Danh hiệu “Nhà giáo ưu tú” nơi được xét nhiều, nơi quá ít – Giáo dục Việt Nam

GDVN – Danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú được xét ba năm một lần và được công bố vào ngày 20/11 hàng năm .Nhà giáo Ưu tú là một thương hiệu cao quý của Nhà nước dành để tôn vinh những nhà giáo, cán bộ quản trị giáo dục có phẩm chất đạo đức tốt, tận tâm, tận tụy với nghề, là tấm gương sáng, là nhà giáo mẫu mực, tiêu biểu vượt trội, xuất sắc có tác động ảnh hưởng thoáng rộng trong ngành và xã hội, được người học, đồng nghiệp và nhân dân kính trọng .

“Nhà giáo Ưu tú” phải đạt những tiêu chuẩn nào?

Theo quy định tại Nghị định số 27/2015/NĐ-CP ngày 10/3/2015 quy định về xét tặng danh hiệu “Nhà giáo Nhân dân”, “Nhà giáo Ưu tú” thì danh hiệu Nhà giáo Ưu tú được xét tặng cho các các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đạt các tiêu chuẩn cụ thể sau:

1. Trung thành với Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ; chấp hành tốt chủ trương, chủ trương của Đảng và pháp lý của Nhà nước, nội quy, quy định của cơ quan, đơn vị chức năng, tổ chức triển khai, địa phương nơi cư trú .
2. Có phẩm chất đạo đức tốt, tận tâm, tận tụy với nghề, là tấm gương sáng, là nhà giáo mẫu mực, tiêu biểu vượt trội, xuất sắc có tác động ảnh hưởng thoáng rộng trong ngành và xã hội, được người học, đồng nghiệp và nhân dân kính trọng ; đi đầu trong việc thay đổi quản trị giáo dục, giải pháp dạy học và kiểm tra, nhìn nhận ; quản trị, giảng dạy đạt chất lượng, hiệu suất cao cao .

3. Đã 07 lần được Tặng Kèm thương hiệu “ Chiến sĩ thi đua cơ sở ” hoặc 07 lần được khuyến mãi thương hiệu giáo viên, giảng viên dạy giỏi cùng cấp hoặc 07 lần được khuyến mãi ngay thương hiệu “ Chiến sĩ thi đua cơ sở ” và giáo viên, giảng viên dạy giỏi cùng cấp, trong đó có lần liền kề năm ý kiến đề nghị xét khuyến mãi ngay ; 01 lần được Tặng Ngay thương hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh, bộ hoặc thương hiệu giáo viên, giảng viên dạy giỏi cấp tỉnh, bộ ; 01 lần được khuyến mãi ngay Bằng khen cấp tỉnh, bộ .
Đối với nhà giáo, cán bộ quản trị giáo dục công tác làm việc tại vùng có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả, những huyện nghèo được vận dụng hưởng chủ trương như pháp luật so với vùng có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả : Đã 05 lần được Tặng thương hiệu “ Chiến sĩ thi đua cơ sở ” hoặc 05 lần được Tặng thương hiệu giáo viên dạy giỏi cùng cấp hoặc 05 lần được khuyến mãi ngay thương hiệu “ Chiến sĩ thi đua cơ sở ” và giáo viên dạy giỏi cùng cấp, trong đó có lần liền kề năm đề xuất xét khuyến mãi .
4. Tài năng sư phạm, ý tưởng sáng tạo hoặc đề tài điều tra và nghiên cứu khoa học được pháp luật đơn cử với từng đối tượng người dùng …
5. Nhà giáo có thời hạn trực tiếp nuôi dạy, giảng dạy từ 15 năm trở lên. Cán bộ quản trị giáo dục có thời hạn công tác làm việc trong ngành từ 20 năm trở lên, trong đó có 10 năm trở lên trực tiếp nuôi dạy, giảng dạy .

Số lượng “Nhà giáo Ưu tú” nơi nhiều, nơi ít

Năm 2021, quản trị nước đã ký quyết định hành động số 445 / QĐ-CTN ngày 01/4/2021 về việc phong tặng Danh hiệu “ Nhà giáo Ưu tú ” cho 917 cá thể đã có công trong sự nghiệp giáo dục và giảng dạy của dân tộc bản địa. Đây thực sự là những bông hoa tiêu biểu vượt trội của ngành giáo dục trên cả nước .
Tuy nhiên nhìn vào list những cá thể ở những địa phương đã đạt được thương hiệu trên, chúng tôi nhận thấy có sự mất cân đối rất lớn. Cụ thể, cùng trong nghành giáo dục và đào tạo và giảng dạy nhưng có nhiều địa phương ý kiến đề nghị xét và đạt rất cao, nhiều nơi lại rất ít .
Theo đó, địa phương có nhiều người được công nhận Nhà giáo Ưu tú như Long An ( 89 ), Cần Thơ ( 75 ), Sóc Trăng ( 63 ), Bến Tre ( 57 ), Đồng Tháp ( 55 ), Kiên Giang ( 50 ), Hậu Giang ( 33 ), Thành phố TP.HN ( 33 ), Nghệ An ( 32 ) …

Một số tỉnh có số lượng rất ít như Tây Ninh (3), Thừa Thiên – Huế (4), Quảng Nam (3), Đà Nẵng (3), Phú Yên (2), Thanh Hóa (2)…

Các tỉnh chỉ có 1 người là Bắc Kạn, Bình Phước, Đồng Nai, Ninh Thuận, Tỉnh Thái Bình, Đắc Nông .
Nhìn vào số lượng này, nhiều người đặt câu hỏi vì sao lại có sự mất cân đối như vậy ? Có phải những địa phương có nhiều Nhà giáo Ưu tú là những nơi có chất lượng giáo dục cao ?
Sở dĩ có sự mất cân đối này, theo người viết hoàn toàn có thể xuất phát từ những nguyên do sau đây :
Thứ nhất, 1 số ít địa phương tiến hành chưa tốt kế hoạch xét Tặng Ngay thương hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú lần thứ 15 năm 2020 .
Ngày 16/12/2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo có công văn số 5651 / BGDĐT-TĐKT về việc tiến hành xét Tặng thương hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú lần thứ 15 năm 2020, ngay sau đó nhiều địa phương đã kiến thiết xây dựng kế hoạch tiến hành việc xét khuyến mãi ngay thương hiệu cao quý này đến tận cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, một số ít nơi chỉ làm qua loa, chiếu lệ .
Chúng tôi nhận được phản ánh của nhiều nhà giáo cho biết họ chỉ nghe thông tin này khi được Sở Giáo dục và Đào tạo chốt list và công khai minh bạch thăm dò trên website của ngành .
Nghĩa là trước đó Sở Giáo dục và Đào tạo đã gửi công văn đến những đơn vị chức năng trường học thường trực, những huyện để tiến hành nhưng vì nguyên do nào đó, nhiều huyện không thông tin đến những cơ sở giáo dục thường trực nên nhiều nhà giáo đã không có thời cơ, điều kiện kèm theo để tham gia xét thương hiệu này .
Thứ hai, quan điểm xét thương hiệu Nhà giáo Ưu tú ở những địa phương có sự độc lạ khá lớn. Trên cơ sở điều kiện kèm theo, tiêu chuẩn của những văn bản quy phạm pháp luật lao lý về thương hiệu Nhà giáo Ưu tú, hội đồng xét nơi này dễ trải qua, còn nơi khác lại khống chế tỉ lệ nên mặc dầu nhiều nhà giáo có quy trình góp sức, thành tích đạt theo lao lý vẫn bị loại ra ngoài vì không đủ số phiếu tin tưởng theo pháp luật .

Những kiến nghị, đề xuất

Danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú được xét ba năm một lần và được công bố vào ngày 20/11 hàng năm. Để mỗi nhà giáo, cán bộ quản trị giáo dục được có thời cơ tham gia xét vào thương hiệu này, chúng tôi đề xuất kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn toàn có thể phân chia số lượng, chỉ tiêu về tỉnh địa thế căn cứ trên dân số, số lượng giáo viên ở những cấp học của địa phương đó .

Trên cơ sở chỉ tiêu này, các tỉnh sẽ triển khai kế hoạch xét và tiếp nhận hồ sơ đăng ký xét danh hiệu của các cá nhân. Sau đó Hội đồng xét cấp tỉnh sẽ chỉ đạo các địa phương, các đơn vị trường học thành lập các hội đồng xét cấp huyện, cấp cơ sở.

Nếu làm được điều này, Sở Giáo dục và Đào tạo – cơ quan thường trực của Hội đồng xét thương hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú cấp tỉnh – sẽ nắm được số lượng, nguyện vọng xét thương hiệu của những cá thể trên toàn tỉnh, tránh thực trạng “ trên bảo dưới không nghe ” ở 1 số ít địa phương, đơn vị chức năng. Đồng thời qua đó sẽ nhìn nhận đúng mức quy trình góp sức của đội ngũ nhà giáo .

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Đỗ Hùng