Hàng nghìn tỷ đồng ‘nghẽn’ trong Quỹ phát triển khoa học công nghệ

Hàng chục nghìn tỷ đồng nằm trong Quỹ do doanh nghiệp trích lập để tăng trưởng khoa học công nghệ nhưng không hề tiêu do vướng chính sách kinh tế tài chính .Từ năm năm nay, những Bộ Khoa học và công nghệ, Tài chính phát hành Thông tư liên tịch hướng dẫn số 12 hướng dẫn về nội dung chi và quản trị ” Quỹ tăng trưởng khoa học và công nghệ ” ( Quỹ ) của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhà nước phải trích lập từ 3-10 % thu nhập chịu thuế phát sinh trong năm để xây dựng Quỹ. Đối với những doanh nghiệp khác hoàn toàn có thể tự quyết định hành động mức tiền trích lập nhưng không quá 10 % thu nhập trước kỳ tính thuế .Số tiền trích để lập Quỹ, doanh nghiệp không phải đóng thuế và được phép sử dụng cho hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu khoa học, tăng trưởng công nghệ ( R&D ) của doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau thời hạn tiến hành, nhiều doanh nghiệp gặp khó trong việc sử dụng nguồn vốn này .

Tại diễn đàn đối thoại cấp cao trong khuôn khổ Techfest 2021 tổ chức hôm 14/12, ông Lê Song Lai, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) nói về điểm nghẽn tài chính khiến doanh nghiệp khó đổi mới sáng tạo. Lý do là tiền đã trích nhưng trình tự, thủ tục giải ngân và nội dung chi của Quỹ này rất khó khăn.

Ông Lê Song Lai nói về những điểm nghẽn tài chính khiến doanh nghiệp khó đổi mới sáng tạo. Ảnh: Gia ChínhÔng Lê Song Lai nói về những điểm nghẽn kinh tế tài chính khiến doanh nghiệp khó thay đổi phát minh sáng tạo. Ảnh : Gia ChínhTheo tiến sỹ Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục tăng trưởng thị trường khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, định mức, nội dung chi cho R&D phải thực thi theo trách nhiệm nghiên cứu và điều tra của nhà nước, giống như những trách nhiệm sử dụng ngân sách. Do đó, mức chi này không sát với ngân sách của thị trường, đặc biệt quan trọng là ngân sách thuê chuyên viên trong và ngoài nước, không cung ứng được nhu yếu của doanh nghiệp .Trong khi đó, doanh nghiệp cần phải thuê những viện, trường, thậm chí còn cả tổ chức triển khai quốc tế để điều tra và nghiên cứu tăng trưởng, rồi mới kinh doanh thương mại hóa. ” Thế nhưng họ không hề sử dụng được tiền từ Quỹ, do những lao lý không được cho phép “, ông Quất nói .Ở góc nhìn những viện, trường muốn lập doanh nghiệp khởi xướng, sử dụng công nghệ, nhân lực, gia tài trí tuệ của mình, họ cần tiền nhưng doanh nghiệp lại không hề sử dụng Quỹ để góp vốn. Nhiều vườn ươm, tổ chức triển khai ươm tạo thôi thúc kinh doanh thương mại có dự án Bất Động Sản, muốn hợp tác với những doanh nghiệp khởi nghiệp cũng không hề gọi được vốn từ Quỹ. Do vậy, nguồn vốn không khai thông được từ doanh nghiệp sang viện, trường hoặc từ doanh nghiệp sang vườn ươm .” Điều này dẫn đến một bên có trí tuệ, nhân lực và ý tưởng sáng tạo phát minh sáng tạo, một bên có tiền, có nhu yếu công nghệ, lại không hề gặp nhau, không phối hợp được với nhau “, ông Quất nói với VnExpress .Theo thông kê, tiến trình 2011 – 2019, số lượng doanh nghiệp trích lập Quỹ tăng trưởng khoa học công nghệ chỉ chiếm khoảng chừng một phần nghìn. Trong số này, có đến 80 % doanh nghiệp không sử dụng Quỹ. Trong quy trình tiến độ này, Quỹ đã trích lập được 22.000 tỷ đồng, trong đó 16.000 tỷ đồng đến từ 10 doanh nghiệp, tập đoàn lớn lớn. Trong số này tỷ suất sử dụng vốn của Quỹ chỉ chiếm khoảng chừng 30 % .Theo ông Lai, số lượng nói lên khoảng cách nhất định giữa tiềm năng trích lập quỹ với nhu yếu thực tiễn. ” Chúng tôi mong ước có chính sách chủ trương tháo gỡ để giải phóng nguồn lực đang tồn dư ở Quỹ này “, ông Lai nói .Viettel là doanh nghiệp sử dụng Quỹ phát triển khoa học công nghệ lớn nhất trong những năm qua. Trong ảnh là nhóm nghiên cứu sáng chế trạm thu phát gốc vô tuyến của Trung tâm vô tuyến băng thông rộng (Tổng Công ty Công nghiệp Công nghệ cao Viettel). Ảnh: HMViettel là doanh nghiệp sử dụng Quỹ tăng trưởng khoa học công nghệ lớn nhất trong những năm qua. Trong ảnh là nhóm nghiên cứu và điều tra sáng tạo trạm thu phát gốc vô tuyến của Trung tâm vô tuyến băng thông rộng ( Tổng Công ty Công nghiệp Công nghệ cao Viettel ). Ảnh : HM

Gỡ từ đâu?

Ông Lê Song Lai cho rằng, cần phải tháo gỡ về chính sách. Đầu tư vào khởi nghiệp thay đổi phát minh sáng tạo vốn nhiều rủi ro đáng tiếc, trong khi lao lý lúc bấy giờ nhu yếu những khoản góp vốn đầu tư của doanh nghiệp đều phải có lãi. Điều này là rất khó, trở thành rào cản để doanh nghiệp góp vốn đầu tư cho thay đổi phát minh sáng tạo .” Tôi đề xuất nhìn nhận hiệu suất cao sản xuất kinh doanh thương mại của doanh nghiệp nhà nước trên cơ sở hạng mục góp vốn đầu tư thay vì từng khoản góp vốn đầu tư. Hoặc là có chính sách được cho phép góp vốn đầu tư theo chỉ định, góp vốn đầu tư thực thi trách nhiệm chính trị xã hội không đặt ra trách nhiệm số 1 là phải bảo toàn vốn “, ông Lai nói .Một rào cản khác là những rườm rà trong tiến trình thủ tục để đánh giá và thẩm định, nhìn nhận, ra quyết định hành động góp vốn đầu tư, theo ông Lai. Đầu tư vào nghành nghề dịch vụ thay đổi phát minh sáng tạo, thời hạn là yếu tố quyết định hành động. Chậm ra thị trường ngày nào sẽ ảnh hưởng tác động đến hiệu suất cao góp vốn đầu tư ngày ấy. Trong khi đó, những thủ tục nhu yếu quá phức tạp, mất thời hạn. Để gỡ nút thắt này, phải có những lao lý thuận tiện, cởi mở hơn, giúp doanh nghiệp thuận tiện tiếp cận để góp vốn đầu tư .Với nguồn lực đã được tích góp trong nhiều năm, ông Lai cho rằng những doanh nghiệp nhà nước trọn vẹn hoàn toàn có thể làm tốt vai trò là bệ đỡ, vườn ươm cho hoạt động giải trí thay đổi phát minh sáng tạo khi những nút thắt này được tháo gỡ .Từ góc nhìn của cơ sở ươm tạo khởi nghiệp, ông Phạm Tuấn Hiệp, Giám đốc ươm tạo, BK Holdings cũng đống ý, những rào cản góp vốn đầu tư cho điều tra và nghiên cứu khoa học một phần nằm ở chính sách chủ trương. Việc những quỹ góp vốn đầu tư cho khoa học công nghệ không hề giải ngân cho vay được, bởi chính sách quản trị quỹ giống như quản trị ngân sách. ” Chỉ hoàn toàn có thể tháo gỡ khó khăn vất vả này bằng những pháp luật thả lỏng hơn, quản trị dựa trên hạng mục góp vốn đầu tư thay vì hiệu suất cao tính bằng tiền “, ông Hiệp nói .

Sẽ có mô hình thí điểm

Ông Phạm Hồng Quất cho rằng, nếu điểm nghẽn kinh tế tài chính này được tháo gỡ, những doanh nghiệp đã trích Quỹ hoàn toàn có thể dùng tiền góp vốn đầu tư vào vườn ươm, doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp khởi nguồn, thuê chuyên viên tốt từ những viện trường … Doanh nghiệp không cần phải tự điều tra và nghiên cứu tăng trưởng công nghệ mà hoàn toàn có thể đặt hàng viện, trường nghiên cứu và điều tra xử lý bài toán. Hoặc họ hoàn toàn có thể góp vốn đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp rồi mua lại loại sản phẩm đó .Khi nguồn vốn thông nòng, doanh nghiệp sẽ là nơi gọi vốn tiềm năng của startup. Doanh nghiệp lớn lúc này không chỉ là nhà đầu tư, họ còn là người mua, người dùng, là người thôi thúc lan rộng ra quy mô thị trường cho những startup. Khi đó hoàn toàn có thể tận dụng mạng lưới thị trường, đối tác chiến lược của doanh nghiệp lớn để tăng trưởng mẫu sản phẩm của doanh nghiệp khởi nghiệp phát minh sáng tạo .

“Startup không cần phải đi giới thiệu, quảng bá sản phẩm nữa mà có thể dựa vào tiềm lực sẵn có của doanh nghiệp lớn để phát triển sản phẩm. Thương hiệu của doanh nghiệp đã có sẵn giúp tăng khả năng mở rộng thị trường cho sản phẩm mới”, ông Quất nói và cho rằng, khi đó các doanh nghiệp nhận được giải pháp thông minh nhất, rẻ nhất, hiệu quả nhất mà không cần phải đầu tư nghiên cứu từ đầu.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với Bộ Tài chính và những bộ ngành tương quan để tháo gỡ khó khăn vất vả này. ” Trước mắt sẽ có chính sách thử nghiệm với SCIC trước, sau đó hoàn toàn có thể lan rộng ra ra những tập đoàn lớn có vốn nhà nước “, ông Quất cho biết .Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, mong ước của Bộ Khoa học và Công nghệ là tiền chi cho nghiên cứu và điều tra từ ngân sách Nhà nước chỉ chiếm một phần, còn hai phần là từ doanh nghiệp. Từ đó mới có nguồn lực mạnh để góp vốn đầu tư và tăng trưởng khoa học và công nghệ trong tương lai. ” Hy vọng tới đây, chính sách chủ trương tạo ra sự tiêu biểu vượt trội trong thay đổi phát minh sáng tạo tại doanh nghiệp “, Thứ trưởng Tùng nói.

Tô Hội