Giải cứu nhà tái định cư nhìn từ câu chuyện Thuận Việt

Giải cứu nhà tái định cư nhìn từ câu truyện Thuận ViệtViệc TP.Hồ Chí Minh đàm phán để Công ty Thuận Việt chuyển dự án Bất Động Sản tái định cư ở Khu đô thị Thủ Thiêm sang dự án Bất Động Sản thương mại đã thực sự giải tỏa một gánh nặng kinh tế tài chính lớn cho Thành phố .Nhưng vì một màn “ cứu thua ” cho Thành phố, mà Thuận Việt đang gặp nhiều rắc rối .

1.330 căn hộ tái định cư được chuyển thành Dự án thương mại do Thuận Việt làm chủ đầu tư. Ảnh: Trọng Tín
1.330 căn hộ tái định cư được chuyển thành dự án thương mại do Thuận Việt làm chủ đầu tư. Ảnh: Trọng Tín

Chủ trương đúng, cách làm sai…

Theo báo cáo giải trình của Sở Xây dựng TP.Hồ Chí Minh, năm 2006 – 2017, TP Hồ Chí Minh đã góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng và dùng ngân sách để mua lại hơn 40.000 căn hộ và nền đất tái định cư để sắp xếp cho những hộ dân bị ảnh hưởng tác động trong những dự án Bất Động Sản. Trong đó, đã sắp xếp hơn 26.000 căn hộ và nền đất ; còn dư gần 12.000 suất tái định cư chưa sắp xếp sử dụng ( gồm hơn 2.250 nền đất và hơn 9.400 căn hộ ). Trong số căn hộ còn dư, có 1.220 căn hộ tái định cư đã được quy đổi thành nhà tại thương mại .
Nói về nguyên do dẫn đến hàng ngàn suất tái định cư dư thừa, đại diện thay mặt Sở Xây dựng lý giải, trước đây, khi chủ trương bồi thường, tái định cư chưa sát với giá thị trường thì gần như 100 % người dân chấp thuận đồng ý nhận căn hộ. Có trường hợp để ở, nhưng cũng có trường hợp sau khi nhận, họ đã bán lấy tiền đi nơi khác sinh sống .
Sau này, khi chủ trương sát với giá thị trường, giá bồi thường cao hơn, rất nhiều người dân nhận tiền để tự lo nơi ở mới. Chỉ trừ những trường hợp không đủ tiền mua nhà tại thương mại thì mới nhận căn hộ tái định cư. Điều này dẫn đến việc thừa căn hộ so với nhu yếu ĐK khởi đầu của dân cư .
Còn chỉ huy một doanh nghiệp địa ốc lớn ở TP Hồ Chí Minh cho rằng, nguyên do dẫn đến thực trạng trên là do TP. Hồ Chí Minh không xác lập được nhu yếu ngay từ bắt đầu, chủ trương đúng, nhưng tầm nhìn, kế hoạch và dự báo đều sai .
“ Không phải bất kỳ người dân nào nằm trong diện đền bù, giải tỏa đều có mong ước nhận căn hộ tái định cư. Thành phố khi thực thi dự án Bất Động Sản đã không tìm hiểu xã hội học, không tìm hiểu tâm lý học và không rút ra bài học kinh nghiệm từ những thất bại trước đó. Rõ ràng, chương trình thất bại là do không có tính dự báo trước ”, vị này nói .
Nhiều báo cáo giải trình của Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ, nguyên do dôi dư vì kế hoạch của Thành phố triển khai tái định cư là nhà căn hộ cao cấp, nhưng tâm ý của người dân quen sống nhà liền đất. Bên cạnh đó, không ít người không nhận nhà, nhận đất, mà muốn nhận tiền mặt để tự tổ chức triển khai tái định cư .
Chính thế cho nên, năm 2017, Ủy Ban Nhân Dân TP.Hồ Chí Minh có chủ trương bán đấu giá những căn hộ tái định cư dư thừa. Việc đấu giá được thực thi, nhưng không có doanh nghiệp nào tham gia. Khối gia tài hàng chục ngàn tỷ đồng bị bỏ không, phơi nắng mưa, xuống cấp trầm trọng, gây tiêu tốn lãng phí rất lớn .

Nỗi lòng nhà đầu tư

Là một trong những doanh nghiệp tham gia cùng Thành phố trong chủ trương kiến thiết xây dựng 12.500 căn tái định cư thuộc khu Bình Khánh ( Q. 2, TP. Hồ Chí Minh ), ông Võ Văn Bé, quản trị Hội đồng Thành viên, Tổng giám đốc Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Xây dựng – Thương mại Thuận Việt bày tỏ sự xót xa khi nhìn dự án Bất Động Sản mình kiến thiết xây dựng, nhưng không được sử dụng. “ Khoảng 4 năm nay, Thuận Việt phải bỏ ra 600 – 700 triệu đồng để trùng tu, bảo trì gia tài, mặc dầu chưa biết số tiền này Thuận Việt có nhận lại được hay không ”, ông Bé nói .
Kể lại thời hạn Thuận Việt tham gia cùng Thành phố kiến thiết xây dựng nhà ở tái định cư, ông Bé cho hay, năm 2007, Ủy Ban Nhân Dân TP Hồ Chí Minh đã tổ chức triển khai đền bù giải tỏa để kiến thiết xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Theo thống kê giám sát của Thành phố, có khoảng chừng 16.000 mái ấm gia đình có đất trong khu Thủ Thiêm cần giải tỏa. Thành phố đã lên kế hoạch thiết kế xây dựng 12.500 căn hộ, trong đó, Công ty Thuận Việt kiến thiết xây dựng 3.550 căn, gồm 2 khu 2.220 căn và khu 1.330 căn, với cam kết Thành phố sẽ mua lại hàng loạt lượng căn hộ này khi triển khai xong .
“ Tháng 6/2016, chúng tôi chuyển giao quỹ nhà 2.220 căn, còn khu 1.330 căn sẵn sàng chuẩn bị cất nóc. Nhưng thời gian đó, Thành phố thanh tra rà soát thấy quỹ nhà dư rất nhiều. Nguyên nhân là quỹ nhà xây chậm so với quy trình tiến độ, nên hầu hết người dân quyết định hành động nhận tiền đền bù ”, ông Bé nói .
Ông Bé cho biết, thời gian đó, TP. Hồ Chí Minh gặp khó khăn vất vả về kinh tế tài chính, cuộc khủng hoảng cục bộ thị trường địa ốc khiến nhiều doanh nghiệp phá sản …, khi Thuận Việt chuyển giao nhà đợt sau cuối của khu 1.330 căn hộ, thì Thành phố không đủ năng lực thanh toán giao dịch cho nhà đầu tư. Vì vậy, Thành Phố Hồ Chí Minh đã tổ chức triển khai họp Thường trực Ủy Ban Nhân Dân, HĐND để tìm giải pháp xử lý khu 1.330 căn hộ tái định cư này .
Sau đó, giải pháp được Thành phố đưa ra là thương thảo với Thuận Việt để giữ lại số lượng nhà đã xây, Thành phố giao đất thu tiền sử dụng đất, nhà đầu tư chuyển dự án Bất Động Sản này thành dự án Bất Động Sản thương mại để tịch thu vốn .
“ Bản thân 1.330 căn này bắt đầu là phối hợp với Thành phố, nên mới được ngân hàng nhà nước cho vay. Khi chuyển dự án Bất Động Sản này sang mục tiêu thương mại, thì việc vay vốn sẽ khó khăn vất vả, nên Công ty Thuận Việt không muốn chuyển. Tuy nhiên, Thành phố và Ban Quản lý khu Thủ Thiêm đã thương thảo rất nhiều lần để Thuận Việt đồng ý chuyển giao dự án Bất Động Sản này thành dự án Bất Động Sản thương mại ”, ông Bé san sẻ .
Ông Bé cho biết thêm, sau khi thanh lý hợp đồng và được quy đổi, Thuận Việt đã tạm đóng tiền sử dụng đất cho Thành phố với giá 26 triệu đồng / mét vuông, thực thi tái tạo, đổi tên thành Dự án New City Thủ Thiêm. Hiện dự án Bất Động Sản đã bán hơn 1.000 căn hộ, với giá thanh toán giao dịch 70 triệu đồng / mét vuông, làm đổi khác bộ mặt khu 38,4 ha .

“Câu chuyện Thuận Việt chuyển dự án tái định cư ở Thủ Thiêm sang dự án thương mại thực sự đã giải tỏa được cho Thành phố một gánh nặng lớn, bởi nếu như không chuyển đổi sang dự án thương mại thì đến nay, chi phí tiền lãi vay mà Thành phố phải chi trả sẽ rất lớn, cùng những hệ lụy khác. Nhưng chỉ vì một màn “cứu thua” cho Thành phố mà hiện nay, Thuận Việt lại chịu nhiều tai tiếng”, ông Bé nói.

Tại thông tin Kết luận Thanh tra số 1041 ngày 26/6/2019 của Thanh tra nhà nước đã chỉ ra nhiều sai phạm về công tác làm việc quản trị nhà nước và triển khai pháp lý trong quy hoạch, quản trị kiến thiết xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Trong đó, Ủy Ban Nhân Dân Thành phố đã thanh lý hợp đồng góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng khu tái định cư khu 1.330 căn chưa có quan điểm đồng ý chấp thuận của Thủ tướng nhà nước về việc giao đất là không đúng pháp luật tại điểm i, khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai năm 2013 .
“ Khi Tóm lại trên được công bố, một loạt dự án Bất Động Sản đã bị tác động ảnh hưởng, nên việc tính giá đất của dự án Bất Động Sản này bị đình lại. Khi đó, TP.Hồ Chí Minh được cho phép Thuận Việt tạm nộp tiền sử dụng đất với mục tiêu để có sổ hồng, còn sau này có định giá thì sẽ bù hoặc trả lại. Nhưng đến nay, Thành phố vẫn chưa tính ra giá đơn cử để chúng tôi hoàn tất nghĩa vụ và trách nhiệm và Dự án vẫn chưa được cấp sổ hồng ”, ông Bé bày tỏ .

“Để giải cứu những căn hộ bị dư thừa, khi đấu giá, ngoài mức giá khởi điểm hợp lý, Thành phố nên có chủ trương chuyển đổi nhà tái định cư thành nhà ở thương mại và ra sổ hồng cho từng căn hộ. Khi nhà đầu tư đã trúng đấu giá, với việc có sẵn sổ hồng từng căn hộ trong tay, họ cũng dễ dàng trong việc bán ra thị trường”.

Ông Võ Văn Bé, Chủ tịch Hội đồng Thành viên, Tổng giám đốc Công ty TNHH Xây dựng – Thương mại Thuận Việt