Vì sao Hạng Vũ tài danh lẫy lừng thảm bại dưới tay Lưu Bang “ít học”?

Lưu Bang xuất thân từ nông dân nhưng có biệt tài dùng người .
Kể từ khi Tần Thủy Hoàng qua đời, Trung Quốc một lần nữa rơi vào cảnh bạo loạn, những chư hầu xưng bá. Nổi lên trong thời loạn có hai nhân vật xuất chúng trọn vẹn trái ngược nhau .

Đó là Lưu Bang và Hạng Vũ. Hai người đi theo con đường khác nhau, với những sở trường và sở đoản khác nhau, nhưng chỉ có một người có thể thống nhất thiên hạ, lên ngôi hoàng đế.

Biệt tài của hoàng đế Lưu Bang

Lưu Bang nổi tiếng trong sử sách là xuất thân hèn kém, ít học, thời trẻ chỉ thích lông bông, quen ăn chơi đàn đúm, ham mê tửu sắc. Nhưng Tần Thủy Hoàng qua đời tạo thời cơ để ông tóm gọn quyền lực tối cao, giống như Hạng Vũ và những chư hầu khác .
Theo những sử gia thời tân tiến, ngoài thời thế tạo anh hùng, Lưu Bang tạo ra sự cơ nghiệp nhờ thuật dùng người vô cùng cao siêu .
Văn thần võ tướng của Lưu Bang phần đông đều xuất thân từ nhiều những tầng lớp trong xã hội. Bất cứ ai có tài, Lưu Bang đều sẵn sàng chuẩn bị trọng dụng, trao thời cơ .
Ví dụ như Phàn Khoái là đồ tể. Hạ Hầu Anh và Lâu Kính là phu xe ngựa. Chu Bột mưu sinh bằng nghề dệt chiếu kiêm đánh trống hội và trống đám ma .
Quán Anh chuyên buôn vải. Lệ Thực chỉ là học trò nghèo. Bành Việt, Kình Bố vốn là phường lưu mạnh trộm cướp .

Hình tượng Lưu Bang trong phim truyền hình Trung Quốc .
Đám đại thần của Lưu Bang phần lớn đều có xuất thân bất hảo, nhưng điều kỳ lạ là dưới sự chỉ huy của Lưu Bang, họ đều trở thành những nhân vật xuất chúng .
Điểm mạnh của Lưu Bang được cho là nằm ở năng lực dùng người như thần. Lưu Bang hơn người ở chỗ đã dùng người thì không khi nào hoài nghi, còn người nào đã hoài nghi không khi nào dùng .
“ Chiến thần ” bách chiến bách thắng Hàn Tín là một nổi bật như vậy. Bởi nếu cứ phụng sự dưới trướng Hạng Vũ, có lẽ rằng Hàn Tín không khi nào hoàn toàn có thể lưu danh sử sách muôn đời .
Theo những sử gia, chính vì sự tin tưởng, sẵn sàng chuẩn bị trao thời cơ mà những những tướng lĩnh, đại thần dưới quyền Lưu Bang mới cảm thấy mình được tôn trọng, dốc sức, trung lòng góp sức .
Sau khi đoạt được thiên hạ, Lưu Bang đã địa thế căn cứ vào công lao góp phần của từng người mà ban thưởng xứng danh. Không chỉ phong tước, tặng thưởng cho những công thần, những người mà ông từng “ ghét cay ghét đắng ” như Ung Xỉ cũng được thưởng .

Sai lầm của Tây Sở Bá Vương Hạng Vũ

Hình tượng Tây Sở Bá Vương Hạng Vũ trong phim truyền hình Trung Quốc. 

trái lại với hành trình dài lên ngôi nhà vua đầy gian nan của Lưu Bang, Hạng Vũ là người xuất thân từ mái ấm gia đình danh gia vọng tộc .
Hạng Vũ là cháu nội đại tướng Hạng Yên nước Sở thời Chiến Quốc, người bị tướng nhà Tần là Vương Tiễn giết. Theo sử ký của Tư Mã Thiên, họ Hạng đời đời làm tướng nước Sở, được phong đất ở Hạng vì vậy lấy họ là họ Hạng. Cha Hạng Vũ mất sớm nên ông sống với chú là Hạng Lương
Khi Tần Thủy Hoàng đi chơi đất Cối Kê, vượt qua Chiết Giang, chú cháu Hạng Lương và Hạng Vũ cùng đi xem. Hạng Vũ trông thấy vua Tần, rồi nói : “ Có thể cướp và sửa chữa thay thế hắn ! ” .
Hạng Lương nghe vậy vội bịt miệng cháu : “ Đừng nói bậy ! Bị giết cả họ giờ đây ! ” Đó là lúc mà người ta nhận ra Hạng Vũ là người khác thường .
So với Lưu Bang, Hạng Vũ sớm đạt thành công xuất sắc lừng lẫy hơn, thậm chí còn còn có những trận đánh ép Lưu Bang vào đường cùng. Nhưng đến ở đầu cuối, một mình Hạng Vũ thống lĩnh 10 vạn quân không địch nổi với 50 vạn quân do Lưu Bang, Hàn Tín và những tướng dưới quyền thống lĩnh .
Từ trước khi Hán – Sở tranh hùng, Hạng Vũ luôn được khuyên giải quyết và xử lý hài hòa mối quan hệ với Lưu Bang, nhưng ông không khi nào nghe theo .
Theo những sử gia Trung Quốc, nguyên do dẫn tới thất bại nhanh gọn của Hạng Vũ là vì ông không biết lắng nghe lời khuyên chân thành, chuyên quyền độc đoán, nên dù trước đây sự nghiệp có hiển hách, vinh quang, lẫy lừng và oanh liệt tới mấy thì cũng đến hồi thất bại .

Hạng Vũ có công lớn trong việc hủy hoại nhà Tần, nhưng Lưu Bang mới là người thống nhất thiên hạ .
Trải qua ngàn đời sau, người Trung Quốc vẫn nhớ đến cuộc sống thăng trầm của Hạng Vũ. Tước hiệu Tây Sở Bá Vương của Hạng Vũ thậm chí còn còn trở thành tên gọi riêng cho ông. Nhân vật Tôn Sách ở Đông Ngô thời Tam Quốc là một nhân vật gan góc dị thường giống như Hạng Vũ, nên được gọi là ” Tiểu Bá Vương ” .
Trong Sử ký, sử gia Tư Mã Thiên không giấu sự thán phục so với Hạng Vũ, đối thủ cạnh tranh lớn nhất đời Lưu Bang – nhà vua khai quốc nhà Hán .
Tư Mã Thiên còn làm riêng ” Hạng Vũ bản kỷ “, coi ông sánh ngang với những nhà vua Trung Quốc tiên phong như Tần Thuỷ Hoàng, Lưu Bang chứ không phải là những chư hầu như Câu Tiễn hay Trần Thắng .
“ Hạng Vũ nổi lên từ thời loạn lạc, chỉ trong 3 năm đã bình định chư hầu, tàn phá nước Tần, phân loại thiên hạ, phong những vương hầu, ban ra chính lệnh và tự xưng là bá vương, vị thế tuy không toàn vẹn nhưng từ tận cổ đến nay, chưa hề có người nào được như vậy ”, Tư Mã Thiên chép .
Sử gia Trung Quốc thời nhà Hán cũng chỉ ra sai lầm đáng tiếc của Hạng Vũ. “ Tự khoe khoang công trạng, chỉ dùng cái trí của mình mà không chịu bắt chước người xưa, nói rằng hoàn toàn có thể lấy võ lực dẹp yên thiên hạ, dựng nghiệp bá vương. Nhưng chỉ được năm năm thì mất nước, thân chết ở Đông Thành, thế mà còn chẳng tỉnh ngộ, không tự trách mình, thật là có lỗi ” .
Trong văn học, thành ngữ Hữu dũng vô mưu thường được dùng để diễn đạt về Hạng Vũ .
Có thể nói, Hạng Vũ là một trong những nhân vật kiệt xuất trong lịch sử Trung Quốc. Nhắc đến Hạng Vũ, người ta nhớ đến một người đầy tham vọng, một vị tướng hùng dũng tả xung hữu đột trên mặt trận, nhưng lại chuyên quyền độc đoán và rất là gian ác. Về mặt này, Hạng Vũ có một chút ít gì đó giống với Tần Thủy Hoàng – nhà vua tiên phong của Trung Quốc .

Ngược lại, Lưu Bang có thể không biết đánh trận, không giỏi binh pháp, không theo quy tắc lễ nghi thông thường của Nho giáo, nhưng ông lại là bậc thầy trong thuật dùng người.

Đó là nguyên do Lưu Bang trở thành nhà vua khai quốc nhà Hán, đưa Trung Quốc bước vào quá trình tăng trưởng cực thịnh trong lịch sử, chứ không phải Hạng Vũ .
____________________
Bài dài kỳ tới sẽ khai thác toàn cảnh đại chiến tàn phá nhà Tần của Hạng Vũ và vụ thảm sát 20 vạn hàng binh nước Tần .