“Công nhân kỹ thuật” làm việc phổ thông

Trong khi đó, chỉ huy ban quản trị dự án Bất Động Sản Nhà máy Đạm Tỉnh Ninh Bình khẳng định chắc chắn “ chúng tôi không có lao động ( Trung Quốc ) đại trà phổ thông ” .

ZPGHWDfE.jpgPhóng to
Ông Lý Vương Sinh ( bìa phải ) cùng những lao động đồng hương Trung Quốc vừa xây cống, vừa trao đổi với PV Tuổi Trẻ trưa 13-8 tại công trường thi công Nhà máy Đạm Tỉnh Ninh Bình – Ảnh : Đ.Bình

Hơn 1.000 lao động Trung Quốc thao tác không phép Phần lớn không có bằng cấp Kiến nghị trục xuất nếu không đủ hồ sơ Vụ lao động TQ không phép : Pháp luật chưa được thực thi

Ngay phía ngoài “nhà shell”, một công trình xây dựng lớn của dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình (Khu công nghiệp Ninh Phúc – Ninh Bình), một tốp công nhân Trung Quốc bốn người đang hì hục hoàn thiện việc đổ bêtông, xoa trát đường cống dẫn nước thải.

Nhàn hạ hơn việc ở nhà
Trên đầu những công nhân này, băngrôn, khẩu hiệu tiếng Trung giăng khắp bốn phía, những biển báo, khẩu hiệu đều ghi tiếng Trung, tiếng Việt nhỏ hơn ghi phía dưới. Người đàn ông lớn tuổi đeo biển tên Lý Vương Sinh cho biết ông là người tỉnh Hà Nam ( Trung Quốc ), chẳng có bằng cấp gì, đã làm nghề thiết kế xây dựng lâu, nhưng do thu nhập thấp quá ( chỉ 2.500 – 3.000 tệ / tháng ) nên sang Nước Ta từ hơn ba tháng nay .
“ Công việc vẫn như thế nhưng làm ở đây được 4.000 tệ / tháng ”. Ngay gần đấy, Từ Quân Lượng cũng đang đổ mẻ bêtông ở đầu cuối để nghỉ trưa. Lượng bảo đã sang Nước Ta năm tháng, chỉ làm những việc lặt vặt, nhưng “ thảnh thơi hơn việc ở nhà ”. Hỏi lương bao nhiêu, Lượng cười không nói .
Gặp tiếp người Trung Quốc thứ ba ngay tại khu nghỉ trọ đối lập công trường thi công, người đàn ông trung niên họ Vương cười bảo sang đây thao tác nhàn lắm, làm bảo vệ mà có lương 4.000 tệ. Chỉ lấy 1.000 tệ để tiêu vặt thôi, còn lại nhờ công ty chuyển thẳng về nhà .
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Ngô Xuân Trung, phó trưởng phòng hành chính văn phòng dự án Bất Động Sản, cho biết dự án Bất Động Sản đã vào quá trình cuối nên lượng lao động quốc tế giảm nhiều. Đến lúc này chỉ còn hơn 1.000 người, giảm rất nhiều so với hơn 3.000 lao động Trung Quốc tại công trường thi công năm 2010 và những tháng đầu năm 2011. Hỏi kỹ hơn về việc quản trị lao động, ông Trung khoe dự án Bất Động Sản Nhà máy Đạm Tỉnh Ninh Bình là công trường thi công duy nhất Nước Ta có hẳn đội công an tỉnh đến bảo vệ ngoài cổng, nên việc bảo mật an ninh, quản trị rất ngặt nghèo .
Ban quản trị dự án Bất Động Sản xin hẳn Ủy Ban Nhân Dân tỉnh cấp ( cho mượn ) 5 ha đất ngay trước công trường thi công để dựng những nhà ngang, nhà dọc, xây tường rào kín kẽ cho công nhân Trung Quốc ở. Vì thế, “ hàng loạt công nhân Trung Quốc đều ở tập trung chuyên sâu, không hề có trường hợp nào tự ý thuê nhà dân bên ngoài để ở. Chỉ có những chuyên viên, kỹ sư mới được phép ở riêng ngoài khách sạn ” .
“ Không có lao động đại trà phổ thông ”
Đó là khẳng định chắc chắn của ông Chu Văn Tuấn, giám đốc ban quản trị dự án Bất Động Sản Nhà máy Đạm Tỉnh Ninh Bình, khi trao đổi với Tuổi Trẻ trưa 13-8. Ông Tuấn không nhớ rõ hiện có bao nhiêu lao động Trung Quốc tại công trường thi công, nhưng “ lúc đông nhất ( năm 2010, đầu 2011 – PV ) là 3.200 người, còn hiện tại có khoảng chừng 400 chuyên viên, trong đó chuyên viên Trung Quốc đông nhất, còn có cả chuyên viên người Hà Lan, Đức, Pháp, Ý, Nhật Bản, Ấn Độ … ” .
Vậy những lao động Trung Quốc chúng tôi gặp tại công trường thi công đang xây cống, đổ bêtông thì sao, có bao nhiêu lao động kiểu này ở công trường thi công ? Với câu hỏi này, ông Tuấn vấn đáp : “ Cái này tôi không nắm được, nhưng riêng đội ngũ chuyên viên, kỹ sư thì tôi biết giờ còn khoảng chừng 400 người. Những người anh gặp không hề nói là lao động đại trà phổ thông, họ là “ sư phụ ” trong nghề chứ đại trà phổ thông gì. Tưởng họ thao tác đại trà phổ thông à, cùng việc đấy thợ tay nghề cao bậc 7 của mình chưa chắc đã làm được đâu. Nhiều yếu tố kỹ thuật nhà thầu nhu yếu họ vẫn phân phối được hết. Nói họ là lao động đại trà phổ thông không đúng, vậy Nước Ta ta pháp luật thế nào là lao động đại trà phổ thông ? ” .
Ông Tuấn nói thêm : “ Dự án chúng tôi là gói thầu “ chìa khóa trao tay ”, tôi chỉ thao tác với nhà thầu chính là Tổng công ty phong cách thiết kế và thầu khoán Hoàn Cầu ( Trung Quốc ). Dưới nhà thầu chính còn có hơn 40 nhà thầu phụ quốc tế. Việc họ đưa lao động sang đây đều nằm trong biểu đồ nhân lực đã báo cáo giải trình cho địa phương, ngành lao động. Hiện trong công trường thi công cũng có đến 600 – 700 lao động người Việt. Nói là họ xây cống, đổ bêtông, nhưng tôi nói thật, dự án Bất Động Sản thi công từ tháng 5-2008, khi đó cũng có lao động của mình vào làm vị trí đó rồi, nhưng kinh nghiệm tay nghề, kỹ thuật cũng như kỷ luật không cung ứng được nhu yếu của nhà thầu nên họ phải đưa lao động của họ sang ” .
Kết thúc câu truyện ngắn ngủi, ông Tuấn thẳng thắn : “ Các anh về đây, nếu viết cái gì có lợi cho dự án Bất Động Sản chúng tôi hoan nghênh và sẵn sàng chuẩn bị hợp tác. Còn về chuyện lao động quốc tế, tôi nói thẳng luôn là không phân phối. Các anh thích thì sang thao tác với Sở LĐ-TB và XH hoặc ban quản trị khu công nghiệp … ” .

Xây cống, đổ bêtông

Nhiều lao động Trung Quốc khi gặp chúng tôi đã không dám đưa thẻ lao động ra. Nhiều người đeo thẻ thì trên thẻ vẫn ghi “ công nhân kỹ thuật ”, nhưng thực tiễn họ chỉ làm những phần việc “ đại trà phổ thông ” mà hầu hết người thợ thiết kế xây dựng việt nam nào cũng làm được, đó là xây cống, đổ bêtông, đánh nhẵn mặt sân bêtông. Thậm chí trong những bản “ list trích ngang về người quốc tế ” lưu tại văn phòng ban quản trị dự án Bất Động Sản, chúng tôi vẫn thấy rất nhiều lao động Trung Quốc ở mục “ việc làm tiếp đón ” chỉ ghi : đầu bếp, phục vụ hầu cần, công nhân …, và đa phần “ ngày kết thúc thao tác ” chỉ ngắn gọn : dưới 3 tháng .

GZIdIYTy.jpgPhóng to
Ông Lâm Xuân Phương – Ảnh: Đ.B.

Trả lời phỏng vấn Tuổi Trẻ chiều 13-8, ông Lâm Xuân Phương cho biết lúc bấy giờ tỉnh Tỉnh Ninh Bình có 32 doanh nghiệp sử dụng lao động quốc tế với tổng số 1.676 người, trong đó đa phần là lao động Trung Quốc, chiếm 1.580 người .
– Trong số lao động Trung Quốc có 1.020 người sang Nước Ta dưới ba tháng, không thuộc diện phải cấp giấy phép lao động. Số còn lại chúng tôi đã cấp giấy phép lao động cho 518 người, còn 138 người thuộc diện cần cấp phép nhưng chưa được cấp phép ( chưa đủ sách vở pháp lý theo lao lý – PV ). Số lao động Trung Quốc đa phần thao tác ở dự án Bất Động Sản Nhà máy Đạm Tỉnh Ninh Bình, ngoài những còn một số ít công ty ximăng trên địa phận sử dụng lao động Trung Quốc nhưng chỉ vài chục người, không đáng kể .
* Ông nói còn 138 lao động chưa được cấp giấy phép lao động, tại sao có thực trạng này và địa phương đã giải quyết và xử lý thế nào ?
– Hằng năm chúng tôi có những đoàn thanh tra, kiểm tra liên ngành gồm cả công an, ban quản trị khu công nghiệp. Đơn vị nào khi thanh tra có sai phạm chúng tôi đều lập biên bản, có yêu cầu giải quyết và xử lý. Với doanh nghiệp có lao động quốc tế thì khó khăn vất vả xuất phát từ phía đầu vào của họ. Ví dụ như nhà thầu đưa người sang theo dạng sang một cục nên thủ tục còn thiếu. Chúng tôi đã có đề xuất kiến nghị với đoàn công tác làm việc liên ngành của Bộ LĐ-TB và XH, Bộ Công an về yếu tố này. Chúng tôi ở địa phương làm rất trang nghiêm về quản trị nhưng người không đủ điều kiện kèm theo thì đề xuất những anh đừng cho vào thao tác trong nước. Cơ quan có công dụng cứ cho vào thì chúng tôi không làm thế nào mà giải quyết và xử lý được .
* Vậy đã có lao động nào được Sở LĐ-TB và XH đề xuất và bị buộc xuất cảnh ?

* Ông có yêu cầu gì để xử lý thực trạng này cũng như việc quản trị so với lao động Trung Quốc ở Nước Ta ?
– Những vướng mắc tôi đã nêu cần có giải pháp xử lý toàn diện và tổng thể. Về quản trị lao động, bên cạnh những giải pháp đã triển khai thì những địa phương có lao động quốc tế nói chung, lao động Trung Quốc nói riêng nên có những khu ký túc xá tập trung chuyên sâu, có bảo vệ, công an trấn áp để bảo vệ bảo mật an ninh .

– Chưa có trường hợp nào. Đối với 138 lao động trên địa bàn tỉnh chưa được cấp giấy phép do họ thiếu giấy tờ (lý lịch tư pháp, giấy chứng nhận có trình độ tay nghề bậc cao…), chúng tôi kiểm tra, cũng nhắc nhở, đề nghị ban quản lý dự án, các nhà thầu khẩn trương cung cấp giấy tờ thiếu để làm đúng thủ tục. Cái này các nhà thầu xin khất vì giấy tờ bổ sung phải đưa từ Trung Quốc sang nên phải chờ. Vấn đề này phía công an cũng khẳng định nếu không đủ điều kiện theo quy định thì sẽ trục xuất khỏi Việt Nam.
– Chưa có trường hợp nào. Đối với 138 lao động trên địa phận tỉnh chưa được cấp giấy phép do họ thiếu sách vở ( lý lịch tư pháp, giấy ghi nhận có trình độ kinh nghiệm tay nghề bậc cao … ), chúng tôi kiểm tra, cũng nhắc nhở, đề xuất ban quản trị dự án Bất Động Sản, những nhà thầu khẩn trương cung ứng sách vở thiếu để làm đúng thủ tục. Cái này những nhà thầu xin khất vì sách vở bổ trợ phải đưa từ Trung Quốc sang nên phải chờ. Vấn đề này phía công an cũng chứng minh và khẳng định nếu không đủ điều kiện kèm theo theo lao lý thì sẽ trục xuất khỏi Nước Ta .* Theo pháp luật, những sách vở xác nhận đều do phía Trung Quốc triển khai, ở đây có yếu tố xác nhận không đúng mực để đưa lao động đại trà phổ thông, không có kinh nghiệm tay nghề vào thao tác tại Nước Ta hay không ? Sở có kiểm tra xem thực tiễn có đúng như xác nhận không ?
– Đúng là nhiều khi người ta dựa vào cái sơ hở để làm. Việc xác nhận có điều kiện kèm theo năm năm kinh nghiệm tay nghề cũng là do người ta xác nhận nên nếu họ là công nhân hay lao động đại trà phổ thông thật nhưng mang sang ( Nước Ta ) một giấy xác nhận đủ năm năm kinh nghiệm tay nghề thì làm thế nào mình bảo không đủ điều kiện kèm theo được .

Thực tế chúng tôi kiểm tra về mặt thủ tục, còn về công việc, trong các nội dung cụ thể có cái khó. Chúng tôi kiểm tra nhưng nhà thầu đưa ra các vấn đề chuyên môn kỹ thuật, chúng tôi khó nắm được nội dung nhà thầu đưa ra là việc của lao động kỹ thuật hay lao động phổ thông. Nhiều khi mình cũng biết là họ trốn thủ tục, lách luật nhưng họ thực hiện đúng theo quy định của mình về thủ tục nên mình phải cấp phép.

* Dư luận cho rằng những trường hợp chỉ được cấp thị thực ( visa ) vào Nước Ta ba tháng đi du lịch nhưng lại thao tác trong những dự án Bất Động Sản của Trung Quốc tại Nước Ta ?
– Theo pháp luật, anh đã sang theo dạng thị thực dưới ba tháng thì không được phép lao động tại Nước Ta. Thị thực theo đường du lịch thì hết ba tháng là ra nhưng khi gần hết ba tháng họ quay lên biên giới rồi lại vào hoặc xin gia hạn thị thực. Năm 2010, chúng tôi kiểm tra có trường hợp gia hạn và chúng tôi yêu cầu công an tỉnh không gia hạn cho những trường hợp không đủ điều kiện kèm theo nhưng họ giải quyết và xử lý như thế nào thì chúng tôi không biết .
Qua tìm hiểu và khám phá, chúng tôi được biết lãnh sự quán của tất cả chúng ta ở nước họ cấp phép cho sang dưới ba tháng nhưng vẫn ghi là sang lao động. Tại cuộc thao tác với đoàn công tác làm việc của Bộ LĐ-TB và XH, Cục Xuất nhập cảnh, Bộ Công an, tôi có đặt yếu tố rằng những anh đã cho sang thì không hề đổ nghĩa vụ và trách nhiệm cho chúng tôi. Nếu lao động không đủ điều kiện kèm theo tại sao lại cho vào, thả xuống địa phương thì chúng tôi giải quyết và xử lý sao được .