Bảo hiểm xã hội là gì? Doanh nghiệp có bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động hay không? – Công ty Luật Quốc tế DSP

Bảo hiểm xã hội là gì ? Doanh nghiệp có bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động hay không ?

Chắc hẳn mỗi người đều đã từng nghe đến cụm từ “bảo hiểm xã hội”. Nhắc đến bảo hiểm xã hội, chúng ta đều biết rằng đó là một trong những quyền lợi mà người lao động được hưởng. Tuy nhiên, để hiểu đúng, hiểu rõ về cụm từ này thì không phải ai cũng có thể nắm rõ. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu được khái niệm bảo hiểm xã hội và trả lời cho câu hỏi rằng doanh nghiệp có bắt buộc phải đóng BHXH cho người lao động hay không.

1. Bảo hiểm xã hội (sau đây viết tắt là “BHXH”) là gì?

Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

2. Các chế độ bảo hiểm xã hội

BHXH có hai loại :

  • BHXH bắt buộc : là mô hình BHXH do Nhà nước tổ chức triển khai mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia .
  • BHXH tự nguyện : là mô hình BHXH do Nhà nước tổ chức triển khai mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương pháp đóng tương thích với thu nhập của mình và Nhà nước có chủ trương tương hỗ tiền đóng BHXH để người tham gia hưởng chính sách hưu trí và tử tuất .

Đối với mỗi loại bảo hiểm thì sẽ có những chính sách khác nhau. Cụ thể là :

  • Đối với BHXH bắt buộc : có những chính sách như ốm đau, thai sản, tai nạn thương tâm lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất .

Tuy nhiên, cần chú ý quan tâm so với những chính sách của BHXH bắt buộc rằng không phải bất kể cá thể nào tham gia BHXH bắt buộc đều sẽ được hưởng những chính sách như vậy. Cá nhân tham gia BHXH bắt buộc sẽ được xử lý những chính sách ốm đau, thai sản, tai nạn thương tâm lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí hay tử tuất chỉ khi cung ứng đủ những điều kiện kèm theo tương ứng theo pháp luật của pháp lý về mỗi chính sách .

  • Đối với BHXH tự nguyện : gồm có 2 chính sách là hưu trí và tử tuất .

3. Quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội

Căn cứ vào khái niệm BHXH, chắc rằng mỗi cá thể đều cảm thấy rất nhiều quyền hạn khi tham gia BHXH. Theo pháp luật tại Điều 18 Luật Bảo hiểm xã hội năm trước, những quyền hạn mà người lao động được hưởng là :

  • Được tham gia và hưởng những chính sách theo Luật Bảo hiểm xã hội ;
  • Được cấp và quản trị sổ BHXH và nhận lại sổ khi không còn thao tác ;
  • Nhận lương hưu và trợ cấp khá đầy đủ, kịp thời theo những hình thức sau : nhận trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc tổ chức triển khai dịch vụ được chuyển nhượng ủy quyền ; nhận trải qua thông tin tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng nhà nước ; nhận trải qua công ty, tổ chức triển khai nơi thao tác hay người sử dụng lao động ;
  • Hưởng bảo hiểm y tế trong những trường hợp : đang hưởng lương hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nhận con nuôi, tai nạn đáng tiếc lao động, bệnh nghề nghiệp hay trợ cấp ốm đau ;
  • Chủ động đi khám giám định mức suy giảm năng lực lao đông và được thanh toán giao dịch ngân sách giám định y khoa nếu đủ điều kiện kèm theo hưởng BHXH ;
  • Ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp BHXH cho người khác ;
  • Được phân phối thông tin về đóng BHXH theo định kỳ ; nhu yếu người sử dụng lao động phân phối thông tin về việc đóng và quyền được hưởng những chính sách BHXH ;
  • Khiếu nại, tố cáo về BHXH theo pháp luật của pháp lý .

4. Mức đóng BHXH bắt buộc

Mức động BHXH bắt buộc được lao lý tại Điều 85, 86 Luật Bảo hiểm xã hội năm năm trước cùng với những văn bản pháp lý có tương quan. Bên canh việc đóng BHXH bắt buộc thì không hề không kể đến bảo hiểm thất nghiệp. Theo Nghị quyết 116 / NQ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2021 lao lý về chủ trương tương hỗ người lao động và người sử dụng lao động bị tác động ảnh hưởng bởi đại dịch Covid – 19 từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp thì người sử dụng lao động sẽ được giảm mức đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp từ 1 % xuống bằng 0 % quỹ lương tháng của những người lao động thuộc đối tượng người dùng tham gia bảo hiểm thất nghiệp trong 12 tháng, kể từ ngày 01 tháng 10 năm 2021 đến hết ngày 30 tháng 9 năm 2022. Sau đây là mức đóng BHXH bắt buộc, BHTN và BHYT của người lao động Nước Ta và người lao động quốc tế .
Đối với người lao động Nước Ta :

Người sử dụng lao động Người lao động
BHXH BHTN BHYT BHXH BHTN BHYT
HT ÔĐ-TS TNLĐ-BNN HT ÔĐ-TS TNLĐ-BNN
14 % 3 % 0 % 0 % 3 % 8 % 1 % 1.5 %
20 % 10.5 %
Tổng cộng 30.5 %

Đối với người lao động quốc tế :

Người sử dụng lao động Người lao động
BHXH BHTN BHYT BHXH BHTN BHYT
HT ÔĐ-TS TNLĐ-BNN HT ÔĐ-TS TNLĐ-BNN
3 % 0 % 3 % 1.5 %
6 % 1.5 %

Tổng cộng 7.5%

5. Mức lương tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội

Căn cứ Nghị định 90/2019 / NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2019 lao lý mức lương tối thiểu vùng so với người lao động thao tác theo hợp đồng lao động, mức lương tối thiểu vùng là :

Vùng Người thao tác trong điều kiện kèm theo thông thường Người đã qua học nghề, huấn luyện và đào tạo nghề Người thao tác trong điều kiện kèm theo nặng nhọc, ô nhiễm, nguy hại Người thao tác trong điều kiện kèm theo đặc biệt quan trọng nặng nhọc, ô nhiễm, nguy khốn
Công việc giản đơn Công việc nhu yếu đã qua học nghề, huấn luyện và đào tạo nghề Công việc giản đơn Công việc nhu yếu đã qua học nghề, giảng dạy nghề
Vùng I 4.420.000 4.729.400 4.641.000 4.965.870 4.729.400 5.060.458
Vùng II 3.920.000 4.194.400 4.116.000 4.404.120 4.194.400 4.488.008
Vùng III 3.430.000 3.670.100 3.601.500 3.853.605 3.670.100 3.927.007
Vùng IV 3.070.000 3.284.900 3.223.500 3.449.145 3.284.900 3.514.843

Thêm vào đó, theo pháp luật tại điểm 2.6 khoản 2 Điều 6 Quyết định 595 / QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 pháp luật về phát hành tiến trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn đáng tiếc lao động – bệnh nghề nghiệp ; quản trị sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế thì mức lương tối thiểu đóng BHXH bắt buộc so với người lao động như sau :

  • Đối với người lao động làm việc làm hoặc chức vụ giản đơn nhất trong điều kiện kèm theo lao động thông thường thì mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời gian đóng .
  • Đối với người lao động làm việc làm hoặc chức vụ yên cầu lao động qua đào tạo và giảng dạy, học nghề ( kể cả lao động do doanh nghiệp tự dạy nghề ) phải cao hơn tối thiểu 7 % so với mức lương tối thiểu vùng ;
  • Đối với người lao động làm việc làm hoặc chức vụ có điều kiện kèm theo lao động nặng nhọc, ô nhiễm, nguy khốn phải cao hơn tối thiểu 5 % ; việc làm hoặc chức vụ có điều kiện kèm theo lao động đặc biệt quan trọng nặng nhọc, ô nhiễm, nguy khốn phải cao hơn tối thiểu 7 % so với mức lương của việc làm hoặc chức vụ có độ phức tạp tương tự, thao tác trong điều kiện kèm theo lao động thông thường .

Như vậy, mức đóng BHXH bắt buộc sẽ địa thế căn cứ vào mức lương tối thiểu của từng vùng như lao lý trên .

6. Trường hợp người sử dụng lao động không bắt buộc đóng BHXH cho người lao động

  • Đối với trường hợp người lao động là công dân Nước Ta

Căn cứ khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm năm trước thì người lao động thuộc những trường hợp sau sẽ phải đóng BHXH :

Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Người lao động là công dân Nước Ta thuộc đối tượng người dùng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, gồm có :
a ) Người thao tác theo hợp đồng lao động không xác lập thời hạn, hợp đồng lao động xác lập thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một việc làm nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện thay mặt theo pháp lý của người dưới 15 tuổi theo lao lý của pháp lý về lao động ;
b ) Người thao tác theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng ; ”
Với lao lý trên, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu rằng người lao động là công dân Nước Ta sẽ không phải đóng BHXH khi người lao động ký kết với người sử dụng lao động những hợp đồng sau :
– Hợp đồng lao động dưới 01 tháng .
– Hợp đồng thử việc : Điều 24 Bộ luật Lao động 2019 được cho phép người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận hợp tác về nội dung thử việc trong hợp đồng lao động. Tuy nhiên, thử việc chỉ vận dụng với hợp đồng lao động có thời hạn từ 01 tháng trở lên. Đồng thời, Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm trước cũng pháp luật người thao tác theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên là đối tượng người tiêu dùng tham gia BHXH bắt buộc .
– Hợp đồng khoán việc, hợp đồng công tác làm việc viên : Đây là những loại hợp đồng chịu sự kiểm soát và điều chỉnh của Bộ luật Dân sự, được xác lập là loại hợp đồng dịch vụ. Do đó, người lao động thao tác theo những loại hợp đồng này không phải đóng BHXH bắt buộc …
Ngoài ra, theo lao lý tại khoản 3 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội năm năm trước :

“Điều 85. Mức đóng và phương thức đóng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

3. Người lao động không thao tác và không hưởng tiền lương từ 14 ngày thao tác trở lên trong tháng thì không đóng bảo hiểm xã hội tháng đó. Thời gian này không được tính để hưởng bảo hiểm xã hội, trừ trường hợp nghỉ việc hưởng chính sách thai sản. ”
thì khi người lao động không thao tác và không hưởng tiền lương từ 14 ngày thao tác trở lên trong tháng thì sẽ không đóng BHXH của tháng đó .

  • Đối với trường hợp người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta :

Bên cạnh trường hợp người lao động là công dân Nước Ta, pháp lý cũng pháp luật trường hợp người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Căn cứ khoản 1 Điều 2 Nghị định 143 / 2018 / NĐ-CP ngày 15/10/2018 pháp luật cụ thể luật bảo hiểm xã hội và luật bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động về bảo hiểm xã hội bắt buộc so với người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta, người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội nếu có đủ những điều kiện kèm theo sau :
1. Có giấy phép lao động / chứng từ hành nghề / giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Nước Ta cấp .
2. Có hợp đồng lao động không thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Nước Ta .
Vậy thì, có trường hợp nào mà người sử dụng lao động không bắt buộc phải đóng BHXH cho người lao động là công dân quốc tế hay không ?
Theo khoản 1 Điều luật trên, những người sau đây dù phân phối những điều kiện kèm theo nói trên nhưng không thuộc đối tượng người dùng tham gia BHXH bắt buộc ( đồng nghĩa tương quan rằng người sử dụng lao động không phải đóng BHXH ) đó là :
– Lao động quốc tế chuyển dời trong nội bộ doanh nghiệp .
– Lao động quốc tế đã đủ tuổi nghỉ hưu theo lao lý :
Nam : Từ đủ 60 tuổi 03 tháng nếu nghỉ hưu trong năm 2021 .
Nữ : Từ đủ 55 tuổi 04 tháng nếu nghỉ hưu trong năm 2021 .
Mức đóng BHXH và tiền lương địa thế căn cứ để đóng BHXH cho người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta sẽ được lao lý đơn cử tại Nghị định 143 / 2018 / NĐ-CP ngày 15/10/2018 lao lý chi tiết cụ thể luật bảo hiểm xã hội và luật bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động về bảo hiểm xã hội bắt buộc so với người lao động là công dân quốc tế thao tác tại Nước Ta .
* Căn cứ pháp lý :

  • Bộ Luật lao động năm 2019 ;
  • Luật Bảo hiểm xã hội năm năm trước ;
  • Nghị quyết 116 / NQ-CP ngày 24/9/2021 pháp luật về chủ trương tương hỗ người lao động và người sử dụng lao động bị tác động ảnh hưởng bởi đại dịch Covid – 19 từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp Nghị định 90/2019 / NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2019 lao lý mức lương tối thiểu vùng so với người lao động thao tác theo hợp đồng lao động ;
  • Nghị định 90/2019 / NĐ-CP ngày 15/11/2019 pháp luật mức lương tối thiểu vùng so với người lao động thao tác theo hợp đồng lao động ;
  • Nghị định 143/2018/NĐ-CP ngày 15/10/2018 quy định chi tiết luật bảo hiểm xã hội và luật an toàn, vệ sinh lao động về bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam;

  • Quyết định 595 / QĐ-BHXH phát hành quy trình tiến độ thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn đáng tiếc lao động – bệnh nghề nghiệp ; quản trị sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế .

Trên đây là bài viết của Công ty Luật Quốc tế DSP. Nếu còn những vướng mắc, bạn đọc vui lòng trao đổi trực tiếp với chúng tôi qua Hotline: 089.661.6767 / 089.661.7728 hoặc gửi về Email: [email protected] để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời.