[Lịch sử Trung Quốc] Tần Thủy Hoàng – vị vua tàn bạo nhưng giỏi nhất
-
Nội Dung Chính
Tần Thủy Hoàng là ai ?
Tần Thủy Hoàng ( 秦始皇 Qínshǐhuáng ) ( 18 tháng 2 năm 259 TCN – 10 tháng 9 năm 210 TCN ), hay còn được gọi là Tần Thuỷ Tổ Võ Hoàng Đế, tên huý là Chính ( 政 Zhèng ), tính Doanh ( 嬴 Yíng ), thị Triệu ( 趙 Zhào ) hoặc Tần ( 秦 Qín ), là vị vua thứ 31 của nước Tần, đồng thời là nhà vua tiên phong thống nhất Trung Quốc sau khi hủy hoại sáu nước chư hầu, chấm hết thời kỳ Chiến Quốc vào năm 221 TCN. Ông lên ngôi vua của nước Tần vào năm 13 tuổi, và trở thành nhà vua vào năm 38 tuổi. Thay vì liên tục xưng vương như những vị vua thời nhà Thương và nhà Chu, để ghi lại mốc cho việc thống nhất Nước Trung Hoa, ông tự tạo ra một thương hiệu mới là “ Hoàng Đế ” ( 皇帝 Huángdì ) và tự gọi mình là Thủy Hoàng Đế ( 始皇帝 Shǐhuángdì ) – Hoàng đế tiên phong .
2. Ý nghĩa tên hiệu “ Tần Thủy Hoàng Đế ” :
- Chữ Thủy ( 始 ) có nghĩa là tiên phong. Người thừa kế sau đó sẽ được gọi tiếp là “ Nhị Thế ”, “ Tam Thế ” và như vậy cho đến muôn đời .
-
Chữ Hoàng Đế (皇帝) được lấy từ thần thoại Tam Hoàng Ngũ Đế (三皇五帝), nơi chữ này được trích ra. Bằng cách thêm vào một tiêu đề như vậy, Tần Thủy Hoàng hy vọng sẽ có sự thiêng liêng và uy tín của Hoàng Đế (皇帝) trước kia.
- Ngoài ra, chữ “ Hoàng ” ( 皇 ) có nghĩa là “ sáng ” hay “ lộng lẫy ” và “ tiếp tục nhất được sử dụng như thể một chữ chỉ thiên đường ” .
3. Những công trạng của Tần Thủy Hoàng
Tần Thủy Hoàng là người đã lưu lại sự khởi đầu quốc gia Nước Trung Hoa mà chỉ kết thúc với sự sụp đổ của nhà Thanh vào năm 1912. Sau khi thống nhất Nước Trung Hoa, ông và thừa tướng Lý Tư đã trải qua một loạt những cải cách lớn về kinh tế tài chính và chính trị, gồm có thiết lập mạng lưới hệ thống quan lại nắm quyền ở địa phương do triều đình chỉ định thay vì phân loại ban tước cho những quý tộc như trước kia, được cho phép nông dân chiếm hữu đất, thống nhất mạng lưới hệ thống đo lường và thống kê, tiền tệ, đi lại, đồng thời thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống lao lý ngặt nghèo. Ông đã triển khai nhiều kế hoạch lớn, gồm có việc kiến thiết xây dựng trường thành ở phương bắc, đặt nền móng cho Vạn Lý Trường Thành, kênh Linh Cừ, cung A Phòng, lăng mộ Tần Thủy Hoàng được bảo vệ bởi đội quân đất sét, với cái giá của rất nhiều mạng người. Để dập tắt những quan điểm trái chiều và áp đặt tư tưởng theo phe phái Pháp gia, ông đã cho đốt cháy nhiều cuốn sách và chôn sống nhiều học giả. Tần Thủy Hoàng trị vì 37 năm, trong đó xưng vương 25 năm, xưng đế 12 năm, qua đời vì bệnh vào năm 210 TCN ở tuổi 49 .
Vạn lý trường thành – khu công trình đồ sồ vĩ đại bắt nguồn từ Tần Thủy Hoàng
3.1 Quá trình Tần Thủy Hoàng Thống nhất Trung Quốc
Đến thời Chiến quốc, sau quy trình thôn tính lẫn nhau, ở Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên còn lại bảy nước lớn, gọi là Chiến Quốc Thất hùng, cùng một số ít nước nhỏ và nhà Đông Chu còn sống sót thoi thóp .
Tần vương Chính kế ngôi vào quá trình cuối của Chiến Quốc, lúc đó thế lực của Tần đã rất mạnh, tập hợp nhiều nhân tài. Tần vương Chính bên trong dùng Úy Liêu, Lý Tư bày mưu kế, bên ngoài dùng những tướng tài như Vương Tiễn, Vương Bí, Mông Ngao, Mông Vũ, Mông Điềm, Lý Tín làm tướng đánh dẹp những nước .
Năm 230 TCN, Doanh Chính ( Tần Thủy Hoàng ) phát động những chiến dịch sau cuối của thời Chiến Quốc để lần lượt chiếm lấy từng nước .
Năm 230 TCN, Tần xuất quân đánh Hàn. Hàn từng bị Tần vượt mặt nhiều lần, lại là nước nhỏ yếu nhất trong 7 nước, nên là nước tiên phong bị diệt. Hàn vương An sợ hãi, vội thu hết sổ sách, địa đồ trong nước sang đầu hàng nộp đất. Tần vương đặt đất đai còn lại của nước Hàn làm Q. Dĩnh Xuyên .
Lãnh thổ nước Tần thời Tần Thủy Hoàng
Năm 229 TCN, Tần vương ra lệnh điều quân lên đánh Triệu. Tướng Triệu khi đó là Lý Mục đẩy lui được quân Tần. Tần vương bèn dùng kế ly gián, sai người đút lót cho gian thần nước Triệu là Quách Khai, xúi Quách Khai nói rằng Lý Mục đang có thủ đoạn tạo phản. Triệu U Mục vương nghe lời gièm pha, bèn giết chết Lý Mục. Tần chớp thời cơ Lý Mục chết và nước Triệu bị động đất vào năm 229 TCN để dồn ép quân Triệu đến đường cùng. Năm 228 TCN, quân Tần chiếm kinh thành Hàm Đan, bắt sống Triệu vương Thiên. Anh Thiên là Triệu Gia chạy lên đất Đại phía bắc xưng vương .
Năm 227 TCN, sau khi bị Kinh Kha ám sát hụt, Tần vương hạ lệnh cho quân Tần dưới sự chỉ huy của Vương Tiễn và phó tướng Mông Vũ tiến công vào đất Yên. Tại Dịch Thủy, quân Yên đại bại, chủ quyền lãnh thổ nước Yên bị quân Tần chiếm quá nửa. Sau đó quân Tần công phá Kế Thành, Yên vương Hỉ cùng thái tử Đan dẫn quân lui về Liêu Đông, Lý Tín xuất quân truy đuổi và giành thắng lợi lớn. Yên vương trong thế bị dồn ép đã giết thái tử Đan ( người đã ra lệnh cho Kinh Pha ám sát Doanh Chính ), dâng thủ cấp để cầu hòa. Quân Tần đồng ý lời cầu hòa và không xâm lược Yên trong vòng 3 năm tiếp theo .
Năm 225 TCN, Tần vương Chính sai Lý Tín mang 20 vạn quân đánh Sở. Lý Tín bị tướng Sở là Hạng Yên đánh bại. Tần vương bèn nghe theo lão tướng Vương Tiễn, tổng động viên 60 vạn quân giao cho Vương Tiễn ra mặt trận. Vương Tiễn đánh Sở trong 2 năm, đánh bại Hạng Yên, bắt sống Sở vương Phụ Sô. Hạng Yên chạy thoát, lập vua Sở mới là Xương Bình quân lên ngôi. Vương Tiễn lại tấn công xuống phía nam, giết chết vua Sở và Hạng Yên, bình định nước Sở. Nước Sở, chư hầu lớn nhất và kình địch lớn nhất của Tần bị tiêu diệt vào năm 223 TCN.
Năm 222 TCN, quân Tần dưới sự chỉ huy của Vương Bí tiến công vào Liêu Đông, tàn phá phần tàn dư của quân Yên từ trận chiến trước, bắt giữ Yên vương Hỉ và đặt dấu chấm hết cho sự sống sót của nước Yên .
Năm 221 TCN, Doanh Chính lấy cớ Tề vương Kiến đem 30 vạn quân phòng thủ ở biên giới phía tây là hành vi gây hấn, bèn sai Vương Bí mang quân từ nước Yên tiến thẳng xuống phía nam tiến vào kinh đô Lâm Truy. Nước Tề suốt mấy chục năm không động binh đao, dân quen liềm hái hơn cung nỏ, thế cho nên thấy quân Tần hùng hậu tiến vào thì mau chóng tan vỡ. Tề vương Kiến quyết định hành động không gây chiến và đầu hàng quân Tần. Cả sáu nước trọn vẹn bị thôn tính .
Lần tiên phong trong lịch sử, toàn Trung Quốc được thống nhất. Trong cùng năm đó, Doanh Chính tự xưng là “ Thủy Hoàng Đế ” ( 始皇帝 ), không còn là một vị vua theo nghĩa cũ và vượt qua thành tựu của những vị vua nhà Chu .
Tần Thủy Hoàng có công thống nhất Nước Trung Hoa
3.2 Chính sách thay đổi của Tần Thủy Hoàng sau khi thống nhất Trung Quốc
Sau khi thống nhất quốc gia, Tần Thủy Hoàng triển khai 1 loạt những chủ trương thay đổi. Về chính trị, Tần Thủy Hoàng đã phế bỏ chính sách phân phong, thi hành chính sách Quận Huyện, chia cả nước thành 36 Q., dưới Q. là Huyện ; Quan lại của TW và địa phương đều do nhà vua đích thân tuyển chọn, chỉ định và không bổ nhiệm, không thi hành chính sách cha truyền con nối. Chế độ Quận Huyện do nhà Tần sáng lập đã trở thành định chế trong lịch sử phong kiến Trung Quốc hơn 2 nghìn năm, tên gọi của rất nhiều Huyện ở Trung Quốc lúc bấy giờ đều là do nhà Tần đặt cho cách đây hơn 2 nghìn năm. Một góp phần quan trọng nữa của Nhà Tần sau khi thống nhất Trung Quốc là việc thống nhất chữ viết. Trước nhà Tần những nước đều có chữ viết riêng của mình, mặc dầu những loại văn tự này có cùng nguồn gốc và cách viết gần giống nhau, nhưng vẫn gây trở ngại cho việc truyền bá và giao lưu văn hóa truyền thống. Sau khi thống nhất, Nhà Tần qui định chữ Hán Triện nhỏ của nước Tần là văn tự thông dụng trong toàn nước, từ đó về sau diễn biến của chữ Hán Trung Quốc khởi đầu có cơ sở tra cứu, điều này có ý nghĩa không hề lường hết được so với sự hình thành lịch sử và thừa kế văn hoá của Trung Quốc .
Bên cạnh đó nhà Tần Thủy Hoàng còn ra 1 loạt chủ trương thống nhất đơn vị chức năng giám sát, tiền tệ, pháp lý … Đến năm thứ 2 đời Tần, Tần Thủy Hoàng trở nên vô cùng hung tàn, không màng đến sống chết của bách tính kêu gọi hàng 70 vạn dân công tiêu tốn tài lộc để kiến thiết xây dựng khu lăng tẩm Lệ Sơn, Cung điện và đặc biệt quan trọng phải kể đến là Vạn Lý Trường Thành lê dài từ sa mạc phía tây đến vùng ven biển phía Đông và Lăng mộ cùng với quân đội đất sét của ông .
Lăng mộ Tần Thủy Hoàng – Quân đội đất sét
Khi mất, Tần Thủy Hoàng được chôn trong một lăng mộ phức tạp nhất từng được kiến thiết xây dựng ở Trung Quốc. Nằm ở phía bắc núi Ly Sơn, tỉnh Thiểm Tây, nó là một khối kiến trúc chìm dưới đất đầy phức tạp, chứa mọi thứ nhà vua cần cho “ đời sống ” sau khi chết. Người Trung Quốc cổ đại, cũng như nhiều nền văn hóa truyền thống khác, gồm có cả người Ai Cập, đều cho rằng những đồ vật, thậm chí còn cả người bị chôn cùng với người chết sẽ theo người đó xuống chốn tuyền đài. Tuy nhiên, thay vì chôn theo những đội quân, cung nữ, thái giám, nhà vua bạo chúa bất phàm họ Tần quyết định hành động dùng tượng đất sét sửa chữa thay thế .
Sau 15 năm thống trị, nhà Tần sụp đổ dưới sự khởi nghĩa của nhân dân do Trần Thăng và Ngô Quảng chỉ huy. Lịch sử từ đó bước sang trang mới .
Tuy thời đại trì vì kéo dài không lâu, nhưng Tần Thủy Hoàng như một tượng đài mãi được lưu truyền cho hậu thế, không những về sự mưu lược, tài giỏi, công lao thống nhất Trung Quốc của ông, mà còn cả sự tạo bạo ác độc của bạo chúa Tần Thủy Hoàng.
Chúng mình vừa cùng nhau tìm hiểu và khám phá một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc rồi đấy. Chắc hẳn những bạn đang khám phá về văn hóa truyền thống Trung Quốc thì không quá xa lại với cái tên này phải không nhỉ ? Chúng mình hãy cùng nhau tìm hiểu và khám phá thêm về những nét văn hóa truyền thống khác của Trung Quốc ở những bài viết tiếp theo nha !
➥ [Tổng hợp] Lịch sử Trung Quốc
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động
