Đông Âu – Wikipedia tiếng Việt

Bài viết không nói về Đông Âu ( nước ) Phân chia trước năm 1989 giữa ” Tây ” ( màu xám ) và ” Khối Đông ” ( màu cam ) chồng lên biên giới hiện thời : Nga ( màu cam xẫm ), những vương quốc khác xưa kia thuộc Liên Xô ( màu cam trung bình ), những thành viên của Khối Warszawa ( màu cam lợt ), và những chính thể cựu cộng sản khác không link với Moskva ( màu cam lợt nhất ) .

Đông Âu hoặc Khối Đông Âu là một khái niệm chính trị – xã hội chủ yếu bị ảnh hưởng bởi Chiến tranh Lạnh, là yếu tố chính tạo ra biên giới của nó. Biên giới của nó được củng cố hữu hiệu trong các giai đoạn cuối của Chiến tranh thế giới thứ hai (sau Hội nghị Yalta) và bao trùm tất cả các quốc gia nằm dưới quyền ảnh hưởng và kiểm soát của Liên Xô, liên kết bởi các liên minh – liên minh quân sự (Khối Warszawa) và liên minh kinh tế (Khối SEV hay còn gọi là Hội đồng Tương trợ Kinh tế). Vì các quốc gia này theo chế độ cộng sản và nằm ở phía đông của châu Âu, với ranh giới là dãy Ural và Kavkaz nên chúng được sắp xếp một cách tự nhiên thành các quốc gia Đông Âu.

Tuy nhiên, định nghĩa này đã dần lỗi thời sau những biến động to lớn ở Đông Âu và Liên Xô trong những năm 1988–1991, khi mà Đông Đức đã sáp nhập với Tây Đức qua cuộc thống nhất nước Đức, và trở thành một phần của Tây Âu. Khối Đông Âu đã bị tan vỡ và cùng theo với sự tan vỡ này, các liên minh trên tuyên bố tự giải thể.

Theo cách sử dụng và nhận thức thường thì, Đông Âu trước đây ( và giờ đây theo quy mô hẹp hơn ) khác với Tây Âu vì những dị biệt về văn hoá, chính trị và kinh tế tài chính, biên giới của nó có chút tương quan tới yếu tố địa lý. Dãy núi Ural là biên giới địa lý rõ ràng của Đông Âu, Đông Âu nằm ở phía tây dãy Ura l. Tuy nhiên so với Phương Tây, biên giới tôn giáo và văn hóa truyền thống giữa Đông và Tây Âu có sự nằm chồng lên nhau đáng kể và quan trọng nhất là sự đổi khác không bình thường trong lịch sử dân tộc khiến việc hiểu về nó một cách đúng chuẩn gặp phải đôi chút khó khăn vất vả .
Đông Âu là một dải đồng bằng to lớn, nó chiếm một nửa diện tích quy hoạnh của châu Âu. Đông Âu có bè mặt dạng lượn sóng, độ cao trung bình từ 100 – 200 mét. Ở phía bắc có địa hình băng hà. Nhất là ở phía nam, ven biển Caspi có dải đất thấp hơn mực nước đại dương tới 28 mét. Khu vực này có khí hậu ôn đới lục địa. Càng đi về phía đông và nhất là đi về phía đông nam, đặc thù lục địa diễn ra càng thâm thúy hơn. Khí hâu cũng biến hóa từ bắc xuống nam, phía bắc có khí hậu lạnh, xuống phía nam mùa đông ngắn dần và ấm hơn. Sông ngòi ở khu vực này nhìn chung đều bị ngừng hoạt động về mùa đông. Các con sông lớn nhất của khu vực Volga, Đông, Dnepr, … Sông ngòi được khai thác và sử dụng tổng hợp trong giao thông vận tải, thuỷ lợi, đánh cá và thuỷ điện. [ 1 ]
Đông Âu là khu vực có nguồn tài nguyên đa dạng chủng loại về nhiều mặt, thuận tiện cho việc tăng trưởng ngành công nghiệp và nông nghiệp. Các mỏ tài nguyên có trữ lượng lớn nhất là quặng sắt, quặng sắt kẽm kim loại màu, than đá và dầu mỏ, những mỏ tài nguyên này tập trung chuyên sâu đa phần ở khu vực chủ quyền lãnh thổ của Liên Bang Nga và Ukraina. Các rừng tập trung chuyên sâu hầu hết ở Liên Bang Nga, Belarus và ở phía bắc của Ukraina. Ngành công nghiệp ở đây khá tăng trưởng, với nhiều TT công nghiệp lớn. Giữ vai trò chủ yếu là những ngành công nghiệp truyền thống cuội nguồn như khai thác tài nguyên, luyện kim, cơ khí, hoá chất, v.v… Một thời kì dài, ngành công nghiệp ở Đông Âu gặp khó khăn vất vả, nguyên do đa phần chính là do việc chậm thay đổi công nghệ tiên tiến. Các nước có trình độ tăng trưởng công nghiệp tương đối cao là Liên Bang Nga và Ukraina. Khu vực này có diện tích quy hoạnh đồng bằng to lớn. Đất đen thảo nguyên và đất xám rừng lá rộng chính là những loại đất phì nhiêu, thuận tiện cho việc trồng cây lúa mì, ngô, khoai tây, củ cải đường, hướng dương, chăn nuôi bò thịt, bò sữa, lợn và những loại gia cầm theo quy mô to lớn. Ukraina là một trong những vựa lúa mì lớn của châu Âu. [ 2 ]
Đông Âu gồm có :

Đối với Liên Hợp Quốc,[3] Đông Âu cũng là một tiểu vùng địa lý của châu Âu nhưng ít biết đến hơn và hạn chế hơn, chỉ bao gồm các quốc gia sau đây:

1989 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]

Khi Bức màn sắt sụp đổ vào năm 1989, vị trí chính trị của khối Đông Âu, cũng như toàn quốc tế biến hóa. Khi nước Đức thống nhất, Đông Đức nhập vào Tây Đức 1990. Trong năm 1991, Hội đồng Tương trợ Kinh tế ( COMECON ), Khối Warszawa và Liên Xô tan rã .Nhiều vương quốc Âu Châu là một phần của Liên Xô đã giành được quyền độc lập của họ, ( Belarus, Moldova, Ukraina cũng như những nước Baltic Latvia, Litva và Estonia ). Tiệp Khắc tách ra thành Cộng hòa Séc và Slovakia trong năm 1993. Nhiều vương quốc trong vùng này đã nhập vào Liên Minh Âu Châu, như Bulgaria, Cộng hòa Séc, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia .

Tham khảo và ghi chú[sửa|sửa mã nguồn]