Đặc trưng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa là “ một kiểu tổ chức triển khai kinh tế vừa tuân theo quy luật của kinh tế thị trường vừa trên cơ sở và chịu sự dẫn dắt chi phối bởi các nguyên tắc và thực chất của chủ nghĩa xã hội ” .
Kinh tế thị trường là phương pháp tổ chức triển khai, quản lý và vận hành nền kinh tế, là phương tiện đi lại điều tiết kinh tế lấy cơ chế thị trường làm cơ sở để phân chia các nguồn lực kinh tế và điều tiết mối quan hệ giữa người với người .

Định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta, thể hiện ở bốn tiêu chí:

( i ) Về mục tiêu tăng trưởng : Mục tiêu của kinh tế thị trường xu thế xã hội chủ nghĩa ở nước ta nhằm mục đích thực thi “ dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh ” giải phóng can đảm và mạnh mẽ lực lượng sản xuất và không ngừng nâng cao đời sống nhân dân ; tăng nhanh xóa đói, giảm nghèo, khuyến khích mọi người vươn lên làm giàu chính đáng, giúp sức người khác thoát nghèo và từng bước khá giả hơn .

(ii) Về phương hướng phát triển: Phát triển nền kinh tế với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế nhằm giải phóng mọi tiềm năng trong mọi thành phần kinh tế, trong mỗi cá nhân và mọi vùng miền… phát huy tối đa nội lực để phát triển nhanh nền kinh tế. Trong nền kinh tế nhiều thành phần, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, là công cụ chủ yếu để Nhà nước điều tiết nền kinh tế, định hướng cho sự phát triển vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mặc khác, tiến lên chủ nghĩa xã hội đặt ra yêu cầu nền kinh tế phải được dựa trên nền tảng của sở hữu toàn dân về các tư liệu sản xuất chủ yếu.

( iii ) Về xu thế xã hội và phân phối : Thực hiện văn minh và công minh xã hội ngay trong từng bước và từng chủ trương tăng trưởng ; tăng trưởng kinh tế kết nối ngặt nghèo và đồng điệu với tăng trưởng xã hội, văn hóa truyền thống, giáo dục và giảng dạy, xử lý tốt các yếu tố xã hội vì tiềm năng tăng trưởng con người. Hạn chế tác động xấu đi của kinh tế thị trường .
( iv ) Về quản trị : Phát huy vai trò làm chủ xã hội của nhân dân, bảo vệ vai trò quản trị, điều tiết nền kinh tế của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dưới sự chỉ huy của Đảng. Tiêu chí này biểu lộ sự độc lạ cơ bản giữa kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa với kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa nhằm phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt xấu đi của kinh tế thị trường, bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ chính đáng của mọi người .