Tỷ lệ thất nghiệp tại vùng kinh tế trọng điểm: Vì sao vẫn cao?

cAcBaIQO.jpgPhóng to
Hiện nay, tỷ suất lao động đã qua giảng dạy mới chiếm 24,8 % tổng lực lượng lao động …

Ông Lê Duy Đồng, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Trưởng ban điều tra lao động việc làm Trung ương đưa ra giải thích vì sao nguyên nhân tỷ lệ thất nghiệp tại các vùng kinh tế trọng điểm lại cao hơn các vùng khác.
Ông Lê Duy Đồng, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Trưởng ban tìm hiểu lao động việc làm Trung ương đưa ra lý giải vì sao nguyên do tỷ suất thất nghiệp tại những vùng kinh tế tài chính trọng điểm lại cao hơn những vùng khác .* So với năm 2004, tỷ suất thất nghiệp giảm đáng kể nhưng lại tăng cao ở những vùng kinh tế tài chính trọng điểm. Nguyên nhân do đâu, thưa ông ?

Thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội từ năm 2001 tới nay cho thấy, lực lượng lao động đang tiếp tục tăng với tốc độ cao; bình quân mỗi năm tăng 2,4%, tương đương với khoảng hơn 1 triệu lao động.

Trong đó, khu vực thành thị tăng gấp 2,5 lần so với nông thôn. Tỷ lệ thất nghiệp của lao động khu vực thành thị trong cả nước từ 15 tuổi trở lên là 5,1 % và trong độ tuổi lao động là 5,3 %, giảm 0,3 % so với năm 2004 ; trong độ tuổi từ 15-24 là 13,4 %, giảm 0,5 % .
Tuy nhiên, tỷ suất thất nghiệp của lực lượng lao động trong độ tuổi lao động lại cao ở Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Hồng ( 5,6 % ) tiếp đến là Đông Bắc và duyên hải miền Trung ( 5,1 % – 5,5 % ) ; những vùng khác tỷ suất này ở mức dưới 5 %. Trong ba vùng kinh tế tài chính trọng điểm, tỷ suất thất nghiệp trong độ tuổi lao động ở khu vực thành thị vùng kinh tế tài chính trọng điểm Bắc Bộ là 5,7 % ; hai vùng còn lại ở mức 5,6 % .
Các vùng kinh tế tài chính trọng điểm giữ vị trí đứng đầu trong tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, khoa học công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển do đó thị trường lao động tăng trưởng sâu rộng và yên cầu chất lượng lao động cao. Trong khi đó, không ít ngành nghề huấn luyện và đào tạo lại không tương thích với nhu yếu của thị trường, dẫn đến lao động không có nghề có tỷ trọng lớn ngày càng khó có thời cơ tìm việc làm .
Điều này hoàn toàn có thể lý giải vì sao ở những vùng kinh tế tài chính trọng điểm tuy quy mô góp vốn đầu tư lớn, vận tốc tăng trưởng cao nhưng tỷ suất thất nghiệp của lực lượng lao động, đặc biệt quan trọng là lao động ở độ tuổi 15-24 cao hơn so với tỷ suất trung bình của cả nước và cao hơn hẳn so với những vùng kinh tế tài chính chậm tăng trưởng .
* Như vậy có đáng quan ngại trước thực trạng số lượng lao động tăng không song hành với chất lượng lao động, thưa ông ?
So với năm 2004, lực lượng lao động nước ta được bổ trợ 1,143 triệu người, hầu hết là lao động trẻ, nhưng tỷ suất lao động đã qua huấn luyện và đào tạo không cao. Chất lượng lao động và số lượng lao động tăng không song hành đang làm ngày càng tăng áp lực đè nén việc làm ở nước ta .
Theo hiệu quả từ cuộc tìm hiểu, trung bình hàng năm quá trình 2001 – 2005, số lao động đã qua huấn luyện và đào tạo tăng 12,9 %, như vậy mỗi năm có 983.000 lao động đã qua huấn luyện và đào tạo bổ trợ vào lực lượng lao động. Tuy nhiên, đến nay, tỷ suất lao động đã qua giảng dạy mới chiếm 24,8 % tổng lực lượng lao động, chưa đạt chỉ tiêu 30 % được xác lập tại Đại hội Đảng lần thứ IX .

Đó là chưa kể tới chất lượng lao động đã qua đào tạo chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động phát triển, đặc biệt là các vùng kinh tế trọng điểm, các khu đô thị tập trung.

Khoảng trống việc làm ở những vị trí có trình độ trình độ kỹ thuật cao, kinh nghiệm tay nghề giỏi vẫn chưa được lấp đầy, mặc dầu trong lực lượng lao động vẫn đang có một số lượng không nhỏ lao động đã qua huấn luyện và đào tạo, kể cả bậc cao đẳng, ĐH thiếu việc làm .
Bên cạnh đó, sự cách biệt về trình độ trình độ kỹ thuật của lực lượng lao động giữa thành thị và nông thôn còn lớn, điều này sẽ gây bất lợi cho khu vực nông thôn trong tiến trình tăng cường công nghiệp hóa, văn minh hóa dưới ảnh hưởng tác động ngày càng mạnh của kinh tế thị trường và xu thế hội nhập, toàn cầu hoá về kinh tế tài chính .
* Vậy sức ép việc làm không chỉ so với lao động nông thôn mà với lực lực lao động trẻ ở khu vực thành thị sẽ là rất lớn và đây sẽ là một khó khăn vất vả lớn khi tất cả chúng ta đang chuẩn bị sẵn sàng bước vào hội nhập kinh tế tài chính quốc tế, thưa ông ?
Tỷ lệ thất nghiệp của lực lượng lao động trẻ ( 15 – 24 tuổi ) tại khu vực thành thị là 13,4 %, cao hơn 8 % so với tỷ suất thất nghiệp chung của lực lượng lao động khu vực này .
Điều này xảy ra thông dụng tại những khu đô thị tập trung chuyên sâu, những vùng kinh tế tài chính trọng điểm, vì khoảng cách giữa cung và cầu trên thị trường lao động vẫn đang có độ dãn lớn. Đây là chưa ổn đáng quan ngại, đặc biệt quan trọng khi Nước Ta hội nhập sâu hơn và nhu yếu về thay đổi khoa học – công nghệ tiên tiến không ngừng tăng .
Ví dụ ở một doanh nghiệp 100 % vốn góp vốn đầu tư Nhật Bản tại Nước Ta, chủ doanh nghiệp này nhất quyết đưa lao động sang xí nghiệp sản xuất tại Nước Ta thao tác mặc dầu mức lương phải trả tới 5.000 USD / tháng chỉ vì không tuyển được lao động địa phương có đủ trình độ. Nếu tuyển lao động nước ta tại vị trí đó, doanh nghiệp chỉ phải trả 200 – 500 USD / tháng .
Điều này cho thấy sự hạn chế về trình độ đào tạo và giảng dạy của người lao động đang làm giảm năng lực tiếp cận với khoa học – công nghệ tiên tiến, đồng thời liên tục tăng sức ép việc làm lên chính những lao động đã qua đào tạo và giảng dạy .

* Để cải thiện dần tình trạng trên, theo ông cần phải có những cơ chế và giải pháp gì?

Cần đưa ra một chính sách tương thích tạo điều kiện kèm theo cho thị trường lao động tăng trưởng. Song hành là những giải pháp tăng huấn luyện và đào tạo cho lực lượng lao động, gồm có cả huấn luyện và đào tạo lực lượng lao động chất xám .
Một trong những chủ trương quan trọng nhất là tiền lương, thu nhập của người lao động. Chính sách tiền lương cần được mở theo khuynh hướng không lao lý mức lương khung đồng đều cho từng vị trí ở những thành phần doanh nghiệp khác nhau, mà điều này phải để cho thị trường lao động điều tiết .
Với độ thoáng của tiền lương, ở đâu có chất lượng lao động tốt, ở đó tiền lương, thu nhập của người lao động sẽ cao .