Mâu thuẫn biện chứng là gì? Ví dụ mâu thuẫn biện chứng trong cuộc sống – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng

Mâu thuẫn biện chứng là gì ?

Định nghĩa mâu thuẫn biện chứng là gì ?

Mâu thuẫn biện chứng được hiểu cơ bản chính là một trạng thái mà mặt trái chiều liên hệ, chúng có ảnh hưởng tác động qua lại với nhau, theo đó mâu thuẫn biện chứng thường thì sẽ được sống sót một cách khách quan, thông dụng ở trong xã hội, tư duy và tự nhiên. Trong mâu thuẫn biện chứng tư duy sẽ có sự phản ánh mâu thuẫn so với hiện thực, nguồn gốc tăng trưởng nhận thức .

Mâu thuẫn biện chứng cũng không phải là ngẫu nhiên, chủ quan, cũng không phải là mâu thuẫn trong lôgic hình thức. Mâu thuẫn trong lôgic hình thức là sai lầm trong tư duy.

Giải thích mâu thuẫn biện chứng dưới góc nhìn Triết học

Mâu thuẫn biện chứng (A: Dialectical contradiction; Ph: Contradiction dialectique; N: Диалектическое противоречие) là một phạm trù của phép biện chứng dùng để chỉ sự liên hệ và tác động giữa hai mặt đối lập.

Thuật ngữ mâu thuẫn trong tiếng Anh và những ngôn từ phương Tây khác có nghĩa đen là lời nói trái ngược nhau. Nó gồm 2 từ gốc : diction ( lời nói ) và contra ( tiền tố chỉ khuynh hướng trái ngược, chống đối ). Từ противоречие trong tiếng Nga cũng có cấu trúc tương tự như như vậy .
Lúc đầu, thuật ngữ mâu thuẫn được dùng trong Lôgíc học hình thức để chỉ những phát ngôn, phán đoán trái ngược nhau, một cái khẳng định chắc chắn, một cái phủ định ( có và không có ; là và không phải là ). Về sau thuật ngữ này được dùng trong phép biện chứng của Hêghen và của Mác với một nghĩa rộng hơn, thậm chí còn khác với nghĩa nguyên thủy của nó ; mâu thuẫn đã trở thành một phạm trù triết học, nó không chỉ có trong tư duy, mà cả trong hiện thực khách quan nữa .
“ Mâu thuẫn ” ( từ Hán Việt ) có tương quan đến hai loại binh khí – “ mâu ” là cái kích để đâm và “ thuẫn ” là cái khiên để đỡ, hoàn toàn có thể được hiểu như thể mâu thuẫn khách quan giữa đâm và đỡ, giữa tác động ảnh hưởng và phản ảnh hưởng tác động ; đồng thời cũng hoàn toàn có thể hiểu như thể một mâu thuẫn lôgíc, tức là mâu thuẫn giữa hai lời quảng cáo phủ định nhau của anh thợ rèn bán rao về hai loại loại sản phẩm đó của mình .
Để phân biệt mâu thuẫn với tính cách là phạm trù của phép biện chứng với khái niệm mâu thuẫn trong lôgíc học hình thức, người ta dùng những thuật ngữ khác nhau – mâu thuẫn biện chứng và mâu thuẫn lôgíc hình thức, gọi tắt là mâu thuẫn lôgíc. Tuy nhiên, không phải khi nào cũng có những tính từ biện chứng hay lôgíc hình thức đi sau danh từ mâu thuẫn ; do đó tùy theo từng ngữ cảnh mà ta hoàn toàn có thể phân biệt thuật ngữ mâu thuẫn được dùng với nghĩa là mâu thuẫn biện chứng hay mâu thuẫn lôgíc .
Mâu thuẫn biện chứng là những mâu thuẫn sống sót tất yếu khách quan trong tự nhiên, xã hội và tư duy. Ví dụ, mâu thuẫn giữa điện tích dương và điện tích âm, giữa lực hút và lực đẩy trong quốc tế vật lý, giữa đồng nhất và dị hóa trong sinh vật, giữa giai cấp bị bóc lột và giai cấp bóc lột trong đời sống kinh tế tài chính, giữa những quan điểm, học thuyết chống đối nhau trong triết học và những triết lý về tự nhiên, xã hội, v.v.. Còn mâu thuẫn lôgíc là mâu thuẫn chủ quan và chỉ sống sót trong tư duy .
Tuy nhiên, mâu thuẫn biện chứng khách quan được phản ánh thành mâu thuẫn biện chứng trong tư duy ( khác với mâu thuẫn lôgíc hình thức cũng là mâu thuẫn trong tư duy ). Hai loại mâu thuẫn trong tư duy này có sự khác nhau : Xét về nguồn gốc, mâu thuẫn lôgíc là do sai lầm đáng tiếc trong nhận thức, còn mâu thuẫn biện chứng là do tính phức tạp của quốc tế khách quan và của nhận thức con người. Trong mâu thuẫn lôgíc, khi đã xác lập được mặt mặt ( phán đoán ) là chân thực ( đúng ) thì mặt kia chắc như đinh là sai lầm đáng tiếc ( hoặc hoàn toàn có thể cả hai đều sai lầm đáng tiếc ) ; còn trong mâu thuẫn biện chứng, vì mỗi tư tưởng chỉ phản ánh một mặt trong hai mặt trái chiều có liên hệ biện chứng với nhau của sự vật, nên mỗi tư tưởng đều hoàn toàn có thể tiềm ẩn những yếu tố chân lý nhất định ( Ví dụ, với hai phán đoán : “ Trong mỗi con người đều có cái thiện ” và “ Trong mỗi con người đều có cái ác ”, không nhất thiết chỉ có một cái đúng, một cái sai ). Giải quyết mâu thuẫn lôgíc chỉ đơn thuần là vô hiệu một hoặc cả hai tư tưởng sai lầm đáng tiếc ; còn xử lý mâu thuẫn biện chứng là một quy trình rất phức tạp .
Mâu thuẫn biện chứng có cấu trúc gồm hai mặt trái chiều và mối quan hệ giữa chúng được bộc lộ trong ba khái niệm : sự thống nhất của những mặt trái chiều, sự đấu tranh của những mặt trái chiều và sự chuyển hóa của những mặt trái chiều. Mối quan hệ của những mặt trái chiều có tính tất yếu, phổ cập, lặp đi lặp lại, được phép biện chứng coi là một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng – quy luật thống nhất và đấu tranh của những mặt trái chiều .
Mỗi sự vật, hiện tượng kỳ lạ hoàn toàn có thể tiềm ẩn nhiều mâu thuẫn. Trong một mâu thuẫn hoàn toàn có thể vừa có những yếu tố tất yếu, khách quan vừa có những yếu tố không tất yếu, không khách quan ; do đó nhận thức mâu thuẫn, phân biệt giữa mâu thuẫn biện chứng với mâu thuẫn không biện chứng là rất là khó khăn vất vả. MTBC được phân thành nhiều loại : Mâu thuẫn bên trong và ( giữa những mặt trái chiều trong cùng một sự vật, hiện tượng kỳ lạ ) và mâu thuẫn bên ngoài ( giữa những mặt trái chiều ở những sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác nhau ) ; mâu thuẫn cơ bản ( pháp luật thực chất, sống sót trong suốt qua trình tăng trưởng của sự vật, hiện tượng kỳ lạ và lao lý những mâu thuẫn khác ) và mâu thuẫn không cơ bản ; mâu thuẫn đa phần ( mâu thuẫn nổi lên số 1 trong một quy trình tiến độ tăng trưởng của sự vật ) và mâu thuẫn không hầu hết ; mâu thuẫn đối kháng ( mâu thuẫn giữa những quyền lợi không hề điều hòa được trong đời sống xã hội ) và mâu thuẫn không đối kháng .
Mâu thuẫn biện chứng có quy trình sinh ra, tăng trưởng từ thấp đến cao. Lúc đầu chỉ là sự khác nhau giữa hai mặt, về sau biến thành sự trái chiều. Sự đấu tranh của những mặt trái chiều đi từ chỗ ít nóng bức đến chỗ nóng bức hơn. Quá trình đấu tranh của những mặt trái chiều cũng gắn liền với sự xử lý liên tục của mâu thuẫn, nhưng đó chỉ là sự xử lý cục bộ, trong thời điểm tạm thời ; mâu thuẫn liên tục được xử lý nhưng cũng liên tục tái lập lại trên cơ sở mới. Chỉ khi mâu thuẫn tăng trưởng đến trình độ chín muồi mới được xử lý triệt để trọn vẹn .
Sự xử lý mâu thuẫn biện chứng không riêng gì nhờ vào vào trình độ tăng trưởng ( mâu thuẫn chưa chín muồi hay đã chín muồi ) mà còn nhờ vào vào thực chất ( mâu thuẫn đối kháng hay không đối kháng ; mâu thuẫn kinh tế tài chính, mâu thuẫn chính trị hay mâu thuẫn tư tưởng … ) và điều kiện kèm theo sống sót của mâu thuẫn ( Ví dụ, trong chính sách dân chủ hay chế độ độc tài ). Sự xử lý mâu thuẫn là quy trình khách quan phức tạp, không nhờ vào ý chí chủ quan của con người và không được quy về việc xóa bỏ mâu thuẫn hay xóa bỏ một trong hai mặt trái chiều. Mâu thuẫn chỉ được xử lý triệt để, chỉ mất đi đã đạt đến chín muồi. Còn trong những trường hợp khác, sự xử lý mâu thuẫn thường là sự tích hợp hòa giải giữa những mặt trái chiều .

Theo quan điểm của phép biện chứng, mâu thuẫn có vai trò là nguồn gốc, động lực của sự vận động phát triển. Chính sự tác động, đấu tranh giữa các mặt đối lập bên trong kết cấu sự vật làm cho sự vật vận động, biến đổi không ngừng. Sự đấu tranh của các mặt đối lập dẫn đến giải quyết mâu thuẫn làm cho sự vật phát triển lên một trạng thái mới. Khi mâu thuẫn cơ bản của sự vật được giải quyết hoàn toàn thì sẽ có sự thay đổi về chất của sự vật, sự vật mới thay thế sự vật cũ. Trong quá trình đấu tranh của các mặt đối lập, những gì lạc hậu. lỗi thời bị gạt bỏ nhường chỗ cho sự ra đời của cái mới, cái tiến bộ.

Quy luật mâu thuẫn biện chứng có vai trò quan trọng nhất trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật và được V.I. Lênin coi là “ hạt nhân của phép biện chứng ”. Nghiên cứu quy luật này giúp ta hiểu được nguồn gốc, động lực của sự tự thân hoạt động, tự thân tăng trưởng của quốc tế khách quan và của tư duy con người, khắc phục quan điểm duy tâm, siêu hình về sự tăng trưởng .

Ví dụ mâu thuẫn biện chứng

Vấn đề mâu thuẫn trong đời sống

Việc những chủ thể sinh sống và tiếp xúc hàng ngày Open nhiều nguyên do chủ quan hay khách quan mà con người không hề dung hòa những mối quan hệ nên giữa con người cũng xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn với nhau .
Mỗi cá thể trong xã hội sẽ không sống sót riêng không liên quan gì đến nhau, độc lập mà những cá thể sẽ sống và thao tác trong một thiên nhiên và môi trường sống nhất định bao quanh là nhiều chủ thể khác. Mâu thuẫn là điều tất yếu của đời sống. Mỗi chủ thể là một ý niệm, một tính cách riêng nên việc giữa những chủ thể xảy ra mâu thuẫn là điều không hề tránh khỏi. Không những thế thì thực ra việc xảy ra giữa hai người hay một nhóm người trong việc làm hay là những mâu thuẫn trong đời sống ở thực trạng khác nhau tiếp tục xảy ra. Trong đời sống, dù là ở môi trường tự nhiên nào thì những mâu thuẫn sẽ làm cho những mối quan hệ của tất cả chúng ta trở nên tồi tệ hơn .
Để nhằm mục đích mục tiêu hoàn toàn có thể nhận diện đúng chuẩn những yếu tố mâu thuẫn đang diễn ra, người ta chia mâu thuẫn thành 5 nhóm chính gồm có những loại mâu thuẫn cơ bản sau đây : Mâu thuẫn trong mỗi con người, mâu thuẫn giữa những nhu yếu và nhu yếu của cá thể, mâu thuẫn giữa những cá thể, mâu thuẫn giữa cá thể với nhóm, mâu thuẫn giữa những nhóm .

Ví dụ về mâu thuẫn trong cuộc sống

Chúng ta hoàn toàn có thể thấy mâu thuẫn xảy ra rất liên tục và thông dụng rộng khắp trên mọi mặt, mọi nghành của đời sống. Có mâu thuẫn mới có sự đấu tranh, nghiên cứu và điều tra hòa giải cũng như tìm ra cái đúng, cái đúng mực cho những bên .
Có thể đưa ra ví dụ về mâu thuẫn trong đời sống như sau :
– Chúng ta hoàn toàn có thể nói đến, mâu thuẫn giữa cá thể với cá thể trong việc làm cùng triển khai nhưng mỗi chủ thể có một cách hay một giải pháp đưa ra riêng và không cùng lý tưởng, cách xử lý với nhau nên những chủ thể cũng sẽ đưa ra những tranh cãi và phát sinh ra mâu thuẫn về cách xử lý việc làm với nhau .
– Mâu thuẫn giữa cá thể và nhóm xảy ra khi có sự độc lạ về những quyền lợi hay quan điểm không tương thích như : Trong một tập thể, hầu hết mọi người đều thống nhất chung một quan điểm duy chỉ có một vài cá thể có quan điểm khác .
– Khi bàn luận về một yếu tố, có những nhóm đồng quan điểm cũng Open những nhóm khác có những quan điểm khác dẫn tới những sự không tương đồng gây ra những mâu thuẫn giữa những nhóm với nhau .
Chúng ta hoàn toàn có thể nhận thấy rằng, mâu thuẫn có ý nghĩa và vai trò rất là to lớn. Mâu thuẫn trong xã hội nói chung và mâu thuẫn trong đời sống nói riêng chính là động lực của sự hoạt động xã hội, góp thêm phần quan trọng giúp thôi thúc những quy trình hoạt động giải trí. Bên cạnh đó mâu thuận cũng chính là động lực và cùng là nguồn gốc của sự hoạt động, tăng trưởng, có tính khách quan thông dụng .
Tuy nhiên, ta nhận thấy, bên cạnh mặt quyền lợi mà mâu thuẫn mang lại thì mâu thuẫn cũng hoàn toàn có thể gây tác động ảnh hưởng xấu đến những chủ thể, yếu tố trong đời sống gây bất hòa tranh cãi, thậm chí còn xung đột nghiêm trọng nếu không thống nhất và xử lý được .

Ví dụ mâu thuẫn biện chứng trong hiện thực khách quan

Ví dụ về mâu thuẫn biện chứng đơn cử như thể mâu thuẫn giữa điện tích dương và điện tích âm, giữa lực hút và lực đẩy trong quốc tế vật lý, giữa đồng điệu và dị hóa trong sinh vật, giữa giai cấp bị bóc lột và giai cấp bóc lột trong đời sống kinh tế tài chính, giữa những quan điểm, học thuyết chống đối nhau trong triết học và những kim chỉ nan về tự nhiên, xã hội, hay rất nhiều những ví dụ đơn cử khác .

Qua bài viết ở trên, THPT Sóc Trăng đã giúp các bạn hiểu rõ mâu thuẫn là gì? vấn đề mâu thuẫn biện chứng trong Triết học và hiện thực khách quan,… Các bạn có thể truy cập website THPT Sóc Trăng để tìm hiểu những bài viết hữu ích, phục vụ cho quá trình học tập và thi cử.

Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo Dục

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp