Hương vị ẩm thực miền trung

Mảnh đất Miền Trung vốn cằn cỗi là thế và cũng không được vạn vật thiên nhiên ưu tiên như những vùng đất khác, chính thế cho nên, con người nơi đây luôn biết trân trọng và biến những sản vật tuyệt vời đó thành những món ăn mang những mùi vị rất riêng, mà ai đã một lần chiêm ngưỡng và thưởng thức nó sẽ không thể nào quên. Không phong phú như lối ẩm thực Bắc, cũng không được phồn thực như lối ẩm thực phía Nam, ẩm thực Miền Trung có một chiều sâu riêng, mang đậm nét truyền thống của một vùng đất lịch sự, nhẹ nhàng. Như tất cả chúng ta đã biết, văn hóa truyền thống ẩm thực là một phần văn hóa truyền thống nằm trong toàn diện và tổng thể, phức thể những đặc trưng diện mạo về vật chất, ý thức, tri thức, tình càm. khắc họa 1 số ít nét cơ bản, rực rỡ của một hội đồng, mái ấm gia đình, làng xóm, vùng miền, vương quốc … Nó chi phối không nhỏ trong cách ứng xử và tiếp xúc của hội đồng. Do đó, ẩm thực của dân cư miền Trung rất đa dạng và phong phú, mỗi địa phương đều có những đặc sản nổi tiếng riêng, mang đậm truyền thống đa dạng và phong phú và mùi vị của từng nơi .

 

Nhắc đến Quảng Nam người ta không hề không nhắc đến món Gà vườn Thơm Thảo đất Tam Kỳ hay món Cao lầu đặc trưng Phố Hội, món mì Quảng đậm đà phong vị, tô Cơm hến cay xé lòng, hay những bữa tiệc thanh cảnh của người Huế. Đó chính là nét đặc trưng trong ẩm thực của người Miền Trung. Nếu một lần đặt chân đến vùng đất nắng gió đầy khắc nghiệt này, bạn cũng đừng quên chiêm ngưỡng và thưởng thức một chút ít tình ấm cúng của con người nơi đây qua cách mà họ biểu lộ bằng những món ăn đậm đà, mê hoặc .Trước hết, ta sẽ nói tới ẩm thực xứ Huế – Cái nôi của ẩm thực miền Trung. Người dân Huế vốn nổi tiếng lịch sự, có lẽ rằng do đó mà họ tỏ ra rất sành điệu trong việc nhà hàng siêu thị, không riêng gì trong khâu chọn nguyên vật liệu mà còn cầu kỳ từ việc chế biến cho đến cách bày biện trang trí và chiêm ngưỡng và thưởng thức. Mỗi món ăn đều được nâng lên thành một tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật nổi tiếng và điệu đàng ta khi nào không hay .

Ở nơi đây, siêu thị nhà hàng cũng là một trong những mô hình văn hóa truyền thống vì vậy văn hóa truyền thống ẩm thực ở Huế được chia ra làm hai loại khác nhau đó là ẩm thực Cung đình và ẩm thực Dân gian. Ẩm thực Cung đình Huế là một trong những nét đặc trưng riêng của văn hóa truyền thống ẩm thực Miền Trung. Nó không chỉ nổi tiếng bởi cách trình diễn mà nó còn rực rỡ về hình thức. Những món ăn trong cung thời đó chỉ dành riêng cho vua chúa triều đình nhà Nguyễn ăn và rất cầu kì về phần chế biến cũng như cách trang trí. Vua ăn thì gọi là Ngự Thiện, dụng cụ ăn của vua gọi là đồ Ngự dụng, đội ship hàng vua ăn gọi là Đội Thượng Thiện .Mỗi bữa phải từ ba muơi năm đên năm mươi món, trong đó phải có một món thuộc bát trân như : Nem công, Chả phượng, Da tây ngưu, Bàn tay gấu, Gân nai, Yến sào … Và món nào đặc biệt quan trọng sẽ được liệt vào list rồi truyền tiếp sang đời sau, cứ thế, món ăn cung đình Huế trở nên nhiều mẫu mã và phong phú hơn .

Ẩm thực Dân gian Huế là cách chế biến món ăn theo nguyên tắc chế biến, trang trí và những thói quen nhà hàng rất riêng của người Huế và Một bữa ăn của người Huế như quy tụ đủ cả âm khí và dương khí, ngũ hành với sự hòa giải đến mức tự nhiên giữa đặc thù, mùi vị, sắc tố của những món ăn. Muốn mặn thì có vài chục vị ruốc, ngọt thì có một chuỗi những loại chè, béo thì có Bún bò, đắng thì có Cháo nấm tràm, cay thì dùng cơm hến, Sự đậm đà đó đã tạo nên hượng vị rất đặc trưng trong món ăn Huế .Những món ăn Huế dù là cao lương mỹ vị hay dân dã đơn sơ, đều làm cho ai đó một lần nếm qua phải xuýt xoa khen ngon đến mức “ ngậm mà nghe ”, để rồi lưu luyến mãi cái mùi vị khó quên ấy. Đặc biệt, người Huế cũng mê gia vị đến cực đoan. Ngoài màu sắc đẹp, đồ gia vị mang lại cho vị giác nỗi “ thống khổ ” của cái ngon. Và trong bè giao hương hàng trăm loại gia vị thì ớt vẫn là vị “ nhạc trưởng ” có chiếc mũ đỏ đầy điệu đàng .Người Nam – Bắc du lịch Cố đô vẫn cay tít với Huế từ bát bún bò điểm tâm buổi sáng. Rồi Bún hến, Cơm hến, cho đến nước chấm những lọai Bánh khoái, Bánh nâm, Bánh lọc … Tất cả đều cay. Đã có một lần tôi được chiêm ngưỡng và thưởng thức món Bánh đa hến … Cay thật đó ! Nhưng cái cay đó lại khác với vị cay của ngoài Bắc mà nó có một truyền thống, một sắc tố rất riêng của nơi đây. Tôi thầm nghĩ nó đã thêm vào sắc tố tím trong bản màu truyền thống cuội nguồn của văn hóa truyền thống Huế – một màu đỏ chói chang của ớt. Và như vậy, Huế sẽ tưng bừng hơn với màu tím vốn đằm thắm của mình. Nói đến đất Huế thơ mộng với những nét văn hóa truyền thống ẩm thực nhiều mẫu mã sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc tới ẩm thực chay xứ Huế .

Các món ăn chay ở Huế rất phong phúc, được chế biến cầu ký và ngon không kém món ăn mặn. Và cùng với những món ăn trong mái ấm gia đình, Huế còn có những món ăn đặc sản nổi tiếng như Bún bò, Giò heo mà nổi tiếng nhất là Bún Gia Hội. Đến với chợ Tuần Lại còn hàng chục loại bánh mặn, ngọt mà ai đã một lần nếm thử, hẳn không quên được món quà rực rỡ chốn Cựu kinh. Đó là loại bánh nổi tiếng gắn liền với những địa điểm : Bánh khoái Đông Ba, Bánh bèo Ngự Bình, Bánh canh Nam Phổ, Bánh ướt thit nướng Kim Long …Đặc biệt khi nhắc đến văn hóa truyền thống ẩm thực Huế ta cũng không hề không nhắc đến chè Huế. Ở Huế có tới mấy chục loại chè, có những loại chè mang nét sang trọng và quý phái của chốn Cung đình xưa như chè hạt sen, Chè long nhãn bọc hạt sen, Chè đậu ngự … Mỗi loại chè đều có mùi vị độc lạ nhưng đều có vị thơm ngon và rất mê hoặc đặc biệt quan trọng là món chè mang sắc tím Huế – chè khoai môn. Tất cả đã làm và hình thành lên một “ vương quốc chè ”. Chính những phong thái và mang truyền thống đó người Huế đã xem ẩm thực là nhân cách. Và Miền Trung chỉ không dừng lại ở đó mà còn có những truyền thống rất riêng của những vùng miền khác .Các nguyên vật liệu như Mạch nha, Đường phổi, Đường phèn đã giúp tôn vinh món chè hạt sen của người Huế thanh nhã. Một nét mê hoặc khác của Tỉnh Quảng Ngãi là những món ăn không giống bất kể ở vùng nào trên cả nước, đó là cá Bống sông Trà, Chim mía, Kẹo gương, Mạch nha, Đường phổi và Món Don … tổng thể rất đậm đà mùi vị của một miền quê .

Chỉ cần liệt kê ra thôi mà mỗi người tất cả chúng ta đã muốn một lần được về Miền Trung chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn vùng đất này. Tuy tôi là một người con gái Bắc, đã từng rất quen thuộc với tô Phở bò hay “ Canh rau muống ” “ Cà dầm tương ” nhưng khi được một lần đặt chân nên mảnh đất thân thương này thì khó lòng quên được những mùi vị ẩm thực đó. Mỗi vùng đất trên dải đất chữ S xinh xinh nằm nhát gan như cô gái xuân dậy thì bên ven bờ Thái Bình Dương ngoài những đặc thù chung, lại có lối ẩm thực riêng mang sắc thái và đặc trưng của vùng đất đó .Bên cạnh lối ẩm thực cầu kỳ mang tính Cung đình, nặng về lễ nghi lại có lối ẩm thực rất tầm trung, dung dị, đơn thuần. Có ẩm thực sang chảnh nhưng cũng có ẩm thực đường phố. Tuy nhiên không có nghĩa là ẩm thực đường phố kém giá trị, kém mê hoặc và ít ngon, ít bổ dưỡng hơn ẩm thực sang chảnh. Văn hóa ẩm thực Miển Trung hội tụ cả hai loại ẩm thực trên một cách hòa giải và tinh xảo. Nó không chỉ có ích so với ai muốn tìm hiểu và khám phá văn hóa truyền thống ẩm thực Việt nam và còn có ích với những ai chăm sóc đến Văn hóa Nước Ta( Theo : Viet Bao )