Cần định hình loại nhà ở cho công nhân khu công nghiệp


Linh Nguyên   –  
Chủ nhật, 26/12/2021 16 : 00 ( GMT + 7 )

Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhà ở tiếp tục là vấn đề bức thiết đối với công nhân, lao động đặc biệt là ở khu công nghiệp, khi mới chỉ đáp ứng được khoảng hơn 30% nhu cầu. Một bộ phận lớn công nhân, lao động nhập cư phải thuê nhà trọ dân sinh với điều kiện sinh hoạt không đảm bảo. Tuy nhiên, từ thực tế cũng có thể thấy một vấn đề nữa là việc định hình loại nhà ở theo nhu cầu của công nhân chưa được rõ.

Cần định hình loại nhà ở cho công nhân khu công nghiệp
Khu nhà trọ công nhân tại khu công nhân bắc Thăng Long. Ảnh: Hải Nguyễn

Loại nhà ở nào phù hợp? 

Chị Nguyễn Thị Lan, từ Nghệ An ra Thành Phố Hà Nội. Đầu tiên chị làm cho một Công ty tại khu công nghiệp Thạch Thất. Quá trình thao tác, chị Lan gặp người bạn đời tri kỷ cũng là công nhân tại khu công nghiệp Thạch Thất. Hai người nên vợ nên chồng. Khi sinh con đầu lòng, vợ chồng chị Lan cũng nghĩ tới việc mua một căn nhà nhỏ gần nơi thao tác để không thay đổi. Số tiền mái ấm gia đình hai bên tương hỗ cộng với tiền chắt chiu nhiều năm thao tác và vay ngân hàng nhà nước, mái ấm gia đình chị Lan hoàn toàn có thể mua một ngôi nhà cấp 4 ở khu vực thuộc “ vùng sâu ” của huyện. Nhưng rồi, chị Lan lại chuyển việc làm sang khu công nghiệp Thăng Long. Kế hoạch mua nhà phải tạm dừng. Cả nhà chuyển sang thuê nhà trọ tại Đông Anh. Cho đến nay, sau một thời hạn xem xét, mái ấm gia đình chị Lan quyết định hành động liên tục ở trọ vì tâm lý hoàn toàn có thể đổi khác khu vực thao tác .Cùng là người lao động di cư, chị Lê Thu Bình từ Tuyên Quang xuống TP.HN làm cho một Công ty may ở khu công nghiệp Phú Nghĩa. Chị Bình đã có nhà ở quê và xác lập sau một thời hạn thao tác ở TP.HN, khi có một số tiền nhất định sẽ trở về quê sinh sống. Vì vậy, chị chỉ chọn thuê nhà trọ với giá thấp nhất để tiết kiệm ngân sách và chi phí tiền. Những người chị Bình khá nhiều vì tâm ý chung của người lao động di cư là đến những khu công nghiệp – chế xuất thao tác, tích góp cho đời sống sau này ở quê .

Khi trao đổi với chúng tôi về vấn đề nhu cầu nhà ở của công nhân tại các khu công nghiệp – chế xuất, những người thực hiện Dự án Nâng cao vai trò của các tổ chức xã hội và công nhân (ECOW) do Liên minh Châu Âu (EU) tài trợ kể lại câu chuyện một nam công nhân may – là đối tượng khảo sát của Dự án – còn độc thân, làm việc tại khu công chế xuất Tân Thuận (Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết ở anh ở trong ký túc xá dành cho công nhân. Tiền nhà, điện, nước hết 500.000 đồng/tháng. Bạn gái anh làm cùng Công ty nhưng ở trọ bên ngoài cùng chị gái thì được hỗ trợ 200.000 đồng/tháng theo chính sách cho những người không ở trong ký túc xá.

Thực tế, có khu công nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh, mặc dầu quy mô của nhà ở tại đây còn rất nhỏ so với nhu yếu của công nhân nhưng đã phân phối được chỗ ở cho công nhân với nhiều mô hình phòng, như phòng cho người đã có mái ấm gia đình, công nhân nữ độc thân, công nhân nam độc thân. Đây là điều rất thuận tiện cho công nhân bởi nhiều khu ký túc xá của doanh nghiệp chỉ cung ứng chỗ ở cho công nhân độc thân. Một số doanh nghiệp trong khu công nghiệp đã thuê lại những tòa nhà trong khu ký túc xá và cho công nhân thuê với mức giá hài hòa và hợp lý và thấp hơn rất nhiều so với những nhà trọ ở bên ngoài. Tuy nhiên, công nhân chỉ hoàn toàn có thể ở đó một mình mà không hề ở cùng bè bạn hoặc người thân trong gia đình nếu người đó không phải là công nhân của doanh nghiệp .Phân tích về nhu yếu nhà ở của công nhân đang thao tác tại nhiều khu công nghiệp – chế xuất, TS. Đỗ Tá Khánh – Giám đốc Dự án ECOW đặt yếu tố những cơ quan quản trị nói nhiều đến việc phải kiến thiết xây dựng nhiều nhà cho công nhân nhưng việc định hình loại nhà ở thế nào vẫn chưa được làm rõ. Nghiên cứu cho thấy, công nhân di cư có nhu yếu về nhà ở là nhu yếu trong thực tiễn. Tuy nhiên, liệu họ có định cư tại nơi thao tác hay không ? Đa số công nhân đều đã có nhà ở quê hoặc được thừa kế nhà ở quê. Họ cũng không rõ về tương lai việc làm của họ trong khu công nghiệp – chế xuất .Các cuộc phỏng vấn cho thấy, đa phần công nhân vấn đáp sẽ về quê sau khi không còn thao tác ở khu công nghiêp – chế xuất nữa. Đa số họ cũng thường gửi tiền tiết kiệm ngân sách và chi phí về quê để mua đất, kiến thiết xây dựng / sửa nhà cửa. Trong số trên 3.000 công nhân tại 9 khu công nghiệp được phỏng vấn trực tiếp thì tỉ lệ công nhân gửi tiền về quê chiếm 64,4 % và tỉ lệ hiện có nhà ở quê cũng tương tự, chiếm 64,2 % ; 35,8 % công nhân còn lại chưa có nhà ở quê. Dù có nhà ở quê hay không thì đa phần công nhân khẳng định chắc chắn chưa có dự tính mua nhà ( chiếm 80 % ). Chỉ có 20 % có dự tính sẽ mua nhà ở nơi đang thao tác hoặc một nơi khác. Có rất nhiều nguyên do khiến công nhân không lựa chọn mua nhà ở nơi đang thao tác hay một nơi khác. Đầu tiên phải kể tới là rào cản về kinh tế tài chính. Hầu hết những khu vực có khu công nghiệp – chế xuất đều là những khu vực có giá nhà đất đã rất cao và việc hoàn toàn có thể mua được một ngôi nhà hoặc một căn hộ chung cư cao cấp nhà ở là chuyện không thuận tiện với hầu hết công nhân. Một góc nhìn khác quan trọng không kém là rất nhiều công nhân chưa xác lập được tương lai, hoặc nếu có, họ lựa chọn quay trở về quê nhà, nơi họ có người thân trong gia đình và, trong nhiều trường hợp, họ được thừa kế nhà từ cha mẹ của họ .

Xây dựng nhà ở công nhân tại các khu công nghiệp, khu chế xuất

Năm 2021, Tổng Liên đoàn Lao động Nước Ta phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức triển khai Hội nghị về một số ít nội dung tương quan đến việc thiết kế xây dựng nhà ở công nhân tại những khu công nghiệp, khu công nghiệp, tổ chức triển khai khảo sát tại một số ít địa phương, từ đó đề xuất kiến nghị Quốc hội, nhà nước theo thẩm quyền sửa đổi, bổ trợ những pháp luật pháp lý tương quan đến chủ trương nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp tại Luật Nhà ở năm trước và pháp lý khác tương quan, trọng tâm là chính sách chủ trương về quy hoạch quỹ đất, lựa chọn chủ góp vốn đầu tư ; chính sách tặng thêm khuyến khích tăng trưởng nhà ở cho công nhân, người lao động trong khu công nghiệp …Liên quan đến việc góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng nhà ở cho công nhân tại những khu công nghiệp – chế xuất, cũng cần cần thiết kế xây dựng quy chuẩn về phòng trọ công nhân để khắc phục tình trạnghiện tại nhiều địa phương, dân cư gần khu công nghiệp thiết kế xây dựng những dãy nhà trọ tồi tàn, tạm bợ – để giảm giá tiền kiến thiết xây dựng – nhằm mục đích lôi cuốn công nhân thuê với giá rẻ. Ở trong những phòng trọ như vậy không hề bảo vệ về hoạt động và sinh hoạt, sức khoẻ cho công nhân .Đối với những công nhân đang ở trong những khu nhà trọ, những cấp Công đoàn trong cả nước cũng đã nỗ lực cùng địa phương hoạt động chủ nhà trọ giảm giá thuê để công nhân bớt khó khăn vất vả trong đợt dịch COVID-19. Đơn cử như Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở Thành Phố Hà Nội đã phối hợp với chính quyền sở tại và công an địa phương tuyên truyền, hoạt động 1.650 chủ nhà trọ miễn, giảm tiền thuê từ 30-100 % cho công nhân lao động với số tiền lên đến hàng chục tỉ đồng.