Thị trường điện cạnh tranh vẫn chậm tiến độ

Nguyễn HoàngThứ tư, 30/6/2021|07:59 GMT+7

Thị trường điện cạnh tranh đối đầu đã được lao lý trong Luật Điện lực ( năm 2004 ) và Luật Điện lực sửa đổi ( năm 2013 ), được cụ thể hóa trong Quyết định số 26/2006 / QĐ-TTg ngày 26/1/2006 của Thủ tướng nhà nước. Theo quyết định hành động này, thị trường điện Nước Ta sẽ hình thành và tăng trưởng theo ba Lever : phát điện cạnh tranh đối đầu, bán sỉ cạnh tranh đối đầu và kinh doanh nhỏ cạnh tranh đối đầu .

Việt Nam đã có gần 20 năm nghiên cứu và thực hiện, nhưng thị trường phát điện cạnh tranh vẫn chưa có mô hình đúng theo nguyên tắc thị trường cạnh tranh: hiệu quả, lành mạnh và bình đẳng, không phân biệt đối xử giữa các đối tượng tham gia thị trường điện. 

Đến nay, EVN vẫn quản trị, điều hành quản lý hầu hết hạ tầng cốt lõi của ngành điện, gồm có mạng lưới hệ thống lưới điện ( truyền tải và phân phối ), mạng lưới hệ thống đo đếm điện năng và mạng lưới hệ thống công nghệ thông tin ship hàng quản lý và vận hành mạng lưới hệ thống điện và thị trường điện. Trong khi đó, Điều 19 Luật Điện lực pháp luật phải có đơn vị chức năng quản lý và điều hành thanh toán giao dịch thị trường điện lực, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm điều hòa, phối hợp mua và bán điện và dịch vụ phụ trợ .

dien-1-9407-1624607526.jpg
 

” Thực hiện thị trường điện cạnh tranh đối đầu còn bị ảnh hưởng tác động từ việc Tập đoàn Điện lực Nước Ta ( EVN ) tái cơ cấu tổ chức không triệt để “, GS. Trần Đình Long – Phó quản trị Hội Điện lực Nước Ta nói. ” Mục đích ở đầu cuối của thị trường điện cạnh tranh đối đầu là nhiều tổ chức triển khai kinh doanh điện cạnh tranh đối đầu với nhau, nhưng trong đề án tái cơ cấu tổ chức, công ty mua và bán điện vẫn thường trực EVN ” .

Theo GS. Trần Đình  Long, khung pháp lý – một nhân tố khác làm ảnh hưởng đến việc thực hiện thị trường điện cạnh tranh đến nay chưa được quy định và cũng chưa biết bao giờ mới hoàn chỉnh để các công ty bước vào thị trường bán buôn điện cạnh tranh. Nếu không sớm có những quy định về vận hành thị trường bán buôn và điều lệ để các công ty hoạt động thì thị trường điện cạnh tranh khó có thể hình thành đúng lộ trình.

Tháng 1/2021, Thủ tướng nhà nước đã phê duyệt đề án ” Phát triển thị trường nguồn năng lượng cạnh tranh đối đầu đến 2030, tầm nhìn đến 2045 “, trong đó xác lập sẽ củng cố, hoàn thành xong thị trường bán sỉ điện cạnh tranh đối đầu trong quy trình tiến độ 2021 – 2025 và triển khai xong, tăng trưởng, lan rộng ra khoanh vùng phạm vi thị trường kinh doanh bán lẻ điện cạnh tranh đối đầu từ năm 2026 .

Việc gỡ bỏ độc quyền 100% của EVN chưa thể diễn ra trong một sớm một chiều, dù theo quy định pháp luật, có những khâu dần được tách ra để vận hành theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, tốc động tăng trưởng nguồn điện đang chậm lại đáng kể. Báo cáo về cân đối cung cầu điện của Bộ Công Thương cho thấy, tốc độ tăng trưởng bình quân của nguồn điện 4 năm trở lại đây đã sụt giảm còn 8%/năm, thua xa con số 13%/năm của giai đoạn 2011-2015.  

Dự báo mới nhất của Viện Năng lượng cho thấy, nhu yếu điện thương phẩm sẽ duy trì mức tăng khoảng chừng 8 % trong quá trình 2021 – 2030 và dự kiến đạt khoảng chừng 337,5 tỷ kWh vào năm 2025, khoảng chừng 478,1 tỷ kWh vào năm 2030 .
Tháng 8/2020, Bộ Công Thương đã phát hành quyết định hành động phê duyệt đề án phong cách thiết kế quy mô thị trường kinh doanh bán lẻ điện cạnh tranh đối đầu, gồm ba tiến trình : quy trình tiến độ 1 ( đến hết năm 2021 ) là quá trình chuẩn bị sẵn sàng, quá trình hai ( từ năm 2022 – 2024 ) người mua hoàn toàn có thể mua điện trên thị trường điện giao ngay, quá trình ba ( từ sau năm 2024 ) người mua được lựa chọn đơn vị chức năng kinh doanh bán lẻ điện .
Theo PGS-TS. Nguyễn Minh Duệ – quản trị Hội đồng Khoa học, Thương Hội Năng lượng Nước Ta, chỉ thị trường phát điện cạnh tranh đối đầu đích thực mới lôi cuốn được những nhà đầu tư trong và ngoài nước bỏ vốn tăng trưởng những nguồn điện. Quy hoạch điện VIII cần ưu tiên đẩy nhanh tiến trình thị trường điện cạnh tranh đối đầu để bảo vệ sự tham gia công minh của những nhà đầu tư và lôi cuốn được nguồn lực xã hội cho tăng trưởng nguồn năng lượng. Với tình hình nguồn năng lượng điện lúc bấy giờ, nếu không có giải pháp rốt ráo hơn, hậu quả của chính sách độc quyền hoàn toàn có thể liên tục gây tổn thất cho nền kinh tế tài chính.