Thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa hết trầm lắng

Chờ đợi các chính sách mới

Theo Báo cáo mới nhất của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), thị trường TPDN tiếp tục ảm đạm trong tháng vừa qua.

Dữ liệu của VBMA cho thấy, trong tháng 8/2022 có 26 đợt phát hành TPDN riêng lẻ với giá trị 13.930 tỷ đồng và 1 đợt phát hành trái phiếu ra công chúng trị giá 300 tỷ đồng. Tuy nhiên, các trái phiếu được phát hành chủ yếu là trái phiếu của các ngân hàng thương mại, các lĩnh vực khác khá hạn chế, lĩnh vực bất động sản chỉ có 2 đợt phát hành từ CTCP Fuji Nutri Food và CTCP Đầu tư và kinh doanh nhà Khang Điền với tổng trị giá 1.800 tỷ đồng. Trong khi đó, theo dữ liệu của Fiin Group, trong tháng 8 vừa qua, thị trường trái phiếu chứng kiến sự sụt giảm rõ rệt trong khối lượng phát hành. Cụ thể, giá trị phát hành trong tháng đạt 9,4 nghìn tỷ đồng, giảm lần lượt 84% so với cùng kỳ và 58% so với tháng trước đó. Đây cũng là tháng phát hành thấp nhất cả năm trên thị trường TPDN và còn thấp hơn cả tháng 2 – thời điểm Tết vốn có tính chu kỳ với khối lượng thấp.

Như vậy, tính đến thời điểm tháng 8, sự trầm lắng của thị trường TPDN đã kéo dài qua 4 tháng. Nguyên nhân của tình trạng này là do những rủi ro đầu tư và rủi ro pháp lý bộc lộ ở một số trường hợp sau giai đoạn phát triển nóng, cùng với đó là sự chờ đợi quy định pháp lý mới khi Nghị định sửa Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch về phát hành TPDN chưa được ban hành.

Theo VBMA, trong 8 tháng đầu năm, có tổng cộng 2 đợt phát hành ra quốc tế của CTCP Tập đoàn VinGroup trị giá 625 triệu USD, 18 đợt phát hành ra công chúng với giá trị 9.296 tỷ đồng (chiếm 4% tổng giá trị phát hành) và 344 đợt phát hành riêng lẻ trị giá xấp xỉ 211.300 tỷ đồng (chiếm 96% tổng giá trị phát hành). Giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng giảm gần 20% so với cùng kỳ năm trước và giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ giảm 40% so với cùng kỳ năm trước. Nhóm ngân hàng đang dẫn đầu về giá trị phát hành với tổng giá trị đạt gần 119.633 tỷ đồng, tương đương 54,2% tổng giá trị phát hành. Nhóm bất động sản đứng ở vị trí thứ hai với 47.060 tỷ đồng, chiếm 21,3%, trong đó, CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc Nova phát hành nhiều nhất với 9.857 tỷ đồng, xếp sau là CTCP Đầu tư và Phát triển Eagle Side với 3.930 tỷ đồng.

Theo Fiin Group, sở dĩ lượng phát hành TPDN sụt giảm chủ yếu do sự cẩn trọng và chờ đợi các chính sách mới từ cả phía nhà đầu tư lẫn nhà phát hành. Trong khi nhà phát hành chờ đợi những thay đổi về chính sách để có phương án phù hợp, nhà đầu tư cá nhân cũng không mấy mặn mà với các lô trái phiếu đang được chào bán bởi chưa thể nắm rõ các quy định và hướng dẫn trong trường hợp nếu không được xác định là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì có được giao dịch thứ cấp với trái phiếu đang nắm giữ hay không.

Trái phiếu doanh nghiệp nhóm ngân hàng sẽ nhanh chóng sôi động trở lại

Về nguyên nhân, theo TS. Trịnh Quang Anh, Chủ tịch Hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam, chúng ta đặt kỳ vọng thị trường trái phiếu lớn nhanh nhưng bền vững, song thực tế trong quá trình phát triển phải có quá trình sàng lọc, đào thải mới có sự phát triển, sự chững lại với những biến cố trên thị trường cũng là điều cần thiết để thanh lọc thị trường TPDN.

Cho rằng hoạt động phát hành trong tháng 8 vừa qua đang khá ảm đạm và chủ yếu chỉ còn hoạt động của các ngân hàng, các lô trái phiếu ngân hàng có kỳ hạn trải rộng, trong đó có ngắn hạn, trung hạn cho đến dài hạn… cho thấy nhu cầu vốn vẫn đa dạng mặc dù gặp nhiều hạn chế trước thời điểm nới room tín dụng. Các chuyên gia đến từ Fiin Group cho rằng, với việc nới room trong tháng 9, hoạt động phát hành TPDN từ các ngân hàng sẽ nhanh chóng sôi động trở lại trong những tháng cuối năm. Đồng thời, doanh nghiệp bất động sản có hồ sơ tín dụng tốt và minh bạch vẫn huy động được trái phiếu. Một đại diện doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán là CTCP Đầu tư và Kinh doanh Nhà Khang Điền (KDH) cũng đã thành công trong hoạt động huy động TPDN 800 tỷ đồng có kỳ hạn 3 năm và lãi suất cố định 12%/năm. Các doanh nghiệp có rủi ro pháp lý dự án thấp với dự án chuẩn bị hoàn thành và mở bán cùng sự tham gia của các đối tác nước ngoài và vị trí mở bán hấp dẫn vẫn có nhiều cơ hội và động lực để thu hút nguồn vốn trên thị trường TPDN.

Theo Fiin Group, mặc dù thị trường TPDN tiếp tục trạng thái thanh khoản sụt giảm trong nhiều tháng qua, đơn vị này vẫn tiếp tục duy trì kỳ vọng vào một sự hồi phục và tăng trưởng của thị trường khi các yếu tố vĩ mô vẫn đang tích cực và có nhiều triển vọng. Mới đây, Moody’s đã nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam từ mức Ba3 lên mức Ba2, triển vọng Ổn định, qua đó tiếp tục khẳng định vị thế quốc gia khi chỉ có 4 quốc gia được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế này nâng hạng từ đầu năm đến nay. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều chính nới room tín dụng cho 15 ngân hàng thương mại, tạo điều kiện cho tín dụng vào sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên, cũng là yếu tố hỗ trợ cần thiết để có thể duy trì dòng vốn cho các doanh nghiệp.

Đặc biệt, các chuyên gia cho rằng, việc Nghị định số 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung nghị định số 153/NĐ-CP về chào bán TPDN riêng lẻ vừa được ban hành sẽ giúp tháo gỡ điểm nghẽn, giải tỏa cơn khát vốn cho thị trường trong thời gian tới.