Hi vọng mới cứu cây lúa thoát nạn muỗi hành

Những năm gần đây, muỗi hành nổi lên như loại dịch hại mới trên cây lúa khiến nông dân khắp vùng trọng điểm trồng lúa ĐBSCL phải liên tục kêu cứu vì chưa có cách quản trị đối tượng người tiêu dùng này. Chưa có báo cáo giải trình chính thức về vụ hè thu nhưng tình hình sâu bệnh vụ đông xuân mới gần đây và nhiều niên vụ liền trước đó khiến vựa lúa ĐBSCL phải đứng ngồi không yên. Trong đó, việc xuống giống không hàng loạt giữa những tỉnh là một trong những nguyên do khiến bệnh lưu cửu và lây lan nhanh.

hi vong moi cuu cay lua thoat nan muoi hanh
KS Lê Trần Hoàng Vũ (trái) và nông dân Tư Xị trên cánh đồng cho năng suất tốt sau được phục hồi. Ảnh: N.V
” Hiện nay, nhiều nông dân trồng lúa còn sợ hãi về muỗi hành. Vì thế, giải pháp đâm nhánh này cần được phổ cập từng phần cho bà con nắm rõ để giúp tiết kiệm chi phí chi phí sản xuất và giữ hiệu suất vụ mùa ”.

PGS-TS Phạm Văn Kim – chuyên gia nông nghiệp, Trường Đại học Cần Thơ

Ông Nguyễn Văn Hiền – Trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV An Giang dẫn chứng, do vụ đông xuân 2017 – 2018 xuống giống trong điều kiện kèm theo lúa của vụ trước vẫn còn trên đồng, những loại dịch hại có nơi sinh sống, lưu tồn và thuận tiện lây nhiễm sang. Thực tế xuống giống không hàng loạt cũng tựa như ở vựa lúa tỉnh Đồng Tháp. Thời gian xuống giống ở tỉnh này khởi đầu từ giữa cuối năm 2017. Tuy nhiên, một số ít cách đồng thu hoạch lúa thu đông trễ nên đến đầu 2018 mới kết thúc xuống giống vụ đông xuân. Các đối tượng người tiêu dùng dịch hại có giảm so vụ năm trước nhưng riêng bệnh muỗi hành ( sâu năn ) tăng mạnh, hầu hết ở những huyện Tân Hồng, Tam Nông, Thanh Bình và Tháp Mười. Tổng diện tích nhiễm muỗi hành là gần 17.500 ha, mức độ nhiễm trung bình hơn 2.825 ha, còn lại đều bị nhiễm nặng. Nguyên nhân muỗi hành Open và gây hại cuối năm 2017 đến đầu năm 2018 do nhiệt độ cao. Đại diện Chi cục Trồng trọt và BVTV Đồng Tháp cho biết, trong từng ô bao, cánh đồng, khu vực ; việc xuống giống cũng không tập trung chuyên sâu, lê dài, xen kẽ, gối vụ tạo điều kiện kèm theo cho muỗi hành tăng trưởng và lây lan.

Bên cạnh đó, kỹ thuật canh tác chưa phù hợp cũng là một nguyên nhân khiến lúa bị nhiễm sâu bệnh. Do việc xuống giống muộn, đồng ruộng bị áp lực bọ trĩ, rầy nâu, sâu cuốn lá nên hầu hết các ruộng đều xử lý ít nhất 1 – 2 lần thuốc trừ sâu, ảnh hưởng đến thiên địch, tạo điều kiện cho muỗi hành gia tăng mật số.

“ Không ít nông dân có tập quán sử dụng thuốc Paclobutrazol với mục tiêu làm lùn lúa, cứng cây, chống ngã đổ nên khi muỗi hành tiến công thì dù có bổ trợ phân bón, cây vẫn khó hấp thu, phục sinh kém, mức nhiễm tăng ” – kỹ sư Vũ bổ trợ. Quan sát nhiều trường hợp, cây lúa bị ức chế sinh trưởng ở thân chính như ngộ độc thuốc cỏ …, cây lúa chét sẽ có khuynh hướng đâm nhánh để liên tục tăng trưởng. Bệnh muỗi hành cũng làm cho thân chính của cây lúa bị số lượng giới hạn sinh trưởng. Qua những nhiều thí nghiệm trong thực tiễn trên ruộng lúa để tìm giải pháp từ năm năm trước đến năm 2017, kỹ sư Lê Trần Hoàng Vũ hoàn thành xong và đã thành công xuất sắc trong bước đầu. Đây được xem là một trong những giải pháp giúp lúa nhiễm muỗi hành vẫn trổ bông. Giải thích ngắn gọn về thuyết đâm nhánh, kỹ sư Vũ cho biết, cách này phải xử lý được 2 yếu tố là tạo được thiên nhiên và môi trường khô ẩm cho ruộng lúa, hai là sử dụng loại dinh dưỡng đặc biệt quan trọng mới kích thích cây đâm nhánh thành công xuất sắc.

“Nếu thực hiện thuyết đâm nhánh cách thời điểm lúa trổ 15 ngày thì năng suất ruộng lúa bị nhiễm muỗi hành không quá khác biệt so với ruộng lúa bình thường, lợi nhuận canh tác vẫn rất cao” – kỹ sư Vũ nói.

Trên trong thực tiễn, cách làm này đã cứu được nhiều diện tích quy hoạnh lúa nhiễm muỗi hành ở những cánh đồng huyện Tân Hiệp ( Kiên Giang ), huyện Thoại Sơn ( An Giang ), huyện Hòn Đất ( Kiên Giang ) … Ông Tư Xị – nông dân làm ruộng ở huyện làm ruộng ở huyện Hòn Đất ( Kiên Giang ) kể mình canh tác 20 ha lúa Đài thơm 8 bị nhiễm muỗi hành trên 80 %. “ Sau khi cải tổ bằng thuyết đâm nhánh, thu hoạch doanh thu hơn 25 triệu đồng / ha. Năng suất không quá độc lạ với ruộng lúa thông thường ” – ông Xị kể. Theo Nguyên Vỹ / danviet.vn