Lần đầu tiên số người tham gia BHXH bắt buộc bị giảm

Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung báo cáo tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Chiều 22/10, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung trình bày Báo cáo tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020.
Chiều 22/10, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, thừa chuyển nhượng ủy quyền của Thủ tướng nhà nước, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung trình diễn Báo cáo tình hình triển khai chủ trương, chính sách BHXH, quản trị và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020 .

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, tính đến hết ngày 31/3/2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ đã ban hành 68 văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện chính sách, chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).

Trong năm 2020, tổng số tiền ngân sách nhà nước ( NSNN ) tương hỗ cho người tham gia BHXH tự nguyện là hơn 137,6 tỷ đồng, tăng 35 % so với năm 2019 .
Năm 2020, Thanh tra Bộ LĐTB&XH tổ chức triển khai thanh tra việc chấp hành những lao lý của pháp lý BHXH, BHTN tại 5 cơ quan BHXH cấp tỉnh, 20 cơ quan BHXH cấp huyện và 20 doanh nghiệp trên địa phận tỉnh Bến Tre. Qua thanh tra, phát hành 52 đề xuất kiến nghị so với những cơ quan BHXH ; 70 yêu cầu so với những doanh nghiệp … với tổng số tiền là 169,7 triệu đồng, đề xuất kiến nghị truy đóng vào quỹ BHXH số tiền 221,2 triệu đồng do người sử dụng lao động trích nộp BHXH, BHTN của người lao động không đúng mức theo pháp luật .
Giai đoạn năm nay – 2020, cơ quan BHXH đã phát hành 2.103 quyết định hành động giải quyết và xử lý vi phạm hành chính về BHXH với số tiền xử phạt là 114,5 tỷ đồng. Kết quả, số tiền xử phạt vi phạm hành chính đã tịch thu là 28,8 tỷ đồng ; tỉ lệ chấp hành là 25,2 % .
Số người tham gia BHXH bắt buộc đến hết ngày 31/12/2020 là 15.050.944 người, giảm 153.092 người ( tương ứng với 1 % ) so với năm 2019 .
Theo Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH, đây là năm tiên phong số người tham gia BHXH bắt buộc bị giảm so với năm trước, nguyên do chính là do tác động ảnh hưởng của dịch COVID-19 dẫn đến người lao động tại những doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại bị mất việc làm, không còn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc .
Tính đến hết ngày 31/12/2020 :
Số người tham gia BHXH là 16.176.180 người, bằng 33,5 % lực lượng lao động trong độ tuổi, đạt chỉ tiêu đặt ra của năm 2020. Số đơn vị chức năng tham gia BHXH bắt buộc năm 2020 là 622.020 đơn vị chức năng, tăng gần 17 % so với cùng kỳ năm 2019 .
Số tiền thu BHXH bắt buộc năm 2020 là trên 261,7 nghìn tỷ đồng, tăng 6,28 % so với cùng kỳ năm 2019 .

Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc năm 2020 của người lao động là 5.687.180 đồng/tháng, tăng 6,05% so với năm 2019.

Tổng số tiền chậm đóng BHXH bắt buộc là 12.113 tỷ đồng, tăng 2.013 tỷ đồng ( tương ứng 19,9 % ) so với năm 2019, chiếm 4,4 % số phải thu .

Năm 2020, số người tham gia BHTN là 13.337.492 người, giảm 54.401 người (tương ứng với 0,4%) so với năm 2019. Số tiền thu BHTN là 18.693 tỷ đồng, tăng 1.254 tỷ đồng (tương ứng với 7,2%) so với năm 2019. Tổng số tiền chậm đóng BHTN là 399 tỷ đồng, tăng 15% so với năm 2019.

Giải pháp bảo toàn, phát triển quỹ BHXH, BHTN

Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Đề án “Nâng cao hiệu quả quản lý, đầu tư quỹ BHXH” làm cơ sở cho việc đề xuất sửa đổi Luật BHXH, Luật Việc làm và các luật có liên quan. Đó là đa dạng hoá danh mục, cơ cấu đầu tư quỹ BHXH theo nguyên tắc an toàn, bền vững và hiệu quả; ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu Chính phủ dài hạn; nghiên cứu từng bước mở rộng sang các lĩnh vực có khả năng sinh lời cao, từng bước và có lộ trình đầu tư một phần tiền nhàn rỗi của quỹ thông qua ủy thác đầu tư tại thị trường trong nước và quốc tế, bảo đảm an toàn, bền vững…

nhà nước đã thể chế hóa kịp thời chủ trương lớn của Trung ương về kiểm soát và điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu trải qua việc trình Quốc hội phát hành Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định số 135 / 2020 / NĐ-CP ngày 18/11/2020 về tuổi nghỉ hưu có hiệu lực thực thi hiện hành tổ chức triển khai triển khai từ ngày 1/1/2021. Kịp thời phát hành chủ trương tương hỗ người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn vất vả do đại dịch COVID-19 .
Kết quả tăng trưởng đối tượng người tiêu dùng tham gia BHXH, BHTN liên tục giữ được đà tăng, đặc biệt quan trọng tăng trưởng đối tượng người dùng tham gia BHXH tự nguyện, đạt 1,1 triệu người, chiếm 2,33 % lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt chỉ tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28 – NQ / TW .
Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH cũng cho biết mặc dầu số người tham gia BHXH có tăng nhưng số người tham gia BHXH bắt buộc, BHTN giảm, số tiền chậm đóng BHXH liên tục tăng so với năm 2019 .
Nguyên nhân là số người hưởng BHXH một lần liên tục tăng ảnh hưởng tác động không nhỏ đến năng lực tăng trưởng đối tượng người dùng tham gia BHXH bắt buộc trong năm 2020. Do tác động ảnh hưởng của dịch bệnh, những doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn vất vả trong sản xuất, kinh doanh thương mại dẫn đến thực trạng chậm đóng, tạm dừng đóng BHXH tăng cao .
Nhận thức của 1 số ít người lao động và người sử dụng lao động trong việc tham gia BHXH vẫn còn hạn chế, đặc biệt quan trọng là ở những doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Trong khi đó, do ảnh hưởng tác động của dịch bệnh COVID-19, công tác làm việc tuyên truyền thông dụng chủ trương, pháp lý về BHXH, BHTN gặp nhiều hạn chế. BHTN chưa thực thực sự là công cụ quản trị thị trường lao động, việc tương hỗ người lao động liên tục quay trở lại thị thường lao động sau khi bị mất việc làm chưa thực sự hiệu suất cao .
Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH cho biết nhà nước liên tục yêu cầu tăng cường hoạt động giải trí giám sát triển khai Luật BHXH tại Trung ương và địa phương, đặc biệt quan trọng là yếu tố về tăng trưởng đối tượng người dùng tham gia BHXH bắt buộc ; yếu tố về quản trị và sử dụng quỹ BHXH .

Sửa đổi, bổ sung Luật BHXH theo định hướng cải cách chính sách BHXH tại Nghị quyết số 28-NQ/TW về mở rộng đối tượng tham gia tiến tới thực hiện BHXH toàn dân; hoàn thiện các quy định về đóng-hưởng BHXH; nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ; chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH; sửa đổi quy định tại khoản 2 Điều 92 Luật BHXH về các hình thức đầu tư phù hợp với Luật Các tổ chức tín dụng.

Trong khi chưa sửa Luật BHXH, cho phép Hội đồng quản lý BHXH được quyết định đầu tư, gửi tiền tại các ngân hàng thương mại hoạt động tốt hoặc lành mạnh, ổn định theo danh sách do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cung cấp hằng năm.

Sửa đổi, bổ trợ Luật Việc làm theo khuynh hướng cải cách chủ trương BHTN tại Nghị quyết số 28 – NQ / TW nhằm mục đích phát huy vừa đủ những công dụng của BHTN, bảo vệ BHTN thực sự là công cụ quản trị thị trường lao động .

Hải Liên