao nhiêu kỹ năng và kiến thức .

 

KHÁC GÌ SO VỚI RADIO?

Để hiểu sự khác nhau giữa radio và podcast, không gì hay hơn là hỏi người trong ngành phát thanh. Bà Nguyễn Thúy Hoa, trưởng ban hợp tác quốc tế Đài Tiếng nói Việt Nam ( VOV ), cho biết : “ Điểm giống nhau là cả radio và podcast đều tạo ra nội dung bằng âm thanh, tập trung chuyên sâu vào những công dụng thông tin, giáo dục hoặc vui chơi cho người nghe. Tuy nhiên với radio, hoặc là chương trình phát sóng trực tiếp, hoặc có những phần được thu âm trước nhưng khi phát sóng thì sẽ phát liên tục trong một toàn diện và tổng thể. Trong khi đó, podcast thường được chỉnh sửa và biên tập lại kỹ càng, gọn, không dư thừa, theo từng chủ đề nhằm mục đích vào đối tượng người dùng người nghe đích ” .Theo bà Hoa, năng lực tải xuống và nghe bất kỳ khi nào, ở bất kể đâu và tua đi tua lại đoạn mà tất cả chúng ta muốn nghe chính là lợi thế của podcast so với phát thanh truyền thống lịch sử .Nhưng nếu thế thì có khác gì với những website cho nghe trực tuyến chương trình radio ( trực tiếp hoặc nghe lại ) ?Trả lời thắc mắc này, anh Trần Bình, phó trưởng phòng nội dung số ban thời sự VOV, cho biết hoàn toàn có thể tưởng tượng podcast như mạng xã hội chuyên về âm thanh, giống như YouTube chuyên về video, Facebook đa phương tiện, Twitter nghiêng về chữ hay Flickr chuyên về ảnh .“ Các ứng dụng podcast có gần như không thiếu những tính năng như thích, theo dõi, nhận xét … có thông tin khi có phần mới, đặc biệt quan trọng hoàn toàn có thể chọn tự tải về khi có phần mới, tự xóa khi nghe xong, cũng hoàn toàn có thể nghe trực tiếp, nghe sau, trực tuyến hoặc offline. So với website thường thì, rõ ràng nghe qua podcast sẽ thuận tiện hơn nhiều vì người nghe không phải tìm kiếm, chờ đón, mất thời hạn khi muốn nghe một chương trình phát thanh nào đó một khi đã subscribe ( theo dõi ) ” – anh Bình lý giải .Về mặt nội dung, theo bà Thúy Hoa, podcast và radio cũng khác nhau. Trong khi những đài phát thanh sản xuất những chương trình tương quan nhiều đến thời sự thì podcast làm về những nội dung thông tin hoàn toàn có thể tàng trữ lâu bền hơn mà vẫn không bị lỗi thời .“ Tầm tác động ảnh hưởng của chương trình phát thanh truyền thống cuội nguồn là số người nghe ngay lúc đó, tầm tác động ảnh hưởng của chương trình podcast gồm có cả lượng người nghe sau này ” – bà Hoa nói .Cũng theo bà Hoa, người làm podcast hoàn toàn có thể tùy chọn định dạng, thời lượng và chủ đề của chương trình mà không bị ảnh hưởng tác động bởi khuôn khổ thời lượng hay format của chương trình phát thanh. Chương trình podcast hoàn toàn có thể dài 5 phút, 10 phút, 30 phút, mà cũng hoàn toàn có thể là vài giờ …Cơ bản nhất là người nghe chọn nghe theo chủ đề đó một cách dữ thế chủ động, nghe vào lúc nào họ muốn. “ Người làm podcast hoàn toàn có thể lôi cuốn những người nghe cùng đam mê một chủ đề mà mình tận tâm. Do vậy, hoàn toàn có thể nói podcast là những kênh phát thanh chuyên biệt ” – bà Hoa đánh giá và nhận định .

SÂN CHƠI ĐA DẠNG

Vào những nền tảng nghe podcast phổ cập sẽ thấy xen lẫn những show quốc tế là chương trình của Việt Nam, ví dụ điển hình Tâm sự kinh doanh thương mại, Sách nói, Đọc sách giùm bạn, Ta đi tây …Theo anh Trần Bình, những đài phát thanh hay công ty truyền thông online lớn trên quốc tế đều có mạng lưới hệ thống truyền tải thông tin qua podcast khá quy mô và rất đầy đủ. Các đơn vị chức năng này có lợi thế là không phải tốn gì thêm bởi nội dung âm thanh sẵn có. Nhưng điều đó không có nghĩa những cơ quan báo chí truyền thông không hề nhảy vào làm podcast. Podcast của báo điện tử VietnamPlus ( TTXVN ) là một ví dụ .Theo ông Nguyễn Hoàng Nhật – phó tổng biên tập VietnamPlus, tờ báo này làm podcast như một cách bám sát những xu thế mới của tiếp thị quảng cáo quốc tế. “ Những cuốn cẩm nang báo chí truyền thông mà TTXVN duy trì mua bản quyền phát hành trong vài năm trở lại đây cũng đều nhắc nhiều đến podcast ” – ông Nhật nói .Lợi thế để tham gia podcast là đa phần những cơ quan báo chí truyền thông đều đang làm tiếp thị quảng cáo quy tụ, không còn phân biệt báo in, báo điện tử hay truyền hình nữa và nhiều đơn vị chức năng còn có mini studio, đều đặn phát những bản tin truyền hình .“ Từ một bản tin chữ, giờ những tòa soạn hoàn toàn có thể biến nó thành những dạng thông tin khác như infographic, video … nên việc biến nó thành bản tin phát thanh không phải là điều khó khăn vất vả nhờ sự tăng trưởng của công nghệ tiên tiến. Nhiều cơ quan báo chí truyền thông quốc tế cũng đều tăng trưởng podcast nhờ việc tận dụng luôn phần đọc thuyết minh từ bản tin truyền hình ” – ông Nhật san sẻ .Theo đại diện thay mặt VietnamPlus, qua quan sát ở một số ít forum, hội đồng nghe podcast ở Việt Nam không phải là hiếm. Nhiều forum học tiếng Anh đều san sẻ kinh nghiệm tay nghề nghe podcast để luyện kỹ năng và kiến thức nghe ( những kênh thông dụng như Ted Talk, BBC News … ) .Từ nghe tiếng Anh thì họ hoàn toàn có thể chuyển qua nghe tiếng Việt, nhưng những kênh tin tức tiếng Việt vẫn là khoảng trống, ngoài podcast của VOV thì hầu hết không có sự lựa chọn nào khác ngoài 1 số ít kênh của người Việt ở hải ngoại .

Đó cũng là lý do mà Tuấn Hoàng không subscribe bất kỳ show tiếng Việt nào vì không có chương trình phù hợp với mối quan tâm và sở thích của bạn 
trẻ này.

Nếu VietnamPlus làm podcast để lấp đầy khoảng trống podcast nội dung tiếng Việt trong nước thì ở chiều ngược lại, anh Trần Bình cho biết podcast là một phương pháp rất có ích để VOV hay bất kể nhà phát hành nội dung nào hướng đến đối tượng người tiêu dùng là người Việt Nam sinh sống ở quốc tế, hay người quốc tế chăm sóc đến Việt Nam .

TIN TƯỞNG TƯƠNG LAI

Trong một bài viết hồi tháng 1-2019, Công ty tiếp thị quảng cáo EloQ Communications nhận định và đánh giá đang có sự ngày càng tăng phân biệt về podcast ở Việt Nam và đây là thị trường tiềm năng cho mô hình này .Waves, startup muốn kiến thiết xây dựng nền tảng podcast cho người Việt, cũng nhìn nhận thị trường nội dung âm thanh tại Việt Nam có nhiều tiềm năng để tăng trưởng nhờ sự phổ cập của smartphone, vận tốc Internet cao, có hơn 50 triệu người Việt tiêu thụ nội dung số trên những mạng xã hội trung bình hai tiếng rưỡi mỗi ngày .

Nhiều chương trình Việt Nam lọt top phổ biến trên Apple Podcasts. Ảnh chụp màn hình
Nhiều chương trình Việt Nam lọt top phổ biến trên Apple Podcasts. Ảnh chụp màn hình

“ Quan trọng hơn hết là thói quen nghe nội dung âm thanh đã có sẵn khi người Việt rất thích nghe radio, dành rất nhiều thời hạn để xem và nghe những chương trình trên YouTube ” – Đỗ Bảo Sang, giám đốc kinh doanh thương mại tại Waves, san sẻ .Trong khi đó, anh Trần Bình cho rằng ở Việt Nam, podcast còn khá lạ lẫm và chưa được chú trọng tăng trưởng, trong khi đây lại là xu thế tiếp cận thông tin trong đời sống văn minh ở những nước tăng trưởng, đặc biệt quan trọng là những nước như Mỹ, Nhật, Nước Hàn, Úc …Tuy nhiên, đại diện thay mặt VOV vẫn sáng sủa về tương lai khi “ chắc như đinh podcast sẽ là một hình thức “ nghe ” phổ cập trong thời hạn tới với những người chuyển dời bằng phương tiện đi lại cá thể, công cộng … và khi những nhà phân phối podcast tăng trưởng hơn, những chương trình podcast Việt Nam nhiều hơn ” .Ông Hoàng Nhật cũng nhìn nhận có nhiều yếu tố giúp đổi khác thói quen để podcast thông dụng hơn ở Việt Nam. Ví dụ, những nền tảng phát thanh trực tuyến trên điện thoại di động như Spotify, Apple Podcasts đang tăng trưởng rất mạnh và những dòng ôtô mới đều đã trang bị hoặc tương hỗ Apple Car Play, Android Auto, qua đó dần đổi khác thói quen của người nghe, chuyển từ phát thanh truyền thống lịch sử sang phát thanh trực tuyến .Và không chỉ smartphone hay máy tính, xu thế sử dụng loa mưu trí tăng cũng là một kênh giúp podcast đến gần người nghe hơn. “ Vậy nên dù lượng người nghe podcast tại Việt Nam chưa cao nhưng chúng tôi vẫn cứ mạnh dạn thử nghiệm, vì có thử nghiệm thật nhiều mới chạm đến được thành công xuất sắc ” – ông Nhật nhấn mạnh vấn đề .Anh Michael Tatarski ( người Mỹ ), nhà sáng lập và là một trong những người dẫn chính của Saigoneer Podcast, cho biết người nghe podcast ở Việt Nam hoàn toàn có thể không bằng Mỹ, nhưng điều đó không có nghĩa người Việt không chuộng món ăn mới này .Saigoneer, trang tin về Việt Nam bằng tiếng Anh nổi tiếng trong hội đồng người quốc tế ở Việt Nam, mở màn làm podcast từ năm 2017 .“ Chúng tôi có nhiều bạn đọc trong nước nhưng cũng có rất nhiều người ở quốc tế nên khi làm podcast, chúng tôi nghĩ người nghe sẽ hầu hết không sống ở Việt Nam – anh Tatarski nói – Giờ đây, sau hơn hai năm, tôi rất vui khi thấy đại đa số người nghe đến từ Việt Nam, điều đó rõ ràng cho thấy vẫn có nhu yếu nghe podcast ở đây ” .Tiếp tục so sánh thói quen của thính giả podcast ở Việt Nam và Mỹ, anh Tatarski cho biết sẽ có độc lạ vì ở Việt Nam không nhiều người dùng phương tiện đi lại công cộng, vốn là thời hạn thích hợp để nghe podcast. Hiện đang sống ở Hồ Chí Minh, anh Tatarski cũng “ nhập gia tùy tục ”, nghe podcast khi chạy xe máy và cả khi tập thể dục, nấu ăn … “ Tôi thấy nhiều người đeo tai nghe khi đi trên đường nên hy vọng họ cũng đang nghe podcast ” – anh nói .Theo Michael Tatarski, do lẽ podcast đang tăng trưởng ở Mỹ và châu Âu, “ việc podcast tăng trưởng ở Việt Nam chỉ là yếu tố thời hạn ”. “ Mặc dù thị trường podcast ở Việt Nam còn nhỏ tuy nhiên khá phong phú, xét về mặt thể loại và chủ đề của những chương trình podcast tiếng Việt ” – anh Tóm lại. ■

Podcast trọn vẹn hoàn toàn có thể trở thành sân chơi để mỗi cá thể là một nhà phát minh sáng tạo nội dung ( content creator ) và tiếp cận lượng thính giả, người hâm mộ khắp mọi nơi, như cách họ làm với video phát trên YouTube và hình ảnh san sẻ trên Instagram .

Các nghệ sĩ trong một buổi thu âm podcast. Ảnh: Waves
Các nghệ sĩ trong một buổi thu âm podcast. Ảnh: Waves

Những nền tảng trung gian như Waves ( kêu gọi thành công xuất sắc 1,2 triệu USD vòng hỗ trợ vốn hạt giống hồi đầu năm ) sẽ tương hỗ những đơn vị sản xuất podcast cá thể và làm game show sôi động hơn, nơi ai cũng hoàn toàn có thể vừa là thính giả vừa là người phát minh sáng tạo nội dung, như ở những nước khác .

Bảo Sang (Waves) chia sẻ: “Tôi nghĩ nội dung âm thanh là một sân chơi mới để mọi người chia sẻ quan điểm, suy nghĩ, thể hiện mình tốt hơn video, vì điểm đặc biệt của âm thanh giúp người nghe chỉ tập trung vào nội dung thay vì vào môi trường xung quanh (bị phân tâm vì hình ảnh trên video). Quá trình thu âm sản xuất nội dung âm thanh dễ dàng và đơn giản hơn làm video phải chuẩn bị chỗ quay, hoặc khi quay phải chú ý biểu cảm khuôn mặt, cũng như viết blog tốn sức và tốc độ chậm hơn thu âm”.

Không có nhiều số liệu công khai liên quan đến việc sản xuất và nghe podcast ở Việt Nam. Các nền tảng như Apple Podcasts không công bố lượt theo dõi của các show cũng như lượt nghe của mỗi tập. 

Con số công khai thường là đánh giá (rating) và nhận xét (review) của người dùng. Spotify còn chưa có cả mục đánh giá. Podcast Việt khá phổ biến Tâm sự kinh doanh có 1.300 lượt đánh giá trên Apple Podcasts với điểm trung bình 5/5.

Anh Trần Bình tiết lộ các podcast chính của VOV như VOV – Chương trình thời sự đạt trên 356.000 lượt nghe (trung bình 370 lượt/chương trình), VOV – Kinh tế tài chính, 240.000 lượt (270 lượt/chương trình). Waves cho biết có hơn 30 chương trình tự sản xuất, hợp tác với hơn 100 nhà sáng tạo nội dung.