Nhiều kết quả nghiên cứu đăng tạp chí khoa học chỉ để ‘trả bài’

Thứ Hai 02/08/2021, 09 : 00 ( GMT + 7 )’ Trả bài ‘ ở đây là để kịp quá trình nghiệm thu sát hoạch đề tài, hoàn thành xong tiềm năng thi đua, tích điểm làm hồ sơ phong học hàm …Với hơn 30 năm ( 1985 – 2021 ) làm công tác làm việc chỉnh sửa và biên tập của tờ Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tôi trọn vẹn đồng quan điểm với tiến sỹ Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng Bộ môn Virus, Viện Thú y khi cho rằng “ một trong những thành quả quan trọng nhất của công tác làm việc nghiên cứu là những bài báo khoa học ” ( Báo Nông nghiệp Nước Ta, ra ngày 16/7/2021 ).

Nhân chủ đề “Đổi mới nghiên cứu khoa học công nghệ nông nghiệp” do Báo Nông nghiệp Việt Nam phát động, tôi xin đưa ra một vài suy nghĩ mang tính cá nhân về những kết quả nghiên cứu gửi đăng trên Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông những năm qua.

Một số Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát hành năm 2002. Ảnh: TL. Một số Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát hành năm 2002. Ảnh : TL.

 Ngày càng ít công trình nghiên cứu cơ bản, chuyên sâu được công bố

Còn nhớ, những năm 80, 90 của thế kỷ 20, lúc này trong điều kiện kèm theo quốc gia vô cùng khó khăn vất vả, cơ sở vật chất thiếu thốn tuy nhiên đã có rất nhiều khu công trình nghiên cứu cơ bản, sâu xa được công bố. Có thể ví dụ như những hiệu quả nghiên cứu của Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Nước Ta về di truyền học ; sinh lý, sinh hóa thực vật trên những đối tượng người tiêu dùng cây lúa, rau, đậu đỗ … Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm với tập đoàn lớn lúa chịu úng, ngập ( những giống U … ), giống lúa có hàm lượng protein cao ( những giống P … ) ; Viện Di truyền Nông nghiệp với những giống lúa hiệu suất cao và có năng lực chống chịu tốt ( giống DT … ), những giống lúa chịu mặn ( giống CM … ) và những giống cây xanh có năng lực thích ứng trong điều kiện kèm theo khó khăn vất vả và trái vụ ( bắp cải chịu nhiệt … ). Viện Lúa ĐBSCL từ những vật tư khởi đầu, những dòng lúa nhập nội của Viện Lúa quốc tế ( IRRI ) đã chọn tạo ra hàng loạt những giống OMCS, những giống lúa OM có hàm lượng vi lượng cao ( Fe, Zn .. ) … để Giao hàng cho sản xuất của vùng và xuất khẩu. Viện Bảo vệ thực vật với những tác dụng nghiên cứu về diễn biến của những biotype rầy qua những năm, đặc tính sinh trưởng, tăng trưởng và gây hại của những loài sâu, bệnh, từ đó đã kiến thiết xây dựng những quá trình phòng trừ hiệu suất cao. Cùng với đó đã chọn tạo được những giống cây cối có năng lực kháng sâu bệnh ( ví dụ như giống lúa kháng rầy CR203 đã được tăng trưởng trong sản xuất thời hạn dài ), những giống lúa chống chịu khô hạn cho vùng Tây Nguyên ( những giống CH ) … Lúa lai từng có rất nhiều nghiên cứu chuyên sâu, có chất lượng được công bố. Ảnh: TL. Lúa lai từng có rất nhiều nghiên cứu sâu xa, có chất lượng được công bố. Ảnh : TL. Đại học Nông nghiệp I ( nay là Học viện Nông nghiệp Nước Ta ) với những hiệu quả nghiên cứu sâu xa trong chọn tạo những giống lúa lai 2, 3 dòng, và sản xuất hạt lai của những giống lúa lai … Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp miền Nam với những hiệu quả nghiên cứu chuyển giao vào sản xuất những tổng hợp lợn lai siêu nạc … Viện Chăn nuôi với những giống gia cầm siêu trứng, siêu thịt … Viện Thú y từ những tác dụng nghiên cứu đã thiết kế xây dựng được tiến trình phòng trừ dịch bệnh, công thức sản xuất và sản xuất thuốc thú y phục vụ sản xuất rất hiệu suất cao và hiện vẫn đang được ứng dụng và tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ …

Viện Thổ nhưỡng Nông hóa từng một thời có những tác dụng nghiên cứu, nhìn nhận về chất lượng đất ở những vùng miền. Trước đây, mỗi khi có dịp đến công tác làm việc tại bất kể một hợp tác xã nông nghiệp nào, khi vào trụ sở thì hình ảnh tiên phong dễ nhận thấy nhất đó là tờ Bản đồ Đất ra mắt về đặc thù của những loại đất được treo ở nơi dễ nhìn thấy nhất. Nay, có lẽ rằng thay vào vị trí đó vẫn là map, nhưng là Bản đồ Quy hoạch đất, thậm chí còn có cả map phân lô …

Nhiều kết quả nghiên cứu đăng tạp chí khoa học chỉ để “trả bài”

Những khu công trình nghiên cứu cơ bản và nâng cao mặc dầu đã được công bố cách đây xấp xỉ 30 năm, nhưng đến nay vẫn còn giá trị tìm hiểu thêm tốt. Đặc biệt những nghiên cứu mang tính dự báo rất có ý nghĩa trong toàn cảnh đổi khác khí hậu. Hiệu quả tích cực của những khu công trình nghiên cứu cơ bản và nâng cao là rất rõ, tuy nhiên rất tiếc những khu công trình như vậy gửi đăng công bố trên những tạp chí khoa học ngày càng ít. Thay vào đó, nhiều hiệu quả nghiên cứu gửi đăng trên những tạp chí khoa học chỉ để “ trả bài ” .

Ngày càng có ít công trình nghiên cứu có chất lượng, chuyên sâu được công bố. Ảnh: TL. Ngày càng có ít khu công trình nghiên cứu có chất lượng, sâu xa được công bố. Ảnh : TL. ” Trả bài ” ở đây hoàn toàn có thể là để kịp quy trình tiến độ nghiệm thu sát hoạch đề tài nhằm mục đích Giao hàng việc … “ giải ngân cho vay ”, hoặc hoàn

Thực tế, đã có rất nhiều bài báo khoa học gửi đăng nhưng thường hiệu quả không có gì mới, thậm chí còn có những nghiên cứu mà trước đó đã được kiến thiết xây dựng thành tiến trình, quy chuẩn … Có những tác dụng nghiên cứu mới chỉ ở diện hẹp với quy mô “ chậu, vại ” trong nhà lưới, tuy nhiên cũng đã gửi công bố.

thành tiềm năng thi đua để bình bầu cuối năm. Nhiều cơ sở nghiên cứu giảng dạy ( viện, trường ) thường giao chỉ tiêu thi đua hàng năm là phải có bài báo đăng trên những tạp chí khoa học. ” Trả bài ” ở đây còn hoàn toàn có thể nhằm mục đích tích điểm làm hồ sơ phong học hàm giáo sư, phó giáo sư. Và thậm chí còn tới đây, nếu rào cản về pháp luật bài báo đăng trên tạp chí quốc tế ( tiêu chuẩn ISI, Scopus ) so với những nghiên cứu sinh được tháo gỡ thì hoàn toàn có thể tất cả chúng ta lại có những khu công trình nghiên cứu theo kiểu để ship hàng “ trả bài ” cho những hội đồng chấm luận án tiến sỹ. Những hiệu quả nghiên cứu về những giải pháp kỹ thuật canh tác ( chính sách bón phân, tưới, tỷ lệ gieo trồng … ) ; nhìn nhận sinh trưởng, tăng trưởng của một đối tượng người tiêu dùng cây con nào đó mặc dầu mới qua thời hạn nghiên cứu ngắn ( đa phần là hiệu quả của một vụ ) cũng đã đưa ra Tóm lại và công bố thành công trình. Nhiều khu công trình gửi đăng với tiêu đề như : Đánh giá tình hình … và giải pháp khắc phục ; Điều tra khảo sát … ; Đánh giá tình hình … tính học thuật không cao, thậm chí còn còn sử dụng nhiều số liệu quá cũ cách thời gian công bố trước đó 10 đến 20 năm, thế thì đâu còn là thực trạng nữa ? Cần có những cơ chế linh hoạt nhằm cho phép nối dài các đề tài nghiên cứu tới kết quả cuối cùng. Ảnh: TL. Cần có những chính sách linh động nhằm mục đích được cho phép nối dài những đề tài nghiên cứu tới hiệu quả sau cuối. Ảnh : TL. Có lẽ để thay cho những đề tài nghiên cứu kiểu như vậy, cần những đề tài nghiên cứu về hiệu suất cao của những tác dụng nghiên cứu, những mẫu sản phẩm khoa học công nghệ tiên tiến khi đã được chuyển giao vào thực tiễn sản xuất và đời sống, như vậy sẽ thiết thực hơn. Bên cạnh đó, cũng có những nghiên cứu khi tiến hành rất chuyên nghiệp, khoa học và tác dụng đạt được tuy mới chỉ là trong bước đầu nhưng rất đáng khuyến khích. Song những hiệu quả này cũng chỉ dừng lại ở hiệu quả khởi đầu, vì muốn tăng trưởng tiếp thì lại gặp phải yếu tố muôn thuở, đó là “ tiền đâu ” ? Và những hiệu quả này chắc như đinh lại được xếp vào “ ngăn kéo ”. Xin lấy ví dụ, có những tác dụng nghiên cứu đã tuyển chọn, phân lập, thậm chí còn cho giải trình tự gen và định danh được những chủng, loài vi sinh vật có ích trong phòng trừ dịch bệnh, kích thích sinh trưởng cây xanh, phân giải những chất dinh dưỡng khó tan trong đất và góp thêm phần tái tạo đất, giải quyết và xử lý ô nhiễm môi trường tự nhiên … Những tác dụng này nếu được liên tục góp vốn đầu tư nghiên cứu tăng trưởng thành những chế phẩm, mẫu sản phẩm khoa học sẽ mang lại hiệu suất cao rất thiết thực và bảo đảm an toàn cho sản xuất và đời sống. Có thể nói những hoạt động giải trí nghiên cứu khoa học như vậy vẫn còn dẫn chứng là ở đâu đó vẫn có những bài báo gửi đăng.

Còn ít công trình nghiên cứu phục vụ nhu cầu cấp thiết được công bố

Xin đơn cử ví dụ, lâu nay tất cả chúng ta hay nói đến cụm từ “ Nâng cao chuỗi giá trị sản xuất nông sản ”. Song, một trong những yếu tố chính trong chuỗi giá trị đó là người sản xuất lại ít được chăm sóc. Đối với người sản xuất, cần có những nghiên cứu về chính sách, chủ trương sao cho hoàn toàn có thể nâng cao được thu nhập cho họ, vì trong cả chuỗi giá trị đó họ luôn là người chịu thiệt thòi và có thu nhập thấp nhất.

Để nâng cao hiệu quả kinh tế của chuỗi giá trị nông sản, yếu tố hết sức quan trọng là nâng cao giá trị gia tăng của các sản phẩm nông sản thông qua nghiên cứu, áp dụng công nghệ trong bảo quản và chế biến.

Bên cạnh đó là nhiều triệu tấn phế phụ phẩm nông, lâm nghiệp, thủy hải sản thải ra hàng năm nếu được qua chế biến sẽ góp thêm phần nâng cao giá trị lên rất nhiều thay vì bị vứt bỏ, vừa gây tiêu tốn lãng phí và tác động ảnh hưởng đến thiên nhiên và môi trường như lúc bấy giờ. Ý nghĩa thiết thực như vậy, tuy nhiên rất tiếc vẫn còn ít những khu công trình nghiên cứu công phu, chuyên nghiệp và bài bản, phân phối nhu yếu của sản xuất và đời sống được công bố.

PHẠM HÀ THÁI

( Tổng biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn )