DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ

07/07/2021 (GMT+7)

Dị vật rơi vào đường thở là cấp cứu hay gặp trong sinh hoạt hàng ngày, có thể dẫn tới bít tắc đường thở và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời

A. ĐẠI CƯƠNG

– Là dị vật rơi và mắc lại tại thanh quản, khí quản hay phế quản .
– Hay gặp ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn .
– Là cấp cứu tai mũi họng, nguy hại tính mạng con người nếu không xử trí kịp thời

B. NGUYÊN NHÂN

1. Viêm :
– Viêm thanh quản thường thì do Virus .
– Viêm thanh quản phù nề hạ thanh môn .
– Viêm thanh quản đặc hiệu : do sởi, bạch hầu, do Lao .
2. Dị vật .
3 Dị tật bẩm sinh ở thanh quản, mềm sụn thanh quản .
4. Chấn thương, sẹo hẹp thanh quản
5. U : U lành, u ác thanh quản ; U vùng quanh thanh khí quản lan đến, hoặc chèn ép .
6. Liệt cơ mở .
7. Một số bệnh body toàn thân : co thắt thanh quản do uốn ván, cơn Tetani .

C. CHẨN ĐOÁN

1. Lâm sàng :

–  Hội chứng xâm nhập:  93% bệnh nhân có biểu hiện

+ Cơ chế do 2 phản xạ đồng thời : Phản xạ co thắt thanh quản ngăn dị vật rơi xuống và phản xạ ho để tống dị vật ra ngoài :
+ Nếu dị vật quá to khi rơi vào gây tắc thanh quản làm cho bệnh nhân tử trận ngay .
+ Dị vật được tống ra ngoài .
+ Dị vật mắc lại gây ra triệu chứng định khu .
+ Biểu hiện : cơn ho sặc sụa, tím tái, vã mồ hôi, trợn mắt mũi đôi khi đại tiểu tiện không tự chủ, lê dài khoảng chừng 3 – 5 phút

  –  Hội chứng định khu dị vật mắc lại ở thanh quản xuất hiện sau hội chứng xâm nhập

+ Dị vật thanh quản thường là những những vật dẹt, sắc nhọn, sù sì … ; hoặc quá to, không qua được thanh môn. ( vỏ trứng, đầu tôm, xương cá … )
– Toàn thân :
Chủ yếu là khó thở : Dị vật to : gây khó thở thanh quản độ II, III thậm chí còn ngạt thở
Không sốt ( tiến trình sớm )
– Cơ năng : Khàn tiếng, mất tiếng ; khó thở thanh quản, ho khan
– Thực thể : nghe phổi : hoàn toàn có thể thông thường, hoặc : tiếng rít 2 bên phổi lan
+ Kích thước dị vật :
Dị vật to : gây khó thở thanh quản độ II, III thậm chí còn ngạt thở à tử trận .
Dị vật nhỏ như tăm, không gây những triệu chứng rõ, dễ bỏ lỡ

–  Hội chứng định khu dị vật mắc lại ở khí quản

Sau hội chứng xâm nhập người bệnh hoàn toàn có thể trở lại thông thường. Nhưng sau đó đôi lúc lại có cơn khó thở thanh quản mà thường do là ho sặc, thở mạnh đẩy dị vật lên thanh môn. Với dị vật mảnh mỏng dính hoàn toàn có thể thấy dấy hiệu lật phật cờ bay khi nghe ở ngực. Dị vật ở khí quản thường là những hạt na, hồng xiêm, đuôi bút máy thì không có tín hiệu này .

–  Hội chứng định khu dị vật mắc lại ở phế quản

Sau hội chứng xâm nhập người bệnh hoàn toàn có thể trở lại thông thường trong nhiều giờ. Sau đó có những tín hiệu viêm nhiễm do dị vật gây phù nề, xuất tiết, bội nhiễm hoặc những tín hiệu xẹp phổi ( một phân thùy hay một thùy ) do dị vật gây phù nề, bít tắc một phần phế quản phân thùy hoặc thùy. Dấu hiệu khí phế thũng sẽ Open sẽ Open khi dị vật không gây bít tắc trọn vẹn lòng phế quản .

2. Cận lâm sàng:

– Chụp X-Quang cổ nghiêng, phổi thẳng : chỉ có những dị vật sắt kẽm kim loại cản quang .
– CT, MRI : hoàn toàn có thể cho thấy đúng chuẩn dị vật .
– Nội soi : rất quan trọng để xác lập dị vật và đồng thời hoàn toàn có thể lấy ra .

3.Chẩn đoán:

Chẩn đoán xác định:  dựa vào hội chứng xâm nhập, khàn tiếng, khó thở thanh quản, soi thanh khí quản

Chẩn đoán phân biệt:

– Viêm thanh quản cấp : không có hội chứng xâm nhập, thường sau đợt viêm mũi họng
– Sẹo hẹp thanh quản ; sẹo hẹp hạ thanh môn
– Phù Quinck thanh quản
– U thanh quản : u lành như : U nhú ( soi thanh quản : tổ chức triển khai dạng chùm nho ở thanh quản ) ; u ác
– Viêm thanh quản co rít : bất thần về đêm, thở rít nhưng không ho sặc, tím tái. Sau trẻ trở lại thông thường, không có hội chứng định khu
– Khó thở thanh quản do bạch hầu, sởi : không có hội chứng xâm nhập .

4. Biến chứng:

– Tử vong do dị vật kẹt thanh môn
– Viêm nhiễm
– Sẹo hẹp thanh quản .

C. XỬ TRÍ

1.  Nguyên tắc: phải đảm bảo khai thông đường thở, lấy bỏ dị vật càng sớm càng tốt

2. Cụ thể:

Tuyến không chuyên khoa hoặc không đủ điều kiện soi gắp di vật: Nếu ngạt thở: mở khí quản cấp cứu là tốt nhất, hoặc đặt nội khí quản.

Tuyến y tế chuyên khoa:

– Khó thở nặng, tối cấp cứu : Soi thanh quản trực tiếp gắp dị vật ra .
– Khó thở vừa, bán cấp : Cho thở oxy, hồi sức rồi soi thanh quản hoặc mở khí quản trước, tùy theo kinh nghiệm tay nghề của phẫu thuật viện và cơ sở vật chất
– Khó thở nhẹ, không khó thở, dị vật bỏ quên : hồi sức, chuẩn bị sẵn sàng dụng cụ soi lấy dị vật .

D. Tài liệu tham khảo

– Võ Tấn 1991. Tai Mũi Họng thực hành thực tế tập 1 Nhà xuất bản y học .
– Ngô Ngọc Liễn 2006. Giản yếu Bệnh Học Tai Mũi Họng, Nhà xuất bản y học .

Khoa Tai Mũi Họng bệnh viện đa khoa tỉnh Hải Dương đã cấp cứu thành công 1 ca dị lớn vật đường thở

– Bệnh nhân 71 tuổi trú tại  Kim Thành – Hải Dương. Vào viện: lúc khoảng 20h tối ngày 25/2/2021 với chẩn đoán: Dị Vật đường thở/ COPD.

Khi đảm nhiệm bệnh nhân, những bác sỹ chuyên khoa TMH đã nội soi phát hiện một dị vật to cắm vào hạ thanh môn, và được chẩn đoán Dị vật thanh quản và được xác lập là ca có tiên lượng khó và có rủi ro tiềm ẩn tử trận cao. Ngay lập tức những bác sỹ chuyên khoa TMH đã hội chẩn với Phòng kế hoạch tổng hợp, những bác sỹ chuyên khoa Nội hô hấp, Gây mê hồi sức thống nhất chẩn đoán : Dị vật lớn đường thở .

Hình ảnh nội soi trước khi gắp dị vật

Nhận định đây là 1 ca bệnh khó vì:

1. Dị vật rất to, khó gắp, bắt buộc phải soi ống cứng gắp dị vật .
2. Dị vật đường thở không hề gây mê nội khí quản để gắp được, bắt buộc phải gây mê tĩnh mạch để soi gắp dị vật, vậy nên khi gắp dị vật bệnh nhân hoàn toàn có thể suy hô hấp và hoàn toàn có thể tử trận .
3. Khi gắp được dị vật rồi nhưng hoàn toàn có thể gây sây sước khí quản và chảy máu, máu tràn vào đường thở gây suy hô hấp .

Từ nhận định trên các bác sỹ tham gia hội chẩn quyết định:

1. Phương pháp điều trị : Nội soi khí phế quản ống cứng gắp dị vật. Phương pháp vô cảm : Gây mê tĩnh mạch .
2. Nếu gắp dị vật thất bại, mở khí quản cấp cứu để chống suy hô hấp .
Sau đó những bác sỹ chuyên khoa TMH đã lý giải cho người nhà bệnh nhân về thực trạng bệnh nhân và những diễn biến hoàn toàn có thể sảy ra trong quy trình làm thủ pháp, người nhà chấp thuận đồng ý thực thi thủ pháp .
Ngay sau đó kíp phẫu thuật đã khẩn trương thực thi thủ pháp và đã gắp được 1 dị vật là 1 mẩu xương lợn ngang rộng hơn 2 cm, dài hơn 4 cm .

Sau soi bệnh nhân thoát mê không có biến chứng gì và đã được xuất viện .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động