Các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên: Nghiên cứu trường hợp sinh viên trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

TCCTThS. NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN (Khoa Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành)

TÓM TẮT:

Bài viết xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất các hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp kinh doanh của sinh viên. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có 5 yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, bao gồm: Đặc điểm tính cách; Chuẩn chủ quan; Nhận thức tính khả thi; Nguồn vốn; và Giáo dục khởi nghiệp.

Từ khóa: Yếu tố ảnh hưởng, ý định khởi nghiệp, sinh viên, TP. Hồ Chí Minh.

1. Đặt vấn đề

Hoạt động khởi nghiệp đang ngày càng có vai trò quan trọng so với sự tăng trưởng vững chắc ở nhiều vương quốc. Nhiều nghiên cứu đã chứng tỏ sự góp phần của những doanh nghiệp khởi nghiệp vào việc tăng trưởng kinh tế tài chính vương quốc, đặc biệt quan trọng trải qua việc tạo việc làm và tăng tính phong phú của nền kinh tế tài chính. Vì vậy, thôi thúc khởi nghiệp đã trở thành tiềm năng quan trọng trong kế hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính của nhiều vương quốc .

Tại Việt Nam, tinh thần doanh nhân và khởi nghiệp được nhân lên trong những năm gần đây, sau khi Chính phủ phát động phong trào khởi nghiệp và lấy năm 2016 là năm quốc gia khởi nghiệp. Nhiều trường đại học đã đưa giáo dục khởi nghiệp vào chương trình đào tạo, thậm chí xây dựng thành một ngành, chuyên ngành đào tạo. Tuy nhiên, tại TP. Hồ Chí Minh – nơi được xem là trung tâm kinh tế quan trọng của Việt Nam với hơn 80 trường đại học, cao đẳng nhưng số lượng và tỷ lệ sinh viên sau tốt nghiệp khởi nghiệp còn rất thấp. Đây chính là lý do để tác giả thực hiện nghiên cứu này, nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp của sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh.

2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu

Theo kim chỉ nan hành vi kế hoạch ( TPB ) của Ajzen ( 1991 ), dự tính khởi nghiệp kinh doanh thương mại chịu ảnh hưởng tác động bởi 3 yếu tố chính, gồm có : ( 1 ) Thái độ so với hành vi khởi nghiệp ; ( 2 ) Chuẩn chủ quan ; ( 3 ) Nhận thức tính khả thi. Trong đó thái độ so với hành vi khởi nghiệp, theo Luthje và Franke ( 2003 ) được lý giải bởi : nhu yếu thành đạt ; khuynh hướng đồng ý rủi ro đáng tiếc và quỹ tích trấn áp nội bộ ( gọi chung là đặc thù tính cách ) .
Ngoài những yếu tố trên, theo Luthje và Franke ( 2004 ), dự tính khởi nghiệp còn chịu tác động ảnh hưởng của những tác nhân từ bên ngoài đó là giáo dục khởi nghiệp. Nghiên cứu của Arenus và Minniti ( 2005 ) cho thấy những cá thể được huấn luyện và đào tạo chuyên nghiệp và bài bản sẽ có nhiều năng lực để theo đuổi những thời cơ kinh doanh thương mại. Bên cạnh đó, nghiên cứu của Amou và Alex ( năm trước ), Perera ( 2011 ), Phan Anh Tú và Giang Thị Cẩm Tiên ( năm ngoái ) cho thấy yếu tố nguồn vốn cũng là một trong những tác nhân quan trọng trong việc hiện thực hóa ý tưởng sáng tạo kinh doanh thương mại, được cho phép những bạn sinh viên tiến hành hoạt động giải trí kinh doanh thương mại vào trong thực tiễn. Hầu hết những bạn sinh viên đều sử dụng hỗ trợ vốn của cha mẹ và bạn bè, bạn hữu hoặc vay ngân hàng nhà nước trong quy trình tiến độ đầu khởi nghiệp. Trên cơ ở đó, tác giả yêu cầu 5 yếu tố ảnh hưởng tác động đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên, gồm có : Đặc điểm tính cách ; Chuẩn chủ quan ; Nhận thức tính khả thi ; Nguồn vốn ; và Giáo dục đào tạo khởi nghiệp .

Hình 1: Mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng ý định khởi nghiệp của sinh viên tại địa bàn TP. Hồ Chí Minh

Mô hình nghiên cứu

Đặc điểm tính cách : Theo Luthje và Franke ( 2003 ), đặc thù tính cách ảnh hưởng tác động đến dự tính khởi nghiệp trên 3 góc nhìn : Nhu cầu thành đạt phản ánh mong ước thành đạt của cá thể ; Quỹ tích trấn áp nội bộ phản ánh mức độ tự tin và quyền lực tối cao của cá thể trong vệc trấn áp những hành vi kinh doanh thương mại và hiệu quả của hành vi đó và Chấp nhận rủi ro đáng tiếc phản ánh sự chuẩn bị sẵn sàng đương đầu, gật đầu rủi ro đáng tiếc trong quy trình triển khai hành vi kinh doanh thương mại. Nghiên cứu Luthje và Franke ( 2003 ) ; Ambad và Damit ( năm nay ) đều chỉ ra đặc thù tính cách có tác động ảnh hưởng đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
H1 : Đặc điểm tính cách tác động ảnh hưởng cùng chiều đến dự tính khởi nghiệp kinh doanh thương mại của sinh viên
Chuẩn chủ quan : Là nhận thức về những áp lực đè nén từ phía xã hội biểu lộ sự ủng hộ, hay phản đối người có dự tính triển khai hành vi. Nó gồm có những ảnh hưởng tác động bên trong là quan điểm từ mái ấm gia đình, bạn hữu, đồng nghiệp và những ảnh hưởng tác động bên ngoài là những trào lưu xã hội. Nghiên cứu của Karali ( 2013 ) ; Ambad và Damit ( năm nay ) chỉ ra chuẩn chủ quan có ảnh hưởng tác động trực tiếp và tích cực đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
H2 : Chuẩn chủ quan tác động ảnh hưởng cùng chiều đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
Nhận thức tính khả thi : Là mức độ cá thể nhận thức về độ thuận tiện hay khó khăn vất vả ; có bị trấn áp, hạn chế hay không khi thực thi hành vi, là mức độ tự tin của một cá thể về năng lực thực thi những hành vi ( Ajzen, 2006 ). Trong nghiên cứu này là cảm nhận của cá thể về năng lực khởi nghiệp. Luthje và Franke ( 2004 ) ; Haris và tập sự ( năm nay ) đã chỉ ra yếu tố Nhận thức tính khả thi có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
H3 : Nhận thức tính khả thi tác động ảnh hưởng cùng chiều đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
Nguồn vốn : Là năng lực tiếp cận nguồn vốn góp vốn đầu tư cho sáng tạo độc đáo kinh doanh thương mại. Nếu tiếp cận nguồn kinh tế tài chính một cách thuận tiện sẽ làm tăng thời cơ khởi nghiệp của sinh viên. Nghiên cứu của Luthje và Franke ( 2004 ), Wongnaa và Seyram ( năm trước ), Haris và tập sự ( năm nay ) cho thấy yếu tố nguồn vốn có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
H4 : Nguồn vốn ảnh hưởng tác động cùng chiều với dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
Giáo dục đào tạo khởi nghiệp : Liên quan đến chương trình, những bài giảng ngoại khóa hoặc những khóa học cung ứng cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng và thái độ để theo đuổi sự nghiệp kinh doanh thương mại ( Clouse, 1990 ; Ekpoh và Edet, 2011 ; Ooi và tập sự, 2011 ). Ambad và Damit ( năm nay ) đã chứng tỏ giáo dục khởi nghiệp có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
H5 : Giáo dục đào tạo khởi nghiệp tác động ảnh hưởng cùng chiều với dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
Ngoài những yếu tố trên, nghiên cứu của Autio và tập sự ( 2001 ), Leong ( 2008 ) và một số ít nghiên cứu khác đã kiểm chứng có sự độc lạ về dự tính khởi nghiệp theo những đặc thù nhân khẩu học ( giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, mái ấm gia đình, khóa học kinh doanh thương mại, … ). Trong nghiên cứu này, tác giả đề xuất kiến nghị trong nghiên cứu và phân tích cần kiểm định thêm những yếu tố theo đặc thù giới tính .

3. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được triển khai qua 2 tiến trình :
– Phương pháp nghiên cứu định tính sử dụng kỹ thuật đàm đạo nhóm tập trung chuyên sâu với sự tham gia của 2 nhóm ( 1 nhóm cựu sinh viên đã khởi nghiệp năm đầu sau khi tốt nghiệp ; 1 nhóm sinh viên năm cuối có dự tính khởi nghiệp kinh doanh thương mại, mỗi nhóm 10 người ), nhằm mục đích thẩm định và đánh giá quy mô những yếu tố ảnh hưởng tác động đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên được đề xuất kiến nghị trong hình 1 và thang đo những yếu tố này .
– Phương pháp nghiên cứu định lượng được triển khai nhằm mục đích nhìn nhận độ an toàn và đáng tin cậy và giá trị của thang đo những khái niệm nghiên cứu ; kiểm định quy mô nghiên cứu và những giả thuyết nghiên cứu ; kiểm định sự độc lạ về mức độ tác động ảnh hưởng của những yếu tố theo những đặc thù nhân khẩu học của sinh viên. Mẫu được chọn theo chiêu thức chọn mẫu thuận tiện với kích cỡ n = 424 .

Bảng 1. Thông tin mẫu nghiên cứu

Thông tin mẫu nghiên cứu

4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu định tính khẳng định chắc chắn, những yếu tố tác động ảnh hưởng đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên trên địa phận TP. Hồ Chí Minh được nhóm tác giả đề xuất kiến nghị trên Hình 1 là những yếu tố chính tác động ảnh hưởng đến dự tính khởi nghiệp kinh doanh thương mại của sinh viên, đồng thời tăng trưởng thang đo những khái niệm nghiên cứu ( thang đo Likert 5 bậc ; 1 là trọn vẹn không chấp thuận đồng ý ; 5 là trọn vẹn chấp thuận đồng ý ) gồm 27 biến quan sát :

Bảng 2. Thang đo các khái niệm nghiên cứu ý định khởi nghiệp của sinh viên tại địa bàn TP. Hồ Chí Minh

ý định khởi nghiệp của sinh viên

Kết quả Cronbach’s Alpha, sau khi loại biến NTTKT6 (Tôi có đủ khả năng trở thành một doanh nhân thành đạt) của thang đo Nhận thức tính khả thi có tương quan biến tổng (= 0,263) không đạt yêu cầu (> 0,3), thang đo các khái niệm nghiên cứu đều đạt độ tin cậy (> 0,6). Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) các biến độc lập và biến phụ thuộc bằng phương pháp trích Principal components và phép quay Varimax cho thấy: 22 biến quan sát (còn lại) đo lường 5 yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp được rút trích vào 5 nhân tố nguyên gốc với hệ số KMO = 0,919 và Sig. = 0,000; phương sai trích = 63,146%, tại Eigenvalue = 1,112, đồng thời tất cả các biến đều có hệ số tải nhân tố đạt yêu cầu (> 0,5). Bên cạnh đó, 4 biến quan sát của thang đo biến phụ thuộc (ý định khởi nghiệp) được rút trích vào cùng một nhân tố với hệ số KMO = 0,8 và Sig = 0,000; phương sai trích = 70,896%, tại Eigenvalue = 2,996, đồng thời tất cả biến đều có hệ số tải nhân tố đạt yêu cầu (> 0,5). Chứng tỏ, EFA các biến độc lập và biến phụ thuộc là phù hợp và có thể sử dụng kết quả này cho phân tích hồi qui ở bước tiếp theo.

Bảng 3. Các thông số của mô hình hồi quy

Các thông số của mô hình hồi quy

Kết quả nghiên cứu và phân tích hồi qui thu được R2 kiểm soát và điều chỉnh = 0,616 ; giá trị kiểm định F = 90,733 với Sig = 0,000 ; những thông số hồi quy B và Beta đều > 0, những giá trị kiểm định t đều có ý nghĩa thống kê ( Bảng 3 ) ; hiệu quả kiểm tra những vi phạm giả định của quy mô hồi qui đều không bị vi phạm. Chứng tỏ :
– Mô hình hồi quy được Dự kiến tương thích với tài liệu thị trường và lý giải được 61,6 % sự biến thiên của dự tính khởi nghiệp của sinh viên .
– Đồng thời, mức độ tác động ảnh hưởng của những yếu tố ( trong điều kiện kèm theo những yếu tố khác không đổi ) đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh sắp xếp theo thứ tự từ cao xuống thấp là : Giáo dục đào tạo khởi nghiệp ( GDKN ) ; Nguồn vốn ( NV ) ; Đặc điểm tính cách ( DDTC ) ; Nhận thức tính khả thi ( NTTKT ) và Chuẩn chủ quan ( CCQ ) .
Kết quả kiểm định sự độc lạ về dự tính khởi nghiệp của sinh viên theo giới tính cho thấy, giá trị Sig của kiểm định Levene = 0,095 > 0,05 nên phương sai giữa hai giới tính giống nhau, nhưng Sig của kiểm định t = 0,000 < 0,05, nghĩa là có sự độc lạ về dự tính khởi nghiệp giữa sinh viên nam và sinh viên nữ. Từ tác dụng trên cho thấy, có sự độc lạ về dự tính khởi nghiệp giữa nhóm sinh viên nữ và nhóm sinh viên nam tại TP. Hồ Chí Minh, trong đó sinh viên nam ( Mean = 3,9660 ) có dự tính khởi nghiệp cao hơn nữ ( Mean = 3,5148 ). Sự độc lạ này hoàn toàn có thể do xuất phát từ đặc thù tính cách nam dám đương đầu sự rủi ro đáng tiếc cao hơn nữ .

5. Kết luận

Kết quả cho thấy cả 5 yếu tố trong quy mô triết lý đều có tác động ảnh hưởng đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh được sắp xếp theo trình tự mức độ quan trọng từ cao xuống thấp : Giáo dục đào tạo khởi nghiệp ; Nguồn vốn ; Đặc điểm tính cách ; Nhận thức tính khả thi và Chuẩn chủ quan. Ngoài ra, cũng đã tìm thấy có sự độc lạ có ý nghĩa thống kê về dự tính khởi nghiệp của sinh viên TP. Hồ Chí Minh theo giới tính .
Hạn chế của nghiên cứu này là chưa kiểm định được mối quan hệ tương tác giữa những yếu tố ảnh hưởng tác động đến dự tính khởi nghiệp của sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh. Để kiểm định mối quan hệ giữa những yếu tố trong quy mô nghiên cứu, nên sử dụng công cụ kiểm định quy mô cấu trúc tuyến tính SEM sẽ cho tác dụng nghiên cứu đúng mực cao hơn. Hơn nữa, do thời hạn triển khai nghiên cứu tương đối ngắn nên số lượng cỡ mẫu nghiên cứu chưa thật sự lớn, do vậy tính đại diện thay mặt cho toàn diện và tổng thể còn hạn chế. Các nghiên cứu trong tương lai hoàn toàn có thể ngày càng tăng cỡ mẫu quan sát cũng như xem xét thêm những yếu tố rào cản cản trở dự tính khởi nghiệp kinh doanh thương mại .

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

Tiếng Việt

[ 1 ] Phan Anh Tú và Giang Thị Cẩm Tiên ( năm ngoái ). Nghiên cứu những yếu tố tác động ảnh hưởng đến dự tính khởi sự doanh nghiệp : Trường hợp sinh viên Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh thương mại, Trường Đại học Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ, 38, 59 – 66 .

Tiếng Anh

[ 1 ] Ajzen, I. ( 1991 ). The theory of planned behavior. Orgnizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179 – 211 .
[ 2 ] Autio, E., Keeley, R. H., Klofsten, M., Parker, G. G. C. và Hay, M. ( 2001 ). Entrepreneurial Intent among Students in Scandinavia and in the USA. Enterprise và Innovation Management Studies, 2 ( 2 ), 145 – 160 .
[ 3 ] Fishbein, M., và Ajzen, I. ( 2010 ). Predicting and changing behavior : The reasoned action approach. New York : Psychology Press ( Taylor and Francis ) .
[ 4 ] Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. và Anderson, R. E. ( 2013 ). Multivariate data analysis, 7 th ed. Harlow : Pearson .
[ 5 ] Linan, F. và Chen, Y. – W. ( 2009 ). Development and Cross-Cultural Application of a Specific Instrument to Measure Entrepreneurial Intentions. Entrepreneurship : Theory và Practice, 33 ( 3 ), 593 – 617 .
[ 6 ] Linan, F., Rodríguez-Cohard, J. và Rueda-Cantuche, J. ( 2011 ). Factors affecting entrepreneurial intention levels : a role for education. International Entrepreneurship and Management Journal, 7 ( 2 ), 195 – 218 .
[ 7 ] Luthje, C. và Franke, N. ( 2003 ). The ‘ making ’ of an entrepreneur : Testing a Model of entrepreneurial intent among engineering students at MIT. R&D Management, 33 ( 2 ), 135 .
[ 8 ] Malebana, J. ( năm trước ). Entrepreneurial intentions of South African rural university students : A test of the theory of planned behaviour. Journal of economics and behavioral studies, 6 ( 2 ), 130 – 143 .

FACTORS AFFECTING THE ENTREPRENEURIAL

INTENTION OF STUDENTS:

THE CASE STUDY OF STUDENTS STUDYING

IN HO CHI MINH CITY

• Master. NGUYEN THI BICH LIEN

Faculty of Business Administration, Nguyen Tat Thanh University

ABSTRACT:

This study identifies the factors affecting student’s intention to start a new business in Ho Chi Minh City, thereby proposing policy implications to promote the entrepreneurship of students. This study’s findings show that there are 5 factors affecting the entrepreneurial intention of students in Ho Chi Minh City, including personality characteristics, standard subjective, awareness feasibility, capital and entrepreneurship education .

Keywords: Influencing factors, entrepreneurial intention, students, Ho Chi Minh City.

[Tạp chí Công Thương – Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 17, tháng 7 năm 2020]