Lạm phát năm 2016 – biến số khó lường

Theo Tổng cục Thống kê, giá xăng, giá thép tăng khá mạnh gây áp lực đè nén lớn lên chỉ số giá tiêu dùng trong tháng 4 vừa mới qua. Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng tháng 4 tăng 0,33 % so với tháng trước và tăng 1,89 % so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, sau những nhìn nhận trái chiều về việc lạm phát ở mức rất thấp trong năm ngoái ( chỉ đạt 0,63 %, thấp nhất 14 năm ), những tháng đầu năm nay Chi tiêu thị trường đang cho thấy một khuynh hướng khác .

Để thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính, cung tiền sẽ tăng nên sẽ đẩy lạm phát lên cao hơn. ( Ảnh minh họa : KT )

Dù lạm phát sau 4 tháng đang dừng ở mức 1,33%, còn thấp và cách khá xa mục tiêu điều hành lạm phát 5% trong năm nay, song đây vẫn là một biến số khó lường và đòi hỏi cẩn trọng trong điều hành. Bởi diễn biến chỉ số giá tiêu dùng năm nay dường như đang không theo quy luật.

Thông thường, chỉ số giá tiêu dùng tăng chậm lại trong tháng 3 và tháng 4, nhưng năm nay lại tăng 0,53 % trong tháng 3 và tăng 0,33 % trong tháng 4 ( so với tháng trước ) – đây là mức tăng khá cao. Thậm chí, chỉ số giá tiêu dùng tháng 4 năm nay tăng cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 4 tăng cao hầu hết do giá lương thực, xăng tăng và dịch vụ y tế tăng. Quan trọng hơn, tổng thể những yếu tố gây tăng giá này vẫn tiềm ẩn rủi ro tiềm ẩn trong những tháng tới .
Tuy nhiên, theo Tổng cục Thống kê, lạm phát cơ bản ( chỉ số giá tiêu dùng sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống ; nguồn năng lượng và mẫu sản phẩm do Nhà nước quản trị gồm có dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục ) tháng 4 tăng 0,19 % so với tháng trước và tăng 1,76 % so với cùng kỳ những năm trước. Lạm phát 4 tháng đầu năm nay vẫn ở mức thấp ( cao hơn năm năm ngoái nhưng thấp hơn những năm từ 2010 đến năm trước ) .
Ông Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế – Tài chính vẫn giữ quan điểm lạm phát sẽ thấp, bởi lẽ mức tăng trong những tháng vừa mới qua của chỉ số CPI đa phần là do kiểm soát và điều chỉnh giá dịch vụ y tế. Do đó, nếu trừ đi mức kiểm soát và điều chỉnh giá dịch vụ y tế thì lạm phát sẽ vẫn ở mức thấp. “ Trong năm nay, hoàn toàn có thể mức kiểm soát và điều chỉnh giá dịch vụ y tế sẽ vẫn cao thế nhưng trong năm sau, khi tất cả chúng ta không kiểm soát và điều chỉnh giá dịch vụ y tế nữa thì lạm phát sẽ lại quay lại mức thấp ”, ông Độ cho biết .

Mặc dù lạm phát 4 tháng vẫn ở mức thấp, song nhiều ý kiến cho rằng, những rủi ro tiềm ẩn về giá điện, giá nước, giá dịch vụ y tế, giá xăng dầu tăng lại là áp lực cho công tác kiểm soát lạm phát trong năm nay. Nhiều khả năng, trong nửa cuối năm nay, và giá các mặt hàng y tế và giáo dục được đồng loạt điều chỉnh, khi giá hàng hóa thế giới – trong đó có giá dầu phục hồi thì lạm phát sẽ bị đẩy lên cao hơn. Chưa kể, một mối lo khác là những tác động do chính sách tiền tệ, tài khóa đem lại.

Để thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính, cung tiền sẽ tăng nên sẽ đẩy lạm phát lên cao hơn. Theo dự báo của Ngân hàng HSBC, lạm phát sẽ tăng nhanh lên mức 5,2 % vào cuối năm nay, chạm mức trần tiềm năng do nhà nước đề ra. Như vậy, hoàn toàn có thể Ngân hàng Nhà nước sẽ chuyển sang vận dụng những giải pháp thắt chặt chủ trương tiền tệ trong nửa sau của năm nay và lãi suất vay sẽ tăng 50 điểm trong quý 3 năm nay .
Tiến sỹ Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế tài chính và Chính sách nghiên cứu và phân tích : “ Hiện nay, niềm tin đang có tín hiệu được cải tổ nhưng giờ đây lạm phát tăng lên là nó hoàn toàn có thể làm mất niềm tin. Xét ở góc nhìn kỹ thuật, lạm phát từ 4-5 % chưa phải là cao, nhưng quan trọng là người ta thấy năm nay 4 %, 3 % nhưng không biết là năm sau thế nào. Năm ngoái là 0-1 %, năm nay là 4-5 % thì năm sau có là 10 % không ? Mà đã 10 % của năm 2017 thì chả ai dám làm gì cả, chả ai dám vay gì cả, toàn bộ dừng lại hết. Anh muốn cho vay thì phải cho vay rất dài, lãi suất vay rất cao thì tôi mới cho vay để bù đắp rủi ro đáng tiếc đó. Vì thế, gây nên sự trộn lẫn ” .
Theo những chuyên viên kinh tế tài chính, trong năm năm ngoái – khi chỉ số giá tiêu dùng giữ ở mức thấp và không thay đổi đã tạo điều kiện kèm theo cho giá một số ít loại sản phẩm do Nhà nước quản trị được tính vừa đủ những ngân sách theo giá thị trường, tạo ra dư địa cho những chủ trương tiền tệ trong toàn cảnh có nhiều áp lực đè nén cho tỷ giá .

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới diễn biến khó lường, giá dầu tăng giảm bất thường và nhiều khi không đơn thuần liên quan đến cung – cầu thị trường, mà còn là yếu tố chính trị, thì việc cẩn trọng và luôn chủ động ứng phó trước những diễn biến bất thường của thị trường thế giới là điều quan trọng và cần thiết.

Bà Vũ Thị Thu Thuỷ – Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, Tổng cục Thống kê khuyến nghị : “ nhà nước cần liên tục chỉ huy những Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến Ngân sách chi tiêu, thị trường nhất là những mẫu sản phẩm thiết yếu như gạo, xăng dầu, sắt, thép, phân bón … khi tăng trở lại gây áp lực đè nén cho công tác làm việc trấn áp lạm phát. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường. nhà nước và 1 số ít Bộ cần xem xét thời hạn kiểm soát và điều chỉnh tăng giá 1 số ít mẫu sản phẩm thiết yếu để tránh gây tác động ảnh hưởng lan tỏa về mặt tâm ý lên CPI ” .
Các chuyên viên kinh tế tài chính khuyến nghị, nhà nước cần trấn áp tốt lạm phát, không chủ quan với lạm phát và bảo vệ không thay đổi kinh tế tài chính vĩ mô, tăng cường tính không thay đổi của nền kinh tế tài chính. Nếu chủ quan với lạm phát, sẽ khó khăn vất vả cho quản lý và điều hành chủ trương tiền tệ .
Hiện Ngân hàng Nhà nước đã đo lường và thống kê mức tăng trưởng tín dụng thanh toán năm nay khoảng chừng 18-20 % để cung ứng được với mức tăng trưởng kinh tế tài chính 6,7 %. Tuy nhiên, nếu thiếu cẩn trọng với trấn áp giá thành, trong đó, có cả việc tăng giá những mẫu sản phẩm thiết yếu do Nhà nước quản trị, nếu không tương thích, xem xét, nghiên cứu và phân tích trên nhiều yếu tố, sẽ khó khăn vất vả cho chủ trương tiền tệ. / .