Cách đo EC kiểm tra độ nhiễm mặn của đất nông nghiệp

1. Khái niệm về đất nhiễm mặn.

Đất nhiễm mặn từ quan điểm nông nghiệp, là đất đó có sống sót những loại muối hòa tan ở một nồng độ cao hơn thông thường, gây ảnh hưởng tác động xấu đến cây cối .

Hiện nay, để đánh giá độ mặn của đất, trên thế giới người ta dùng đại lượng EC là độ dẫn điện của đất,

có đơn vị là dS/m (1dS/m = 0,64‰).

Đất mặn là những loại đất có độ dẫn điện > 4 dS / m ở 25 oC ( Richards 1954 ) tương tự với nồng độ muối hòa tan khoảng chừng 2,56 ‰ ( cách tính thường thì tại Nước Ta ) .Các loại muối hòa tan muối phổ cập nhất lúc bấy giờ trong đất mặn là clorua và sunphát canxi, natri và magiê. Nitrat hoàn toàn có thể xuất hiện với số lượng hiếm. Natri và Clorua là những ion chiếm tỉ lệ nhiều nhất trong những loại đât mặn. Nhiều đất mặn có chứa lượng đáng kể của thạch cao [ 4C aSO. 2H2 O ] .Ngoài ra, còn có một định nghĩa được sử dụng thông dụng hơn về đất mặn : là đất chứa nhiều muối hòa tan ( 1 – 1,5 % hoặc hơn ). Những loại muối tan thường gặp trong đất là NaCl, Na2SO ¬ 4, CaCl2, CaSO4, MgCl2, NaHCO3 … Những loại muối này có nguồn gốc khác nhau ( nguồn gốc lục địa, nguồn gốc biển, nguồn gốc sinh vật … ), nhưng nguồn gốc nguyên thủy của chúng là từ những thành phần khoáng của đá núi lửa. Trong quy trình phong hóa đá, những muối này bị hòa tan chuyển dời tập trung chuyên sâu ở những dạng đất trũng không thoát nước .

2. Nguyên nhân hình thành đất mặn:

Nguyên nhân làm đất bị mặn hóa có rất nhiều nhưng nếu tổng hợp những nguyên do lớn làm cho đất mặn thì ta hoàn toàn có thể thuận tiện thấy rằng có hai nguyên do lớn, đó là :– Nguyên nhân khách quan : do những quy trình, tiến trình xảy ra trong tự nhiên, không có sự ảnh hưởng tác động của con người .Đất bị nhiễm mặn do sự tích tụ quá mức thông thường của những loại muối hòa tan trong đất. Các muối này hầu hết là muối của những ion Cl ¬ -, SO42 -, Ca2 +, Mg2 +, K +, Na + … Do vậy mà những vùng đất mặn thường là những vùng đất ích bị tác động ảnh hưởng rửa trôi của mưa … như những vùng ít mưa, những vùng khô hạn và bán khô hạn, đất ngày một tích tụ nhiều muối và đất bị mặn hóa. Ở nước ta, đất mặn lại có nguyên do là đất nhiễm mặn từ biển, bị nước biển xâm thực … nước biển theo những đường sông, nước ngầm vào sâu trong trong nước …– Nguyên nhân chủ quan : do quy trình sống, canh tác cuả con người gây tác động ảnh hưởng đến những đặc thù tự nhiên của đất .Ngoài việc tích tụ trong đất do những tiến trình tự nhiên, muối cũng hoàn toàn có thể được tích tụ do tưới tiêu không hợp lý của con người trong quy trình canh tác. Vì nước tưới thường là nước lấy trực tiếp từ những sông … Nước này thường chứa một lượng muối khoáng lớn ( do nhận được từ những vùng đất khác nhau mà nó chảy qua ). Khi tưới, vì một lí do nào đó, hoặc do tưới quá nhiều, lượng muối này không đươc cây xanh sử dụng hết, lại không bị rửa trôi đi nơi khác, nó sẽ tích lại … và ngày càng làm cho đất bị nhiễm mặn .Việc con người sử dụng nước đầu nguồn quá mức làm cho mực nước ở những sông thấp xuống, điều này cũng là nguyên do làm cho đất bị nhiễm mặn do nước biển xâm lấn sâu vào trong trong nước .

3. Các loại đất mặn và ảnh hưởng của chúng đến cây trồng:

Để xác đinh được độ ec trong đất chúng phải sử dụng bút đo EC đất

Máy đo EC đất của Dungcunongnghiep. vn

Bảng 1. Các loại đất mặn ( phân theo nồng độ ) và tác động ảnh hưởng so với cây xanh ( Nguồn : Utah State University )Tùy từng loại cây xanh khác nhau mà có năng lực chống chịu mặn khác nhau, thường được bộc lộ qua chỉ tiêu ngưỡng chịu mặn, là giá trị mà tại đó, cây cối khởi đầu bị thiệt hại hiệu suất. Khả năng chịu mặn của 1 số ít loại cây được bộc lộ qua bảng sau :Bảng 2. Khả năng chịu mặn một số ít loại cây cối ( Nguồn : FAO, 2012 )

4. Các biện pháp cải tạo đất nhiễm mặn:

– Biện pháp thủy lợi:
Rửa mặn bằng nước mưa hay nước tưới là con đường để loại bỏ muối thừa ra khỏi đất. Phương pháp này sẽ có hiệu quả nếu việc tiêu nước thuận lợi vì nó sẽ hạ thấp mực nước ngầm và loại bỏ các muối khỏi các vị trí chứa nhiều muối. Để thực hiện có hiệu quả biện pháp này cẩn xây dựng hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh để đưa nước vào các cánh đồng để rửa mặn và tiêu nước đi. Việc rửa mặn sẽ được tiến hành trong nhiều mùa, tùy theo điều kiện về nguồn nước ngọt có sẵn. Song song với việc rửa mặn cần tiến hành tiêu nước ngầm, hạ thấp mực nước ngầm dưới mức cho phép. Ngoài ra, còn đắp đê ngăn nước biển, xây dựng hệ thống mương máng tưới, tiêu hợp lý. Nhằm không cho nước biển do hoạt động thủy triều và sóng biển tràn vào.

– Biện pháp canh tác :Sử dụng kỹ thuật canh tác thích hợp như cày sâu không lật, xới nhiều lần, cắt đứt mao quản làm cho muối không bốc lên mặt ruộng .

Cải tạo đất bằng luân canh cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Trên các vùng đất mặn vùng sát biển nhất thì nuôi trồng thủy sản, tiếp theo là trồng cói và các cây chịu mặn, trong cùng là trồng lúa. Từ thực tiễn luân canh cơ cấu cây trồng vật nuôi ở các tỉnh ven biển miền Bắc người ta đã đút kết kinh nghiệm: “lúa lấn cói, cói lấn cá, cá lấn biển”.

– Biện pháp sinh học:
Chọn và lai tạo các loại cây trồng, các giống cây chịu mặn, điều tra, nghiên cứu và đề xuất các hệ thống cây trồng, vật nuôi thích hợp trên vùng đất nhiễm mặn. Trồng rừng trên đất mặn, bảo vệ rừng ngập mặn và các hệ sinh thái rừng ngập mặn.

– Biện pháp bón vôi:
Khi bón vôi vào đất, cation Ca2+ tham gia phản ứng trao đổi theo phương trình:
Giải phóng Na+ ra khỏi keo đất tạo thuận lợi cho việc rửa mặn, tháo nước ngọt vào rữa mặn, bổ sung chất hữu cơ. Sau khi bón vôi cho đất chúng ta nên bón thêm phân xanh, phân hữu cơ có tác dụng làm tăng lượng mùn cho đất, giúp vi sinh vật phát triển, giúp đất tươi xốp, giảm tỉ lệ sét, tăng tỷ lệ hạt limon, hạt keo.

PHÒNG NÔNG NGHIỆP
(Nguyễn Văn Đức Tiến & Võ Nhất Sinh)