Những dấu mốc thăng trầm 20 năm thị trường chứng khoán Việt Nam

BNEWS
Sau 20 năm hình thành và phát triển kể từ khi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh được thành lập, đến nay ngành chứng khoán đã đạt được những thành tựu nhất định.

Sau 20 năm hình thành và tăng trưởng kể từ khi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh ( tiền thân của Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh – HOSE ) được xây dựng, đến nay ngành chứng khoán đã đạt được những thành tựu nhất định .

Quy mô thị trường chứng khoán không ngừng được mở rộng; số lượng doanh nghiệp niêm yết ngày càng tăng; hệ thống giao dịch, thanh toán hoạt động an toàn và hiện đại; thị trường chứng khoán từng bước hội nhập sâu rộng vào thị trường vốn khu vực và toàn cầu…

TTXVN xin điểm lại những dấu mốc thăng trầm qua 20 năm xây dựng HOSE và thị trường chứng khoán Việt Nam .Ngày 20/7/2000, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh chính thức mở bán khai trương hoạt động giải trí và tổ chức triển khai phiên thanh toán giao dịch tiên phong vào ngày 28/7/2000, trở thành đơn vị chức năng tổ chức triển khai thanh toán giao dịch chứng khoán tập trung chuyên sâu tiên phong của Việt Nam .Trong ngày thanh toán giao dịch tiên phong, đã có 2 CP được niêm yết thành công xuất sắc là REE ( Công ty CP Cơ điện lạnh ) và SAM ( Công ty CP Cáp và Vật liệu viễn thông ), với tổng giá trị CP niêm yết 270 tỷ đồng và có sự tham gia của 6 Công ty chứng khoán thành viên ( SSI, FSC, BVSC, ACBS, TLS, BSC ) .Phiên đấu thầu trái phiếu nhà nước đã được tổ chức triển khai vào ngày 26/7/2000. Đến ngày 4/8/2000, thị trường chứng khoán có thêm mẫu sản phẩm niêm yết mới là Trái phiếu nhà nước CP1 – 0100. Ngày 15/11/2000, trái phiếu doanh nghiệp tiên phong, mã BID1_100 được thanh toán giao dịch trên sàn .Năm 2001 : Một nhà góp vốn đầu tư quốc tịch Anh đã đi vào lịch sử vẻ vang tăng trưởng của thị trường chứng khoán Việt Nam bằng việc trở thành nhà đầu tư quốc tế tiên phong khớp được lệnh mua 100 CP TMS, với giá 65.000 đồng / CP qua Công ty Chứng khoán ACBS trong phiên thanh toán giao dịch thứ 102 ( ngày 2/4/2001 ) .Năm 2002 : Rút ngắn chu kỳ luân hồi giao dịch thanh toán bù trừ từ T + 4 xuống T + 3 kể từ ngày 2/1/2002, qua đó đẩy nhanh vận tốc quay vòng chứng khoán / tiền, ngày càng tăng thanh khoản cho thị trường. Đồng thời, ngày càng tăng số phiên thanh toán giao dịch trong tuần từ 3 phiên lên 5 phiên từ 1/3/2002 .Năm 2003 : Ngày 28/8/2003, công ty quản trị quỹ tiên phong chính thức khai trương mở bán hoạt động giải trí tại Việt Nam, đó là Công ty Quản lý Quỹ Đầu tư Chứng khoán Việt Nam ( VietFund Management, gọi tắt là VFM ) .Năm 2004 : Lần đầu niêm yết và thanh toán giao dịch Chứng chỉ quỹ – VFMVF1 vào ngày 08/11/2004. Quỹ góp vốn đầu tư chứng khoán Việt Nam ( VFMVF1 ) là quỹ đại chúng tiên phong của Việt Nam, được kêu gọi nguồn vốn từ cá thể, pháp nhân trong và ngoài nước với quy mô vốn bắt đầu 300 tỷ đồng .Năm 2005 : Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Thành Phố Hà Nội được mở bán khai trương vào ngày 8/3. Đến ngày 27/7, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam cũng chính thức được xây dựng. Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh đã tổ chức triển khai thành công xuất sắc phiên đấu giá CP doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa tiên phong .Cũng trong năm này, nhà nước được cho phép nâng tỷ suất chiếm hữu của nhà đầu tư quốc tế tại doanh nghiệp từ 30 % lên 49 % ở nhiều nghành. Đây được xem là hành động khá tích cực để lôi cuốn vốn góp vốn đầu tư gián tiếp quốc tế vào thị trường chứng khoán .Năm 2006 : Ngày 29/6/2006, Luật Chứng khoán đã được Quốc hội khoá XI, kỳ họp thứ 9 trải qua. Đây là hành lang pháp lý quan trọng tạo điều kiện kèm theo cho thị trường chứng khoán Việt Nam tăng trưởng không thay đổi, có năng lực hội nhập sâu hơn với những thị trường vốn quốc tế .Ngày 8/12/2006, lần tiên phong sau 6 năm hoạt động giải trí, mạng lưới hệ thống thanh toán giao dịch của Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh gặp sự cố và phải tạm ngừng thanh toán giao dịch. Sự cố được khắc phục, thanh toán giao dịch trở lại thông thường 3 ngày sau đó .Năm 2007 : Chỉ số VN-Index lần tiên phong chạm mốc 1.000 điểm và đạt đỉnh 1.170,67 điểm vào ngày 12/3/2007. Để tạo tính thanh toán cho thị trường và tăng thời cơ cho nhà đầu tư, thanh toán giao dịch khớp lệnh liên tục chính thức được vận dụng vào ngày 30/7. Đến 8/8/2007, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh chuyển thành Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh ( HOSE ) .Năm 2008 : Thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua một năm đầy sóng gió và thăng trầm. Nếu tính từ số điểm ngừng hoạt động của phiên thanh toán giao dịch tiên phong của năm ( 2/1/2008 ), chỉ số VN-Index đạt 921,07 điểm, thì đóng cửa phiên thanh toán giao dịch cuối năm ( 31/12/2008 ), chỉ số này chỉ còn 315,62 điểm, tức đã mất đi 605,45 điểm ( giảm 65,73 % ). Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phải kiểm soát và điều chỉnh biên độ giao động giá liên tục tới 4 lần để bình ổn thị trường .Năm 2009 : HOSE tiến hành thanh toán giao dịch trực tuyến vào 12/1/2009. Đây là một trong những dấu mốc quan trọng, góp thêm phần đưa thị trường chứng khoán Việt Nam lên một tầm cao mới, theo kịp thông lệ thanh toán giao dịch chứng khoán của những nước trên quốc tế .Ngày 24/6/2009, thị trường thanh toán giao dịch CP công ty đại chúng chưa niêm yết ( UPCOM ) chính thức được quản lý và vận hành .

Năm 2010: Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán ngày 24/11/2010. Trong đó, nội dung sửa đổi đã khắc phục được một số vấn đề bất cập như: hạn chế tình trạng lũng đoạn thị trường thông qua việc bổ sung hành vi vi phạm trong kinh doanh chứng khoán; khuyến khích và đẩy mạnh giao dịch chứng khoán trên thị trường có tổ chức trên cơ sở quy định điều kiện chào bán chứng khoán ra công chúng…

Năm 2011 : Giao dịch ký quỹ lần tiên phong được tiến hành. Đây là bước ngoặt quan trọng trên thị trường, góp thêm phần ngày càng tăng thanh khoản, đa dạng hóa nhiệm vụ của công ty chứng khoán và tạo thêm nhiều thời cơ cho nhà đầu tư thanh toán giao dịch trên thị trường .Lần tiên phong 4 cá thể có hành vi thao túng giá chứng khoán ( so với CP của Công ty CP Dược Viễn Đông ) bị giải quyết và xử lý hình sự kể từ khi tội danh mới này được bổ trợ vào Bộ luật Hình sự, có hiệu lực thực thi hiện hành từ 01/01/2010. Việc giải quyết và xử lý hình sự so với hành vi thao túng giá chứng khoán cho thấy những cơ quan quản trị nhà nước sẽ giải quyết và xử lý mạnh tay so với những tội danh tương quan đến chứng khoán và thị trường chứng khoán nhằm mục đích nâng cao tính minh bạch và kỷ luật thị trường, tạo niềm tin cho nhà đầu tư .Năm 2012 : HOSE đã thực thi nhiều giải pháp kỹ thuật quan trọng nhằm mục đích lôi cuốn nhà đầu tư và ngày càng tăng thanh khoản cho thị trường chứng khoán. Điển hình như tiến hành chỉ số VN30 ; kiểm soát và điều chỉnh lê dài thời hạn thanh toán giao dịch sang buổi chiều kể từ ngày 06/6/2012 ; Áp dụng lệnh thị trường từ ngày 03/10/2012 …Năm 2013 : Lần tiên phong 2 công ty chứng khoán là Công ty CP Chứng khoán MB ( MBS ) và Công ty CP Chứng khoán VIT ( VITS ) triển khai hợp nhất. Sau hợp nhất, MBS có tổng tài sản 2.532 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 621 tỷ đồng. Đây là điểm nhấn quan trọng trong quy trình tái cấu trúc những công ty chứng khoán .Năm năm trước : Ra mắt bộ chỉ số HOSE và những chỉ số VNMidcap, VNSmallcap và VN100. Sự kiện này giúp nhà đầu tư nắm rõ hơn thông tin cụ thể của thị trường, ngày càng tăng thời cơ góp vốn đầu tư theo chỉ số, ETF, phái sinh … Đồng thời, tạo nên sự đồng nhất cũng như năng lực so sánh về chỉ số với những sở giao dịch chứng khoán trong khu vực .Thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp đón hình thức quỹ ETF nội tiên phong với sự sinh ra của Quỹ E1VFMVN30, mô phỏng chỉ số VN30 vào ngày 06/10/2014, với quy mô khởi đầu 202 tỷ đồng, tạo thêm sự lựa chọn cho những nhà đầu tư ưa thích kế hoạch góp vốn đầu tư thụ động .Năm năm ngoái : nhà nước chính thức cho phép nhà góp vốn đầu tư quốc tế được góp vốn đầu tư không hạn chế vào những doanh nghiệp đại chúng không thuộc ngành nghề kinh doanh thương mại có điều kiện kèm theo .Năm năm nay : Chính thức phân ngành cho hàng loạt doanh nghiệp niêm yết và tiến hành đo lường và thống kê 10 chỉ số ngành theo chuẩn phân ngành quốc tế GICS của MSCI .Chỉ số VNXAllshare – đại diện thay mặt cho hơn 95 % giá trị vốn hóa và 97 % giá trị thanh toán giao dịch CP niêm yết toàn thị trường chứng khoán Việt Nam được đưa vào quản lý và vận hành từ ngày 24/10/2016 .Năm 2017 : Thị trường bùng nổ với hàng loạt số lượng liên tục lập đỉnh. Chỉ số VN-Index tăng hơn 45 % ; vốn hóa thị trường tăng hơn 70 % ; tổng giá trị hạng mục nhà góp vốn đầu tư quốc tế vượt 31 tỷ USD ; giá trị mua ròng của khối ngoại trên cả CP và trái phiếu đạt hơn 44.000 tỷ đồng …Tháng 07/2017, Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh phối hợp với Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hà Nội tiến hành chỉ số chung VNX50, gồm 50 CP của những công ty niêm yết trên 2 sàn thuộc chỉ số VNXAllshare có giá trị vốn hóa và thanh khoản số 1, cung ứng được những điều kiện kèm theo sàng lọc về thanh khoản, tỷ suất chứng khoán tự do chuyển nhượng ủy quyền .HOSE ra đời chỉ số Phát triển bền vững và kiên cố ( VNSI ) hay còn được gọi là chỉ số xanh, gồm 20 CP được tinh lọc từ chỉ số VN100 có điểm nhìn nhận tăng trưởng bền vững và kiên cố cao nhất dựa trên 3 yếu tố Môi trường ( E ), Xã hội ( S ) và Quản trị ( G ). Đây là công cụ tìm hiểu thêm đồng thời cũng là gia tài cơ sở cho những loại sản phẩm góp vốn đầu tư khác .Năm 2018 : Chỉ số VN-Index lập đỉnh lịch sử vẻ vang với 1.204,33 điểm, vượt đỉnh 1.170,67 điểm vào năm 2007 trong tháng 4. Trong năm ghi nhận khối ngoại lập kỷ lục mua ròng với giá trị hơn 43.900 tỷ đồng ; giá trị IPO đứng vị trí số 1 Khu vực Đông Nam Á .Thị trường chứng khoán Việt Nam lần đầu lọt vào list theo dõi nâng hạng của Tổ chức giám sát chỉ số FTSE Russell từ list theo dõi nâng hạng ( Watch List ) lên thị trường mới nổi loại hai ( Secondary Emerging ) .Năm 2019 : Sản phẩm mới Chứng quyền có bảo vệ ( Cover Warrant – CW ) được sinh ra từ ngày 28/6. Ngày 18/11, HOSE ra đời 3 bộ chỉ số góp vốn đầu tư mới việt nam Diamond, VNFinSelect và VNFinLead làm tiền đề cho sự sinh ra của những quỹ ETF, góp thêm phần xử lý bài toán tại những doanh nghiệp đã hết room ngoại .Thủ tướng phê duyệt Đề án xây dựng Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam. Theo đó, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam được xây dựng theo quy mô công ty mẹ – con trên cơ sở sắp xếp lại Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh và Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HN, nhằm mục đích thống nhất thị trường thanh toán giao dịch chứng khoán, bảo vệ thị trường hoạt động giải trí hiệu suất cao, công minh, công khai minh bạch, minh bạch .

Ngày 26/11/2019, Quốc hội chính thức thông qua Luật Chứng khoán sửa đổi. Luật sửa đổi có nhiều điểm mới được bổ sung nhằm minh bạch hóa thị trường chứng khoán và bảo vệ nhà đầu tư; đề ra các biện pháp bảo đảm an ninh, an toàn; thống nhất chỉ có một sở giao dịch chứng khoán duy nhất làm đầu mối quản trị điều hành, quản trị rủi ro và trực tiếp tổ chức giao dịch chứng khoán…

Năm 2020 : Thị trường chứng khoán toàn thế giới cũng như Việt Nam đã trải qua những phiên suy giảm mạnh, nhất là trong tháng 3/2020, do ảnh hưởng tác động của đại dịch COVID-19 trên toàn thế giới. Tuy vậy, nhờ những yếu tố vĩ mô không thay đổi, nhiều nhà góp vốn đầu tư cá thể tham gia … thị trường chứng khoán Việt Nam đã có sự hồi sinh mạnh hơn nhiều so với những thị trường khu vực .Kết thúc phiên thanh toán giao dịch sau cuối của tháng 6/2020, việt nam Index đóng cửa ở mức 825,11 điểm. Thanh khoản thị trường CP ghi nhận sự tăng trưởng mạnh so với tháng trước, tăng lần lượt 59,62 % về khối lượng và 31,32 % về giá trị thanh toán giao dịch .

Vào ngày 20/7, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức kỷ niệm 20 năm ngày thành lập HOSE và thị trường chứng khoán Việt Nam tại Tp. Hồ Chí Minh, đánh dấu một chặng đường 20 năm phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán Việt Nam./.